Chẳng hạn: ông A và bà B đủ điều kiện kết hôn, tự nguyện chung sống với nhau như vợ chồng từ năm 2000 đến nay, nhưng không đăng ký kết hôn. Họ có con chung và tài sản chung, được mọi người thừa nhận là một gia đình. Do hai bên phát sinh mâu thuẫn, ông A hoặc bà B lại quan hệ với người thứ ba và xin đăng ký kết hôn với người này. Trường hợp này, cơ quan có thẩm cấp hay từ chối cấp giấy chứng nhận kết hôn?
Kết hôn. Ảnh minh hoạ
Quan điểm thứ nhất: Được kết hôn
Về quan hệ chung sống như vợ chồng không có đăng ký kết hôn đã được hướng dẫn cụ thể tại Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 09- 6-2000 của Quốc hội về việc thi hành Luật HNGD:Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP của Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp ngày 03-01-2000 hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 9-6-2000 của Quốc hội về việc thi hành Luật HNGĐ; Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP ngày 23-12-2000 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật HNGĐ năm 2000. Theo đó ,pháp luật không công nhận quan hệ giữa A và B là vợ chồng. Vì thế, khi A quan hệ với người thứ ba và xin đăng ký kết hôn chỉ vi phạm đạo đức, không vi phạm điều cấm kết hôn. Do đó, cơ quan có thẩm không có căn cứ pháp lý nào để từ chối cấp giấy chứng nhận kết hôn cho A và người thứ ba (người này đủ điều kiện kết hôn). Về tài sản chung, con chung giữa A và B sẽ được giải quyết bằng vụ án dân sự khác khi các bên có yêu cầu.
Quan điểm thứ hai: Phải từ chối cấp giấy chứng nhận.
Vì thực tế A đang chung sống với bà B như vợ chồng, đã có con chung, tài sản chung, hực tế mọi người,chính quyền địa phương đều thừa nhận. Theo pháp luật về hôn nhân hiện hành, cho dù A và B không được công nhận là vợ chồng, nhưng khi muốn kết hôn với người thứ ba, A phải yêu cầu Tòa án giải quyết tuyên bố quan hệ giữa A và B không phải là vợ chồng. Sau khi có bản án có hiệu lực của Tòa án, A mới được giải quyết đăng ký kết hôn với người thứ ba.Tuy nhiên về căn cứ từ chối này chỉ được đồng thuận về đạo đức ,chưa đảm bảo căn cứ pháp lý, dễ phát sinh khiếu nại.
Vì vậy, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của phụ nữ và con chưa thành niên, theo chúng tôi, Luật HNGĐ sắp đến cần bổ sung quy định cấm người đang sống chung với người khác như vợ chồng kết hôn với người thứ ba. Những trường hợp vi phạm, cần phải có chế tài nghiêm khắc. Nếu không, mục đích của Luật HNGĐ không đạt được, các tế bào xã hội phát triển không lành mạnh, hạnh phúc gia đình không bền vững...
> Luật sư, chuyên trang đồng hành cùng công lý.
Luật sư Nguyễn Hồng Hà (Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư Khánh Hoà)
