Sau khi việc dán nhãn, phân loại phim chiếu rạp theo lứa tuổi ở Việt Nam được áp dụng từ đầu năm 2017, nhiều ý kiến tranh luận trái chiều đã nổ ra. Một trong số đó là vấn đề minh bạch, công tâm của Hội đồng thẩm định và phân loại phim truyện (sau đây sẽ gọi là Hội đồng) trong vấn đề dán nhãn phim. Xung quanh vấn đề này, PV báo Người đưa tin đã có cuộc trao đổi với bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng cục Điện ảnh để làm rõ những thắc mắc trên.
Việc thẩm định và phân loại phim sẽ thận trọng hơn
Thưa bà, liên quan đến bộ phim Tây du ký – mối tình ngoại truyện 2 vừa được ra mắt, nhiều ý kiến cho rằng phim có nhiều cảnh mát mẻ, bạo lực nhưng lại được dán nhãn cho mọi khán giả. Bà đánh giá về ý kiến này thế nào?
Báo chí nhắc nhiều đến trường hợp bộ phim Tây du ký: Mối tình ngoại truyện 2vàcho rằng chúng tôi “lỏng tay” so với Mỹ (họ gắn mác PG 13). Trước tiên chúng ta phải hiểu PG 13 (PG-13: Parents Strongly Cautioned) là cảnh báo “các bậc phụ huynh đặc biệt chú ý” chứ không phải là “Cấm khán giả dưới 13 tuổi” (C13) như ở Việt Nam. Tuy nhiên, cách đây 10 ngày, bản thân tôi đã có cuộc họp để kiểm lại việc thẩm định phân loại của Hội đồng (bởi trước đó 100% phiếu thẩm định và 100% phiếu phân loại của các thành viên Hội đồng đều đánh giá phim phù hợp phổ biến rộng rãi).
Ý kiến Hội đồng đánh giá đây là phim cổ trang có yếu tố thần thoại, mà trước đó seri phim Tây Du ký được phát đi phát lại trên truyền hình đã rất nổi tiếng và được trẻ em đặc biệt yêu thích. Hơn nữa, nội dung phim là diệt cái ác để bảo vệ cái thiện, các cảnh chiến đấu diệt trừ yêu ma cũng tương tự như trong phim Tấm Cám (phổ biến rộng rãi). Ngoài ra cảnh được cho là hở hang hoàn toàn không phải là cảnh “khỏa thân” cho dù phần trên hay phần dưới, phía trước hay phía sau… Tuy nhiên, tôi cũng đã rút kinh nghiệm với Hội đồng để việc thẩm định và phân loại thận trọng hơn.
Xem thêm:>> Hội đồng duyệt phim quốc gia vẫn vừa làm, vừa rút kinh nghiệm?
Vậy còn phim 50 sắc thái: Đen? Nhiều ý kiến cho rằng phim bị cắt quá đà khiến nó mất đi nhiều ý nghĩa. Bà nghĩ sao về điều này?
Tôi xin dẫn ra đây một bài báo tựa đề “Rạp chiếu không cho đàn ông vào rạp xem 50 sắc thái: Đen” trên báo Vietnamnet.vn. Bài báo kể câu chuyện rạp chiếu phim ở Ireland cấm đàn ông đi một mình và cảnh báo các cặp đôi phải giữ khoảng cách ra sao khi vào xem phim này vì nó bị liệt vào dạng Phim khiêu dâm. Ở Việt Nam, Hội đồng đã thẩm định kỹ lưỡng và buộc phải yêu cầu nhà phát hành lược bỏ những cảnh phim mang tính khiêu dâm vì nó vi phạm luật Điện ảnh. Những cảnh yêu đương, tình dục phù hợp với quy định 18+ thì vẫn còn nguyên. Bởi vậy, tôi nghĩ những khán giả thích tìm hiểu ý nghĩa của những cảnh phim khiêu dâm thì không nên tìm xem loại phim này tại rạp Việt Nam chứ không chỉ với trường hợp phim 50 sắc thái: Đen.
Tây Du Ký, Mối tình ngoại truyện 2 gây tranh cãi vì có nhiều cảnh hở hang, bạo lực
Không có chuyện phim Việt thất thu vì dán nhãn
Trong vấn đề dán nhãn, phân loại phim chiếu rạp hiện nay, có ý kiến cho rằng phim nội đang bị “siết” hơn phim ngoại. Vì thế mà phim Việt đã thất thu trong dịp Tết vừa qua. Bà đánh giá sao về ý kiến này?
Đây là ý kiến hoàn toàn chủ quan, vô căn cứ và bao biện. Có thực tế là trong dịp Tết vừa qua, phim Việt “bị thất thu” nhưng nguyên nhân chính là do chất lượng phim Việt phát hành trong dịp Tết yếu kém, chỉ được Hội đồng đánh giá chất lượng ở bậc I (bậc thấp nhất) theo quy chế phân loại và thẩm định phim (nghĩa là chỉ đạt từ 5 đến 6 điểm theo thang điểm 10).
Thực tế doanh thu của một bộ phim phụ thuộc vào chất lượng, tính hấp dẫn của phim và việc tiếp thị, quảng bá của nhà phát hành. Cụ thể, doanh thu cao nhất đối với cả phim ngoại và phim nội là các phim được phân loại C16 (phim ngoại là Phản đòn xXx; phim nội là Nàng tiên có 5 nhà). Gần đây phim nội Bạn giá tôi là sếp (phân loại C13) cũng có doanh thu cao.
Tuy nhiên vấn đề công tâm, minh bạch trong việc dán nhãn, phân loại phim chiếu rạp của Hội đồng vẫn bị dư luận đặt câu hỏi. Vậy quy trình của nó ra sao?
Việc phân loại phim theo độ tuổi là một công đoạn nằm trong quá trình thực hiện việc thẩm định và cấp phép phổ biến phim theo luật Điện ảnh. Theo đó phim được cấp phép là phim không vi phạm Những hành vi bị cấm trong hoạt động điện ảnh, quy định tại Điều 11, luật Điện ảnh và Điều 9, Nghị định 54/2010. Bởi vậy phim nào vi phạm thì nhà sản xuất, nhà phát hành có thể xin rút không phổ biến tại Việt Nam hoặc chỉnh sửa cho hết những cảnh vi phạm đó.
Phim 50 sắc thái: Đen bị cắt nhiều cảnh bị cho là khiêu dâm
Nếu Hội đồng để “lọt” những phim có cảnh vi phạm Luật thì chính Hội đồng sẽ vi phạm Luật. Hiện nay Hội đồng gồm 11 thành viên, gồm các đại diện là lãnh đạo cấp vụ của Ban Tuyên giáo TƯ, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, bộ Giáo dục và đào tạo và các nhà chuyên môn điện ảnh như: biên kịch, đạo diễn, lý luận phê bình, phát hành phổ biến phim.
Hội đồng sau khi xem, thẩm định phim sẽ thảo luận dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hội đồng và ghi vào hai phiếu đánh giá đối với mỗi phim: Phiếu thẩm định và phiếu phân loại. Căn cứ vào ý kiến tư vấn của Hội đồng, lãnh đạo cục Điện ảnh sẽ ra quyết định cho phép hoặc không cho phép phổ biến đối với bộ phim trình duyệt.
Càng không có chuyện đi “cửa sau”
Cục Điện ảnh có thể công khai các ý kiến nhận xét phim dán nhãn trong Hội đồng hay không? Ý kiến của các thành viên Hội đồng phải chiếm bao nhiêu % thì một bộ phim sẽ được dán nhãn cụ thể và ra rạp?
Ý kiến kết luận của Hội đồng được ghi vào Giấy phép phổ biến phim. Luật không quy định phải công khai ý kiến này nhưng tôi cho rằng cũng không đến mức phải bí mật ý kiến nêu trong quyết định. Hầu hết các phim được cấp phép (hay không cấp phép) phổ biến và phân loại đều có 100% ý kiến thống nhất của Hội đồng.
Bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng cục Điện ảnh
Trước đây, cục Điện ảnh từng cho biết việc dãn nhãn, phân loại phim chiếu rạp từng được tham khảo từ việc dán nhãn phim ở các nước khác. Tuy nhiên việc tham khảo đó có trở thành tiêu chí để xếp loại và dán nhãn phim ở Việt Nam không?
Thông tư phân loại phim đã được soạn thảo trong 2 năm với 9 lần dự thảo và lấy ý kiến rộng rãi các nhà chuyên môn, các cơ quan ban ngành, các nghệ sĩ và người làm điện ảnh, các cơ quan báo chí truyền thông và đặc biệt là lấy ý kiến rộng rãi nhân dân trên trang web của bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch. Các bản dự thảo cũng đã tham khảo, tiếp thu chọn lọc kinh nghiệm các nước và áp dụng phù hợp với pháp luật và điều kiện Việt Nam. Khi Thông tư đã có hiệu lực thì chúng ta thực hiện theo Thông tư. Nếu có gì bất cập, chưa phù hợp thì Cục sẽ tổng hợp, báo cáo và đề nghị sửa đổi.
Ấy vậy nhưng vẫn có ý kiến lo ngại nhiều nhà sản xuất, phát hành phim (đặc biệt là phim nội) sẽ "đi cửa sau” để tìm cách “lọt” phim. Quan điểm của bà về vấn đề này như thế nào?
Tôi khẳng định tuyệt đối không có chuyện "đi cửa sau”, trước đây, bây giờ và sau này cũng vậy. Chúng tôi tái khẳng định không bao giờ có chuyện “siết chặt phim nội”. Tất cả các phim đều được thẩm định và phân loại công bằng và nghiêm cẩn theo quy định. Như mọi người đều thấy, các thành viên Hội đồng đều là những người có trách nhiệm từ các ban, bộ, ngành có uy tín nghề nghiệp, có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động điện ảnh. Họ rất công tâm trong quá trình tiến hành thẩm định và phân loại phim với một quy trình chặt chẽ như trên và đều tuân thủ theo luật Điện ảnh, Quyết định 49/2008/QĐ-BVHTT và Thông tư 12/2015/TT-BVHTTDL.
Xin cảm ơn bà!
Xem thêm:>> Phim dán nhãn: Cấm ngoài rạp nhưng có quản lý được trên Youtube?
Phạm Thiệu - Lạc Thành
