Dân sợ voi
Thời gian gần đây, người dân sinh sống tại các ấp 4, 5, 6, 7 (xã Thanh Sơn, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai) tiếp tục phản ánh với chúng tôi về việc voi rừng xuất hiện phá hoa màu, cây ăn quả,… khiến họ mất ăn mất ngủ.
Vụ việc kéo dài nhiều năm qua và dù cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn voi rừng “tiếp cận” nương rẫy dân nhưng vẫn chưa khả quan.
Dân khốn khổ vì bị voi rừng nghịch phá.
Để ghi nhận phản ánh của người dân, những ngày cuối tháng 3, chúng tôi đã vượt hơn 100 cây số để tìm về xã Thanh Sơn. Lúc chúng tôi đến, bà con nông dân xã Thanh Sơn đang cùng nhau thu dọn những tàn dư mà voi rừng để lại sau mỗi lần xuất hiện.
Theo người dân, nhiều năm trở lại đây, do rừng tự nhiên bị thu hẹp nên voi rừng thiếu thức ăn, liên tục tìm về khu rẫy của người dân để tìm kiếm thức ăn. Mỗi lần voi xuất hiện tại khu rẫy của nhà dân là lúc người dân mất ăn mất ngủ vì lo lắng.
Nhiều giải pháp vẫn chưa khả thi
Ông Nguyễn Văn Núi, người dân xã Thanh Sơn cho biết, trước đây, người dân Thanh Sơn trồng hoa màu hiếm khi thấy voi xuất hiện. Tuy nhiên nhiều năm trở lại đây, voi rừng kéo theo đàn về nghịch phá khiến ông và người dân rơi vào cảnh khổ sở.
“Chúng về kiếm thức ăn nhưng ăn thì ít nghịch phá thì nhiều. Nhiều lúc voi đi ngang rẫy, dẫm nát hết cây cối, quật trái cây rụng đầy gốc. Chỉ mong cơ quan chức năng có biện pháp triệt để giúp bà con chúng tôi vì thế này mãi khổ lắm, làm bao nhiêu bị voi phá hết. Họ lắp hàng rào điện cứ nghĩ giảm được việc voi về phá nhưng nó khôn lắm, nó tìm chỗ nào không có hàng rào điện nó đi vào, chẳng ngăn chặn được”, ông Núi cho biết.
Nhà dân cũng bị voi rừng "ghé thăm".
Rời nhà ông Núi, chúng tôi tiếp tục tìm đến khu rẫy của gia đình bà Sùng A Mên. Tại đây, gia đình bà đang dốc tổng lực thu dọn chuối, quýt, xoài bị voi quật ngã.
Vừa thu dọn “chiến tích” của voi, bà Mên chia sẻ, gia đình bà trồng cây ăn quả đã hàng chục năm. Nhưng nhiều năm gần đây gia đình bà xuyên phải cử người canh rẫy để đuổi voi mỗi khi voi xuất hiện. Tuy nhiên do voi thường đi theo đàn lại rất hung dữ nên nhiều khi người nhà bà Mên buộc phải bỏ của chạy lấy người. Vì vậy voi lại càng phá phách.
“Mỗi đợt voi về gia đình tôi bị phá mất cả mấy tạ trái cây nhưng chẳng biết bắt đền ai. Trái cây bị nó dẫm nát hoặc vỡ hết không bán được nữa chỉ thu gom để đổ đi. Tưởng tượng mỗi đàn voi có từ 5 - 6 con rất lớn nó đi đến đâu thì nơi đó bị tàn phá đến mức rất thảm. Ngày xưa voi còn quật chết cả người nên chúng tôi giờ chỉ dám đốt lửa hoặc khua kẻng để đuổi nó đi, không ai dám đến gần”, bà Mên cho biết.
Chuối non bị voi quật ngã.
Trong khi đó, anh Kiều Mạnh Vinh, người dân địa phương cho biết, voi thường xuất hiện từ chiều tối hôm trước đến sáng ngày hôm sau rồi kéo nhau “đi trốn”. Vì vậy, vào đợt voi về, khoảng 17h chiều là người đi rẫy phải thu dọn đồ đạc để về. Đồng thời, những thanh niên trai tráng lại bắt đầu vào rẫy để đuổi voi.
“Khi phát hiện voi thì chúng tôi sẽ hô hào những người ở lán xung quanh lại hỗ trợ cùng đuổi voi hoặc nhờ đội phản ứng nhanh tại địa phương giúp sức. Nếu muốn đuổi voi thì phải đốt lửa, soi đèn hoặc dùng khí đá để voi sợ rồi bỏ đi. Tuy nhiên, khi đói voi lại về rẫy kiếm thức ăn”, anh Vinh nói.
Hàng rào điện dù phát huy hết khả năng nhưng voi vẫn lén vào khu vực nhà dân.
Về việc này, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Sơn, Phạm Thị Hương xác nhận, voi rừng thường xuyên xuất hiện tại một số khu vực ấp 4, ấp 5, ấp 6, ấp 7 và phá hoại rất nhiều tài sản. Tần suất xuất hiện của voi ngày càng nhiều và voi về chủ yếu phá vườn xoài, chuối, dừa, điều và những căn chòi, hàng rào của người dân.
Bà Hương chia sẻ: “Hiện, thiệt hại của người dân hiện địa phương được đang thống kê để đề nghị cấp trên hỗ trợ. Địa phương mong muốn UBND tỉnh sớm có biện pháp bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân, bảo vệ đàn voi”.
Ông Ngô Tấn Tài, Phó Chủ tịch UBND huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai cho biết, huyện đang thống kê những thiệt hại để làm báo cáo đề xuất gửi UBND tỉnh Đồng Nai nhằm đưa ra các phương án ngăn chặn, đồng thời đề nghị mức hỗ trợ để người dân có khắc phục được hậu quả đã xảy ra.
Nhiều ngôi nhà của người dân bị ảnh hưởng
Về giải pháp lâu dài, ông Tài cũng cho biết, huyện đang kiến nghị UBND tỉnh và tổng cục Lâm nghiệp xây dựng thêm 20km hàng rào điện để đàn voi không vào phá rẫy. Đồng thời, triển khai xây dựng dự án hệ thống rừng kiểu mẫu để tạo ra cuộc sống hài hòa giữa người và voi. Mục đích dự án là vừa bảo vệ đàn voi rừng vừa tận dụng được nguồn lao động tại địa phương, thu hút du lịch khám phá động vật hoang dã.
Ngoài ra, để hạn chế việc đàn voi về khu dân cư, phá rẫy của dân, hiện khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai cũng đang xây dựng đề án cung cấp nguồn nước khoáng và thức ăn đầy đủ trong mùa khô cho động vật rừng để không xảy ra tình trạng voi đi ra khỏi rừng tìm thức ăn, nước uống.
Voi vẫn xuất hiện dù có hàng rào điện
Hàng rào điện là một trong các hạng mục của Dự án khẩn cấp bảo tồn voi được khởi công từ năm 2016 và được đưa vào hoạt động từ tháng 9/2017. Hàng rào điện có chiều dài 50km để ngăn cách khu dân cư và nương rẫy của người dân với rừng tự nhiên, nơi voi thường ra tìm thức ăn, xung đột với người.
Hàng rào điện có độ cao 2,2m, được xây dựng bằng các cột bê-tông, trên gắn bốn sợi dây cáp dẫn điện kéo căng. Dòng điện trên hàng rào điện được đặt mức khoảng từ 4,5 đến 14KV. Hàng rào lấy điện từ năng lượng mặt trời và tích vào bình ắc quy 24V, các bình ắc quy này đặt tại mười trạm dọc theo hàng rào, các trạm cách nhau 5 km.
Điện trên hàng rào được phát đi theo hình thức phát-tắt trong khoảng thời gian rất ngắn, chỉ 1/3 giây, nên khi người đụng vào sẽ giật bắn ra, không nguy hiểm tới tính mạng. Tương tự, hàng rào điện cũng chỉ gây hoảng sợ khiến voi không dám lại gần. Ngoài hàng rào điện tử, Dự án khẩn cấp bảo tồn voi còn các hạng mục khác, với tổng kinh phí cho dự án hơn 84 tỷ đồng.
Tuy nhiên hiện tại mặc dù hàng rào điện hoạt động rất tốt nhưng voi vẫn tiếp tục vào phá rẫy dân. Lý giải về điều này, lực lượng kiểm lâm cho biết, do hàng rào điện vẫn chưa vây kín được khu dân cư vì vậy voi vẫn tìm những chỗ chưa có hàng rào điện để đi vào. Sắp tới ngành chức năng sẽ tiếp tục xây dựng thêm hàng rào điện để hạn chế việc voi làm ảnh hưởng đến cuộc sống người dân.
