Sau hơn 1 tháng xét xử và nghị án kéo dài, hôm nay (23/8), TAND Tp.Hồ Chí Minh tuyên án đối với 254 bị cáo liên quan các sai phạm xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các trung tâm đăng kiểm trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh, tỉnh Long An, Bến Tre, Sóc Trăng.
2 cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (hàng đầu) và đồng phạm tại phiên tuyên án.
Nhóm lãnh đạo Cục Đăng kiểm là chủ mưu
Theo HĐXX, quá trình xét xử, 2 cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam là Trần Kỳ Hình, Trần Việt Hà và các bị cáo đồng phạm đều thừa nhận hành vi phạm tội. Các hành vi phạm tội của các bị cáo xảy ra theo từng giai đoạn khác nhau, nhưng tập trung chủ yếu từ năm 2019 đến khi phát hiện là năm 2022.
Các bị cáo lợi dụng nhiệm vụ được giao, buông lỏng quản lý, cố ý làm trái và chỉ đạo cấp dưới trực tiếp hoặc thông qua trung gian nhận tiền hối lộ của chủ phương tiện và đối tượng liên quan để thực hiện hành vi vi phạm hoạt động đăng kiểm phương tiện xe cơ giới.
Hành vi phạm tội bỏ qua lỗi cho chủ các xe cơ giới để nhận hối lộ, đưa hối lộ của các bị cáo từ đó đã phát sinh các tội Môi giới hối lộ; Tham ô tài sản; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Giả mạo trong công tác; Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật; Xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác.
Hành vi phạm tội của từng bị cáo đã được cơ quan điều tra làm rõ. Trong đó, khởi tố 254 bị cáo trong vụ án này về 11 tội danh là có cơ sở, đúng người, đúng tội, đúng quy định pháp luật.
Trong đó, bị cáo Trần Kỳ Hình đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, buông lỏng quản lý đối với chi cục đăng kiểm, trung tâm đăng kiểm để xảy ra sai phạm tiêu cực có hệ thống trong thời gian dài.
Bị cáo Hình vì vụ lợi cá nhân đã nhận tiền hối lộ của các bị cáo là lãnh đạo tại các đơn vị đăng kiểm doanh nghiệp với tổng số tiền hơn 7,1 tỷ đồng để bỏ qua lỗi sai phạm.
Bị cáo Trần Kỳ Hình ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự về số tiền đã nhận từ Phòng VAR và các trung tâm đăng kiểm, còn phải chịu trách nhiệm về số tiền hơn 6,5 tỷ đồng và 23.000 USD là tiền nhận hối lộ từ 63 cơ sở đóng tàu để bỏ qua các sai phạm trong quá trình kiểm định, duyệt cấp đủ năng lực hoạt động.
Đối với bị cáo Đặng Việt Hà, vì vụ lợi cá nhân đã đưa ra chủ trương nâng mức hưởng lợi từ Phòng VAR, trung tâm đăng kiểm nhận được của người đưa hối lộ.
Bị cáo Đặng Việt Hà đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ, chỉ đạo phòng ban, chi cục đăng kiểm, trung tâm đăng kiểm cả nước để nhận hối lộ và để xảy ra sai phạm có hệ thống trong thời gian dài.
Do đó, bị cáo Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm hình sự chung về số tiền nhận hối lộ là hơn 40 tỷ đồng; trong đó, có 31 tỷ đồng nhận của Phòng Kiểm định xe cơ giới và hơn 9 tỷ đồng từ các trung tâm đăng kiểm và các giám đốc trung tâm đăng kiểm khác.
Đối với bị cáo Trần Anh Quân (cựu quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới - VAR) được các đăng kiểm viên báo cáo về việc có nhận tiền hối lộ của các công ty thiết kế trong quá trình thẩm định hồ sơ.
Lợi dụng điều này, Quân thống nhất với các đăng kiểm viên việc sẽ chia cho Quân 700.000 đồng/hồ sơ. Quân sẽ dùng một phần chia lại cho bị cáo Trần Kỳ Hình. Các Phó phòng VAR mỗi người 100.000 đồng/hồ sơ; nhân viên văn phòng mỗi người 50.000 đồng/hồ sơ.
Đến tháng 8/2021, Trần Kỳ Hình nghỉ hưu. Bị cáo Đặng Việt Hà được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam. Trong cuộc họp với lãnh đạo Phòng VAR, bị cáo Hà yêu cầu phải báo cáo chính xác số liệu hồ sơ đã thẩm định thiết kế, phải bảo đảm lợi ích của Hà là cao nhất.
Sau khi thống nhất, lãnh đạo Phòng VAR và các đăng kiểm viên đưa cho bị cáo Đặng Việt Hà 400.000 đồng/hồ sơ.
Trần Anh Quân phải chịu trách nhiệm đối với tổng số tiền nhận hối lộ của Phòng VAR là hơn 60 tỷ đồng. Ngoài ra, trong quá trình thẩm định hồ sơ, kiểm tra đánh giá, cấp phép đủ điều kiện cho trung tâm đăng kiểm 50-19D, Quân đã nhận hối lộ số tiền 220 triệu đồng.
Nhóm bị cáo là đăng kiểm viên phạm tội mang tính lệ thuộc
Đối với bị cáo Trần Lập Nghĩa là chủ của 5 Trung tâm Đăng kiểm, gồm: 62-03D, 71-02D, 83-02D, 84-02D và 66-02D. Bị cáo là người thuê, điều hành, phân công nhiệm vụ cho các kiểm viên tại các trung tâm này hưởng lợi toàn bộ số tiền do hành vi phạm tội mà có.
Bị cáo Nghĩa còn có hành vi ký giả gần 1.000 chữ ký của đăng kiểm viên để cấp 45.045 giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông đường bộ và xâm nhập vào phần mềm của Cục Đăng kiểm để điều chỉnh kết quả của 678 phương tiện đăng kiểm.
Với hành vi phạm tội đã gây ra, bị cáo Nghĩa đã hưởng lợi 14,7 tỷ đồng. Quá trình điều tra và tại tòa, bị cáo Nghĩa đã thành khẩn khai báo, hợp tác với cơ quan điều tra làm rõ vụ án.
Nhóm bị cáo là giám đốc, phó giám đốc và các đăng kiểm viên dưới quyền Nghĩa, HĐXX nhận định các bị cáo chỉ làm theo chỉ đạo, không hưởng lợi, thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận…nên HĐXX xem xét giảm nhẹ án phạt khi lượng hình.
Đối với nhóm bị cáo thuộc nhóm các trung tâm đăng kiểm khối V (trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam) thực hiện theo chỉ đạo cấp trên với chủ trương cho phép các đăng kiểm viên nhận tiền từ chủ phương tiện để bỏ qua lỗi.
Đặc biệt, từ thời điểm được bổ nhiệm làm Cục trưởng, bị cáo Đặng Việt Hà đã đưa ra yêu cầu lãnh đạo các đơn vị phải đặt quyền lợi của mình là cao nhất. Theo HĐXX, tất cả lãnh đạo, đăng kiểm viên tại khối V đều phải tăng cường việc nhận tiền từ các phương tiện, để có tiền đóng cho bị cáo Hà theo quy định.
Đối với nhóm bị cáo còn lại, HĐXX ghi nhận cho các bị cáo nhiều tình tiết như thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận, phạm tội mang tính lệ thuộc…để xem xét giảm cho các bị cáo một phần hình phạt.
Phân hóa vai trò phạm tội của từng bị cáo để tuyên mức án tương xứng
Theo HĐXX, các bị cáo là cựu lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam đã có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn, buông lỏng quản lý, đưa ra nhiều chủ trương trái quy định để nhận hối lộ, chia tiền hối lộ từ các đơn vị trực thuộc Cục, các chi cục, trung tâm đăng kiểm và doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn cả nước với số tiền lớn trong quá trình duyệt, cấp mã số thành lập các trung tâm đăng kiểm tư nhân; thẩm định thiết kế cải tạo phương tiện xe cơ giới; đăng kiểm định kỳ phương tiện cơ giới đường bộ và thủy nội địa…
Vì động cơ vụ lợi, các bị cáo đã trực tiếp xâm phạm đến hoạt động đăng kiểm xe cơ giới và phương tiện thủy nội địa. Hành vi của các bị cáo đã làm cho đội ngũ cán bộ Nhà nước thoái hoá, biến chất, làm mất lòng tin của nhân dân với ngành đăng kiểm.
Không những thế, việc các bị cáo nhận hối lộ để cấp chứng nhận đủ điều kiện an toàn cho phương tiện xe cơ giới là gián tiếp gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng của con người khi các phương tiện đăng kiểm không đủ điều kiện nhưng vẫn tham gia giao thông và gây ra tai nạn.
Hành vi của các bị cáo, theo HĐXX là cố tình phạm tội, thể hiện thái độ xem thường pháp luật nên cần xử lý nghiêm. Tuy nhiên, HĐXX cũng phân hóa vai trò, mức độ phạm tội của từng bị cáo để tuyên mức án tương xứng.
Trong đó phải xét xử nghiêm khắc đối với các bị cáo là lãnh đạo Cục Đăng kiểm, chủ đầu tư, giám đốc các trung tâm đăng kiểm và giảm nhẹ một phần hình phạt cho các đăng kiểm viên là người làm thuê, có quan hệ lệ thuộc cấp dưới cấp trên, làm công hưởng lương, làm theo chỉ đạo cấp trên.
Về số tiền hưởng lợi bất chính, HĐXX tuyên buộc các bị cáo phải nộp lại, sung công quỹ Nhà nước.
Từ các nhận định nêu trên, HĐXX tuyên phạt bị cáo Trần Kỳ Hình 19 năm tù về tội Nhận hối lộ và 6 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, tổng hợp hình phạt là 25 năm tù.
Tuyên phạt bị cáo Đặng Việt Hà 19 năm tù về tội Nhận hối lộ.
Với cáo buộc phạm tội Nhận hối lộ, bị cáo Trần Anh Quân (cựu quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới) bị tuyên phạt 14 năm tù.
Đối với nhóm bị cáo còn lại, HĐXX tuyên phạt nhiều mức án khác nhau từ cho hưởng án treo đến tù giam về các tội danh bị truy tố.
