Liệu có tiêu cực?
Sau loạt bài phản ánh của Người Đưa tin về tình trạng đưa "lậu” người ra khỏi khu vực đang thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính Phủ. Sở Giao thông vận tải (Sở GTVT) Hà Nội đã đề nghị Phòng an ninh kinh tế, Công an Hà Nội sớm kiểm tra, xác minh, làm rõ thông tin để kịp thời chấn chỉnh, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm (nếu có).
Câu hỏi dư luận còn băn khoăn là, tại sao trong khi nhiều đơn vị vận tải đăng ký theo đường chính thống rất khó khăn, có doanh nghiệp gửi hồ sơ đến 8 lần, chờ đợi đến 10 ngày vẫn không có kết quả, thì các “cò” này lại chỉ cần vài tiếng đồng hồ là có thể đăng ký thành công cho một bộ hồ sơ? Liệu có tiêu cực trong vấn nạn này hay không?
Nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, Tổng cục đường bộ Việt Nam đã phối hợp với các Sở GTVT, triển khai hệ thống cấp giấy phép "luồng xanh" vận tải ưu tiên (miễn phí) cho phương tiện vận chuyển hàng hóa, vận chuyển công nhân, chuyên gia được lưu thông thông suốt 24/24h tại các địa phương thực hiện áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, do số lượng đăng ký thực tế quá đông dẫn đến quá tải cho hệ thống khiến cho doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong việc đăng ký mã QR ưu tiên.
Ngay khi có thông tin về việc cấp giấy phép ưu tiên lưu thông, công ty vận tải T. H. đã lập tức đăng nhập hệ thống trực tuyến để đăng ký thẻ luồng xanh cho 40 xe tải chở hàng hóa của đơn vị. Mặc dù phương tiện thuộc đối tượng giải quyết nhưng 3 ngày sau, công ty vẫn chưa nhận được bất kỳ thẻ luồng xanh nào.
Anh Q., một lái xe đường dài, than: "Vào đăng ký thì hệ thống liên tục báo lỗi, sau khi thử rất nhiều lần tôi đành bỏ cuộc. Xe chở hoa quả xuất khẩu, vài ngày nữa là hư thối. Giờ không biết làm sao!".
Tương tự, ông Minh, giám đốc một công ty chuyên về vận tải cho biết, công ty ông đăng ký trên hệ thống “luồng xanh” cho nhiều loại xe chở hàng song chỉ các xe chở thực phẩm, lương thực được cấp phép, còn các hàng hóa khác thì sau 3-4 ngày vẫn chưa có phản hồi. Không chỉ doanh nghiệp của ông Minh gặp khó, nhiều đơn vị khác cũng trong tình trạng tương tự.
Hầu hết họ đều nhận được những phản hồi như: chưa được cấp phù hiệu; sở GTVT không quản lý phương tiện này; xe chạy hành trình nội thành…từ hệ thống.
Rất nhiều lái xe, doanh nghiệp lâm vào cảnh “tiến thoái lưỡng nan” như vậy. Cực chẳng đã, có người đành phải mất thêm chi phí tìm đến “cò luồng xanh” để hồ sơ của mình được cấp phép.
Anh T., một lái xe tại Hà Nội cho biết: "Đăng ký nhiều lần trên mạng có được đâu, nhờ qua “cò” thì chỉ 2 tiếng là xong". Khi được hỏi về thủ tục, anh T. không ngại ngần chia sẻ: “Chụp ảnh hồ sơ của mình, bao gồm: đăng ký, đăng kiểm xe, CMND; bằng lái xe; giấy xét nghiệm Covid và 600 nghìn tiền phí. Đến khi có mã (QR ưu tiên- PV), “cò” sẽ gọi lại thông báo và gửi cho mình mã được duyệt, in ra dán lên xe là có thể lưu thông rồi.”
Tìm hiểu sâu hơn, phóng viên đã trực tiếp liên hệ với một “cò”, đúng như anh T. nói, chỉ chưa đầy 2 giờ đồng hồ sau khi gửi hồ sơ, mọi việc đã hoàn tất. Chiếc xe bán tải (Pick- up) của phóng viên đã được cấp mã QR ưu tiên, đàng hoàng lưu thông trên đường.
Sau những bất cập ban đầu, Tổng cục ĐBVN đã khẩn cấp chỉ đạo đơn vị cung cấp phần mềm kiểm tra và khắc phục lỗi của hệ thống. Cho đến chiều ngày 27/7, hệ thống đã cơ bản trở lại hoạt động bình thường. Nhưng không ít người đã thông qua các “cò” để dễ dàng có được giấy phép luồng xanh rồi trục lợi bằng cách chở người trái phép ra vào vùng dịch.
N., một lái xe chuyên chở khách tuyến Hà Nội- Hà Nam cho biết, mỗi ngày anh ta chở hơn 10 lượt khách, trung bình mỗi lượt thu được 1 triệu đồng. “Có những khách đêm hôm cần đi gấp, em còn kiếm được nhiều hơn”, N. nói thêm. Vậy là, nhờ mã QR ưu tiên, mỗi ngày anh ta có thể bỏ túi hơn 10 triệu đồng.
1,2 triệu cho quãng đường 50 km
Vấn nạn “cò luồng xanh” đang gây ra nhiều nguy cơ rất lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác phòng chống dịch trên cả nước. Nhiều lái xe đã sử dụng giấy phép lưu thông ưu tiên này để trục lợi, vận chuyển khách ra vào vùng dịch với mức giá “trên trời”. Chỉ cần một bài đăng trên mạng xã hội, hàng chục tài khoản lái xe lập tức vào chào giá, kèm theo đó là thông tin liên lạc cụ thể. Lái xe hay hành khách đều biết hành vi của mình là vi phạm pháp luật nhưng họ sẵn sàng bỏ qua. Quãng đường 50 km, thông thường chỉ khoảng 400 đến 500 nghìn đồng nhưng mùa dịch, đã bị đẩy lên gấp đôi, thậm chí là gấp 3.
Tình trạng lừa đảo cũng xuất hiện trong thị trường vận tải thời dịch. Rất nhiều người, sau khi chuyển tiền giữ chỗ trước thì sau đó lái xe chặn mọi liên lạc, tiền mất mà xe vẫn cứ bặt tăm. Nạn nhân chỉ đành cam chịu, không dám báo chính quyền vì chính bản thân cũng đang vi phạm pháp luật.
Xử lý ra sao với những đối tượng “cò luồng xanh” và lái xe chở người trái phép?
Trao đổi với Người Đưa tin xung quanh vấn đề này, luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc công ty Luật TNHH TGS, thuộc Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết, tình trạng “cò” xuất hiện khá phổ biến trong đời sống xã hội. Nhưng cho đến nay chưa có nhiều quy định liên quan để hạn chế tình trạng này xảy ra. Các cơ quan chức năng vẫn thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, phát hiện các trường hợp vi phạm, tuy nhiên lại chưa có chế tài xử lý thích đáng. Các đối tượng vi phạm chỉ bị xử lý hành chính khá nhẹ, cụ thể là theo Điểm b Khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013 do Chính phủ ban hành thì hành vi gây mất trật tự tại nơi công cộng chỉ bị xử phạt từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng.
Bộ luật hình sự cũng có quy định về Tội gây rối trật tự công cộng, đối với các đối tượng đã bị xử lý hành chính vẫn có hành vi gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến trật tự, an ninh, an toàn xã hội, hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng thì sẽ bị xử lý từ phạt tiền cho đến 07 năm tù. Nhưng trên thực tế lại chưa có trường hợp nào bị xử lý theo quy định này.
Luật sư Phạm Tuấn Anh, đoàn luật sư thành phố Hồ Chí Minh lưu ý thêm: nếu phát hiện trường hợp các “cò” này thông đồng với cán bộ thực thi nhiệm vụ, nhằm trục lợi bất chính với số tiền từ 10 triệu đồng trở lên thì có thể bị xử lý theo khoản 2, điều 356 tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) với hình phạt tù lên đến 10 năm.
Phát biểu quan điểm về hành vi lợi dụng giấy phép “luồng xanh” để vận chuyển người, luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng văn phòng luật sư Tinh Thông Luật, đoàn luật sư thành phố Hồ Chí Minh cho biết:
“Đại dịch Covid- 19 đang diễn biến vô cùng phức tạp, việc các cơ quan quản lý Nhà nước đưa ra quy định phân “luồng xanh” cho xe vận tải chở hàng thiết yếu là đúng đắn, đảm bảo cho nhu cầu lưu thông hàng hóa của người dân và doanh nghiệp được thuận lợi. Tuy nhiên, đã có nhiều đối tượng lợi dụng điều này để trục lợi, vận chuyển người trái phép. Hành vi này có thể bị xử phạt theo điểm a, khoản 4, điều 12 Nghị định 117/2020/NĐ- CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế: người nào không thực hiện theo quyết định kiểm tra, giám sát và xử lý y tế trước khi ra vào vùng dịch thì bị phạt tiền đến 30 triệu đồng. Ngoài ra, nếu những hành vi trên khiến lây lan dịch bệnh, gây ra hậu quả nghiêm trọng thì sẽ bị xử lý theo điều 240, Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017), phạt tù tối đa đến 12 năm, phạt tiền đến 100 triệu đồng. Đồng thời, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.”
Tuấn Minh - Nguyễn Hường
Xem thêm
Những cuộc "ngã giá" của "cò luồng xanh" thời giãn cách
Vấn nạn “cò luồng xanh” và chiêu trò của những chuyến xe "lậu"
Đừng để “luồng xanh” biến thành “luồng đen”
