Mới đây, UBND tỉnh Đắk Lắk đã có báo cáo về nội dung đề xuất đăng ký làm việc với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT). Trong đó, Tỉnh này đã báo cáo chi tiết thực trạng các công trình thủy lợi trên địa bàn để kiến nghị Bộ NN&PTNT hỗ trợ kinh phí tu sửa, nâng cấp, xây dựng mới nhiều hồ đập.
Theo báo cáo, đến nay trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã đầu tư xây dựng được 785 công trình thủy lợi (tổng số hồ đập đứng thứ 2 cả nước) gồm: 610 hồ chứa (với tổng dung tích khoảng 650 triệu m3 nước), 118 đập dâng và 57 trạm bơm; ngoài ra có 2 hệ thống đê bao.
Trong đó, có 4 hồ đặc biệt quan trọng do Bộ NN&PTNT đã và đang đầu tư xây dựng gồm: Ea Súp Thượng, Krông Búk Hạ, Krông Pách Thượng và Ea H’leo 1, có tổng dung tích gần 400 triệu m3 nước. Trong thời gian tới, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sẽ xây dựng 2 hồ Ea Khal và Krông Năng với tổng dung tích khoảng 100 triệu m3 nước.
Cũng theo báo cáo của UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng diện tích đất canh tác nông nghiệp trên địa bàn tỉnh khoảng 655.000 ha (đứng đầu cả nước). Tuy nhiên, diện tích được tưới trực tiếp từ công trình thủy lợi 150.116 ha, đạt khoảng 47% diện tích cây trồng cần tưới.
Mưa lũ hàng năm khiến nhiều công trình thủy lợi xuống cấp, hư hỏng.
Mặt khác, nhiều hồ đập thủy lợi được đầu tư từ những năm 80 và 90 của thế kỷ trước, sau nhiều năm khai thác, chịu nhiều tác động của thiên nhiên, đặc biệt là mưa lũ hàng năm, hiện nay đã xuống cấp trầm trọng, năng lực tưới giảm, nguy cơ xảy ra sự cố trong mùa nước lũ rất lớn. Do đó, việc đầu tư, để sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi, nước sinh hoạt đã hư hỏng, xuống cấp và xây dựng mới các công trình theo quy hoạch là hết sức cần thiết và cấp bách, nhằm bảo đảm an toàn cho công trình, cho người dân vùng hạ du, phục vụ sản xuất nông nghiệp, cấp nước sinh hoạt và các ngành kinh tế khác.
Cũng theo UBND tỉnh Đắk Lắk, trước đó, năm 2014, HĐND tỉnh Đắk Lắk đã thông qua Nghị quyết số 141/2014/NQ-HĐND ngày 13/12/2014 về an toàn hồ chứa trên địa bàn tỉnh. Đây là cơ sở để xem xét, đầu tư sửa chữa, nâng cấp các công trình hồ đập thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp.
Tuy nhiên, những năm qua do khó khăn về nguồn vốn đầu tư nên hiện nay mới đầu tư sửa chữa, nâng cấp được 77/307 hồ đập, đạt tỉ lệ khoảng 25%. Hiện còn nhiều danh mục hồ đập trong Nghị quyết chưa được đầu tư sửa chữa, nâng cấp, đặc biệt là các công trình hồ chứa có quy mô lớn, tình trạng hư hỏng nặng cần phải sửa chữa gấp. Đến thời điểm hiện nay, có nhiều hồ đập tình trạng hư hỏng đã tăng thêm.
Trước tình hình trên, UBND tỉnh Đắk Lắk đề xuất Bộ NN&PTNT hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp hồ chứa giai đoạn 2021-2025 và sau năm 2025 theo Nghị quyết về an toàn hồ chứa trên địa bàn tỉnh, quy hoạch của tỉnh và quy hoạch tổng thể thủy lợi vùng Tây Nguyên giai đoạn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 (do Bộ NN&PTNT phê duyệt). Trong đó, ưu tiên các công trình có quy mô lớn, tình trạng hư hỏng nặng cần phải sửa chữa gấp, với tổng kinh phí 25.602 tỷ đồng.
Tỉnh Đắk Lắk đề xuất Bộ NN&PTNT hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi.
Cụ thể, danh mục công trình các hồ chứa có dung tích lớn bị hư hỏng, xuống cấp chưa được đầu tư theo Nghị quyết 141 được đề xuất nâng cấp, sửa chữa trong giai đoạn sắp tới để đảm bảo an toàn là 14 hồ chứa, với tổng mức đầu tư dự kiến 255 tỷ đồng.
Danh mục công trình trọng điểm đề xuất xây dựng mới theo quy hạch phát triển thủy tỉnh Đắk Lắk dự kiến 22 công trình, với tổng mức đầu tư 2.859 tỷ đồng, năng lực tưới thiết kế cho 6.690 ha cây trồng các loại.
Danh mục công trình trọng điểm theo quy hoạch tổng thể thủy lợi vùng Tây Nguyên giai đoạn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 đề xuất xây dựng mới: Giai đoạn 2021-2025 và sau 2025 dự kiến đầu tư 50 công trình trọng điểm, với tổng mức đầu tư là 18.657 tỷ đồng, năng lực tưới thiết kế cho 57.744 ha cây trồng các loại.
Ngoài ra, đối với các công trình do Bộ NN&PTNT đã và sẽ đầu tư xây dựng (hồ Krông Pách Thượng, hồ Ea H’leo, hồ Krông Năng), đề nghị Bộ chỉ đạo thiết kế hoàn chỉnh hệ thống tưới từ đầu mối đến mặt ruộng đảm bảo hiện đại, tiết kiệm tài nguyên, thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế nông nghiệp.
Đối với dự án nâng cao an toàn đập, hồ chứa và hiện đại hóa hệ thống thủy lợi vay vốn WB giai đoạn 2021-2025 (dự án WB8 FA2), hiện tỉnh Đắk Lắk đã đề xuất thực hiện dự án với nhiệm vụ sửa chữa 51 hồ chứa, tổng mức đầu tư đề nghị là 806,3 tỷ đồng. Trước mắt, đề nghị Bộ NN&PTNT tạo điều kiện cho tỉnh, chủ đầu tư chuẩn bị đề xuất để sửa chữa, nâng cấp hiện đại hóa 11 hồ chứa có dung tích hơn 1 triệu m3, với tổng mức đầu tư khoảng 350 tỷ đồng...
Khánh Ngọc
