Thành công với các phần của series Lật Mặt, Lý Hải ghi dấu ấn nhất định khi lấn sân sang làm đạo diễn của một người "tay ngang". Chất lượng và sự đầu tư qua mỗi phần phim dần khẳng định vị thế của Lý Hải trong thị trường phim Việt. Tuy vậy, điều đáng quan tâm nhất vẫn là chữ tâm khi làm nghề được nam đạo diễn nhiều lần khẳng định.
Người Đưa Tin: Mất khoảng bao lâu để anh tìm ra ý tưởng mới cho phần Lật Mặt 6?
Lý Hải: Thông thường ý tưởng có trước, ví dụ thường đi cà phê, lái xe trên đường, đi chơi đi dạo hay trông thấy sự việc nào đó tôi về viết trước vào máy, gõ thành đường dây câu chuyện, lúc rảnh rỗi sẽ phát triển tiếp câu chuyện cho tròn trịa.
Đến khi bắt tay vào làm kịch bản tôi sẽ đem hết mấy chục cái ý tưởng mình có đó và xem kỳ này phát triển cái nào. Đầu tiên tôi sẽ lựa chọn năm nay mình sẽ làm thể loại gì, phần 5 đã làm hành động thì mình sẽ né những ý tưởng nào, kịch bản nào về hành động và xem những nhà làm phim khác họ đang làm thể loại gì.
Nếu mà nhiều người làm hành động quá thì mình làm phim ma, nếu ai cũng làm phim ma thì sẽ tìm kịch bản đề tài gia đình. Sau khi sàng lọc trong những cái mình có, cái nào có thể phát triển thành phim được và viết thành sườn và gửi cho bà xã (NSX Minh Hà). Vợ sẽ đọc và xem ý tưởng này có ổn không và sau đó gửi cho ekip làm phim góp ý, đo lường lượng người thích.
Nếu nhiều người thích thì làm, số lượng người thích 5/5 cũng không làm và đổi ý tưởng khác để viết tiếp. Tiếp tục tìm ý tưởng, chủ đề mà tốt thì lại viết tiếp và gửi cho mọi người ekip đánh giá. Khi đã chốt được ý tưởng thì đến giai đoạn tự viết “mảng miếng” và cuối cùng là lời thoại.
Tất cả các giai đoạn cho ra ý tưởng đều do tôi làm một mình không có team (nhóm). Tôi không thích làm việc nhóm. Bởi vì tôi đã từng làm việc team khi bàn kịch bản phim “Trọn đời bên em” rồi. Ngày nào cũng ra quán cà phê, ngồi năm bảy diễn viên chuyên nghiệp. Ngồi hết một tháng trời, mòn hết ghế không phác thảo lại được kịch bản.
Vì người ta nói 9 người thì 10 ý, làm ngành sáng tạo ai cũng có cái tôi và khác nhau, mong muốn của người này không phải mong muốn của người khác. Bởi vậy, trên đời mới có phim hay và phim không hay, hay với người này chưa chắc hay với người khác.
Người Đưa Tin: Hành trình xây dựng thương hiệu đạo diễn có số về doanh thu và có tiếng về chất lượng, anh đã trải qua những gì?
Lý Hải: Chia sẻ nhạy cảm lắm! Tại vì nói không khéo nó giống như dạy đời, vậy là tiêu luôn á!
Qua một hành trình dài tạo thương hiệu “Lật Mặt” giống như bây giờ, nó không phải cái gì gọi là ghê gớm lắm, nhưng cũng được mọi người biết và dành sự yêu thương nhất định. Có thể đúc kết lại một điều đó là không ngừng học hỏi, biết lắng nghe, phải thay đổi mình để tiến bộ. Luôn luôn lắng nghe là một điều rất đặc biệt, chấp nhận những điều không tốt để biết sửa sai. Luôn luôn học hỏi, học thật nhiều.
Người Đưa Tin: Anh rất “chịu chơi" cho các phần phim Lật mặt, nhất là đầu tư cho bối cảnh, điều này đúng với anh chứ?
Lý Hải: Mình không phải là người “chịu chơi” mà là đang tôn trọng người xem. Tôi đang muốn có những khung hình đẹp, những cảnh quay chân thật, đem tất cả những cái gì tốt đẹp nhất lên màn ảnh tạo cảm xúc thật tốt cho người xem, không phải phá ngông cuồng mà có chủ đích hết.
Tại sao phải dựng nhà? Vì không ai cho mượn nhà đốt hết á. Kỹ xảo CGI bây giờ có cái làm được có cái làm không thật, tụt mood cho người xem. Khán giả xem phim hiện nay rất am hiểu về điện ảnh, biết cái nào giả, cái nào thật, hạn chế hết mức có thể.
Người Đưa Tin: Phim đặt nặng doanh thu sẽ thua ngay từ đầu, anh nghĩ thế nào về này?
Lý Hải: Làm nghệ thuật mà có tính toán khó làm lắm. Tôi khó làm chung với những người tính toán. Lý do mà những bộ phim sau này tôi độc lập sản xuất và không cùng nhiều người hợp tác sản xuất nữa, bởi vì tất cả ý tưởng mình đưa ra là phải họp. Tôi rất ghét họp.
Ví dụ trong Lật Mặt 6, tôi viết là tôi sẽ đốt một ghe chở chiếu nhưng sau đó lại đổi thành đốt một xưởng chứa chiếu, vì tôi làm sản xuất nên có quyền quyết định thay đổi. Nhưng nếu tôi hợp tác với người khác thì phải thảo luận ý kiến, người đồng ý người không thì đau đầu lắm, vấn đề tiền bạc cũng rắc rối nữa.
Tại vì đốt như vậy tốn tiền chứ có ai điên mà đốt tiền đâu. Lý do mình thay đổi phải có mục đích hết. Tại vì có nhân vật đó khi đốt chiếc ghe họ chưa vào đường cùng, đốt căn nhà của họ mới dồn họ vào đường cùng khiến họ thay đổi suy nghĩ. Sử dụng hình ảnh đơn giản lên màn hình có 1 phút thôi nhưng mình cần phải làm điều đó.
Người Đưa Tin: Trong quá trình làm việc, anh có phải người khó tính hay cái tôi của mình cao quá không?
Lý Hải: Làm việc thì khó tính, nhưng cái tôi thì lại không có. Bởi vì Lý Hải luôn đưa cho người đối diện cơ hội để giãi bày. Ví dụ, trong một câu thoại đó diễn viên đọc và muốn đổi “Anh ơi em muốn đổi câu thoại này”, tôi sẵn sàng nghe và hỏi lý do để thuyết phục tôi thay đổi. Nếu thuyết phục được thì tôi đổi còn nếu không được thì tôi phải phân tích làm cho bạn diễn viên phục và không lấn cấn khi diễn. Đôi bên phải hiểu nhau.
Ví dụ như, câu thoại đó được viết như thế phụ thuộc vào lý lịch nhân vật, tính cách nhân vật buộc họ phải nói câu đó. Nếp sống văn hóa như thế nào thì sẽ cấu tạo thành hình ảnh nhân vật như thế ấy, hành động và lời nói cũng sẽ phụ thuộc môi trường mà nhân vật lớn lên.
Mọi người có quyền sáng tạo theo ý của mình, nhưng nếu không phù hợp Lý Hải sẽ thuyết phục để diễn viên hiểu rõ nhân vật hơn. Ví dụ, khi tức sẽ đập bàn nhưng không phải ai tức cũng làm điều đó, có những người tức không làm gì hết, họ ngồi một chỗ, không hành động gì mà người ta nhìn thấy sự tức giận bên trong người đó. Cái tức đó mình thấy nặng độ hơn hành động đập cái điện thoại, đá cái ghế. Đấy là kiểu diễn 50 năm về trước (Lý Hải diễn tả hành động).
Người Đưa Tin: Để có thể hướng dẫn đọc hiểu nhân vật cho diễn viên, anh đã đúc kết kinh nghiệm từ đâu?
Lý Hải: Những trải nghiệm hiểu nhân vật để thuyết phục diễn viên diễn, Lý Hải đã đúc kết rất từ rất nhiều thứ, xem nhiều phim, trải nghiệm cuộc sống. Lý Hải làm việc tiền kỳ tâm lý diễn viên về nhân vật rất kỹ.
Khi còn ở trường, bài học đầu tiên được học về điện ảnh là về lý lịch nhân vật. Đây là điều cơ bản nhất, bất cứ một đạo diễn nào cũng phải hiểu rõ lý lịch nhân vật (anh ta bao nhiêu tuổi, anh sinh trong gia đình như thế nào, sau này anh lớn lên ra sao, hoàn cảnh anh như thế nào, anh có vợ chưa hay sống độc thân, anh học lớp mấy, môi trường anh như thế nào…) Tất cả những cái đó sẽ tạo ra câu thoại, cách diễn cho nhân vật đó.
Mỗi một nhân vật không trùng lặp và giống nhau. Ngay trong cả gia đình 4 anh em còn không giống nhau, cái anh hàng xóm không thể nào giống tính cách của tôi được, vai diễn trong mỗi bộ phim đều không giống nhau.
Người Đưa Tin: Diễn viên trong phim Lý Hải có yêu cầu tên tuổi hay không?
Lý Hải: Diễn viên của Lật mặt 6 có đủ độ tuổi, tuổi nghề cũng như tuổi đời. Vừa có tuổi nghề, tuổi đời luôn là có Quốc Cường, Huy Khánh.
Các bạn trẻ hoàn toàn là Quỳnh Thi lần đầu tiên đóng phim điện ảnh, Kim Hải rất trẻ chỉ mới hai mấy tuổi; Quỳnh Như, Tú Tri cũng chỉ mới hơn 20 tuổi. Diệp Bảo Ngọc thì diễn nhiều phim truyền hình lần đầu đóng điện ảnh, rất nhiều dạng diễn viên.
Lý Hải chỉ chọn đúng vào nhân vật, không quan trọng lớn hay trẻ mà hợp vai là chính.
Người Đưa Tin: Anh cảm thấy thế nào khi làm việc với người trẻ?
Lý Hải: Tôi rất thích làm việc với người trẻ, đội ngũ của tôi cũng rất nhiều người trẻ chỉ có một mình tôi là già (Cười). Các bạn trẻ có rất nhiều năng lượng và sự sáng tạo, luôn luôn có những ý tưởng mới lạ. Bản thân mình cũng cần có đủ góc nhìn thẩm định đủ sự sáng tạo nó có hợp hay không? Không ngăn chặn sự sáng tạo và nếu có nói những câu không phải các bạn sẽ “quê” và không tiếp tục sáng tạo. Mình phải luôn nói để kích thích sự sáng tạo của các bạn.
Tuy nhiên các bạn trẻ đang thiếu kinh nghiệm và cần sự dìu dắt của những người “cũ” rất nhiều kinh nghiệm. Nhưng người cũ thì lại không chịu thay đổi cái mới, thậm chí không chấp nhận cái mới.
Có người chịu thay đổi có người không, việc quan trọng nhất là cùng nhau ngồi trên chiếc thuyền thay đổi, làm ra những sản phẩm tốt, chỉn chu hết mức có thể để khi ra mắt tác phẩm không áy náy lương tâm. Khả năng tôi tới đó, trình độ tôi dừng lại đó, tôi có yêu cầu hơn cũng không thể, tôi đã làm hết sức mình rồi. Mỗi người có một trình độ khác nhau.
Người Đưa Tin: Điểm thú vị trong “Lật mặt 6” khi anh sử dụng chuỗi ký tự cho tấm vé trúng thưởng. Anh có ngụ ý gì khi sử dụng nó không?
Lý Hải: Dãy số dò là ngày sinh của 6 thành viên trong gia đình. Còn dãy số tiền thưởng là liên quan đến thần số học và có sự tính toán. Lý giải cho việc tại sao không lấy số này mà lấy số đó và Lý Hải đã mất rất nhiều thời gian cho việc sắp xếp tính toán các con số cho hợp lý và logic.
Người Đưa Tin: Tổng quan mà nói thị trường phim Việt thời gian gần đây thịnh hành các dòng phim về đề tài gia đình, romcom, theo anh có phải khán giả đang có cái nhìn dè dặt về thể loại hành động?
Lý Hải: Lật mặt 6 không phải phim hành động mà là chủ đề phim ở nước ngoài đã làm rất nhiều nhưng Việt Nam chưa ai làm. Phim có sự kết hợp tâm lý, giật gân, hài, hành động, tình cảm gia đình, 5 mood trong một bộ phim.
Khi thực hiện phim, Lý Hải sẽ tập trung vào câu chuyện không tập trung vào thể loại. Ví dụ “Squid Game” là dạng thể loại giật gân, giết người, sexy nhẹ, hành động, tâm lý,...có rất nhiều yếu tố và được thế giới đón nhận. Không phải là đủ thể loại thì không có điểm nhấn mà tập trung vào tuyến nhân vật làm sao cho người xem theo xuyên suốt, không bị xao nhãng, lệch đường ray, hay dư thừa, thiếu chi tiết. Tất cả vừa đủ.
Người Đưa Tin: Trong tất cả các phần phim “Lật Mặt”, cái nguồn gốc “nghĩa tình” luôn là điểm nhấn mở đầu, được thể hiện trong nhiều dạng thức tình cảm khác nhau là tình anh em, bạn bè, gia đình,... sau đó là phản bội cho ra đời sự lật mặt. Vì sao anh lại lựa chọn điểm mấu chốt đó cho các dự án của mình mà không phải cái khác?
Lý Hải: Mỗi người có cách kể chuyện khác nhau. Đối với cái tên Lật Mặt thì đối với câu chuyện nào có cú twist cuối thì hấp dẫn hơn, bất ngờ hơn. Chính vì lẽ đó tất cả câu chuyện đó tôi kể đều có cú “lật” cuối. Mình muốn tạo bất ngờ cho khán giả thay vì kể chuyện theo mood “đều đều” hay drama cứ bình bình, tôi không thích. Tôi thích làm những phim nặng nặng mà các bạn hay dùng từ “mặn”.
Người Đưa Tin: Theo anh nghĩ, tính nổi bật và tính ăn khách trong phần phim tiếp theo này sẽ là gì?
Lý Hải: Chủ yếu là vào câu chuyện và diễn xuất chân thật của diễn viên. Nhưng tôi cũng không mong khán giả quá kỳ vọng vì Lật mặt từ trước đến nay đã là như thế và chỉ mong vượt qua chính bản thân mình là một điều hạnh phúc.
Những lời chúc phim đạt doanh số “200 tỷ, 500 tỷ”, áp lực đè lên vai quá lớn và quá nguy hiểm. Nếu đặt ra một tiêu chí quá lớn mà không được thì sẽ khổ. Lý Hải chỉ mong khi khán giả ra rạp sẽ cảm thấy không mất công khi đi xem phim này thay vì những lời tiếc nuối. Tôi chỉ sợ mọi người kỳ vọng quá. Tôi chỉ có thể cố gắng làm tốt nhất mọi thứ để kể được một câu chuyện tròn trịa từ diễn xuất đến đầu tư.
Cái khó khăn lớn nhất của Lật mặt là không đi với scandal, không giật tít, cho nên độ phủ sóng rộng rãi không được như những phim khác. Tôi không cho phép đội ngũ của mình đăng bài giật tít hay nhắc đến bất kỳ một bộ phim nào khác để nâng tên tuổi phim mình lên.
Khổ tâm của đội ngũ ekip Lý Hải là lo lắng về mức độ đón nhận phủ sóng của phim không được rộng rãi nhưng cũng không muốn làm trái con đường “chín chắn” của mình, sống như thế nào thì hãy như thế ấy, đi chậm mà ăn chắc mặc bền.
Quan điểm làm phim của Lý Hải là không dựa dẫm hay nhờ vả ai, làm những gì mình có, nói những gì mình có.
Người Đưa Tin: Phim của Lý Hải sẽ ra mắt trùng thời gian với một dự án phim Việt khác, anh có e ngại điều này?
Lý Hải: Phim ra mắt thời điểm đụng nhiều các phim khác thậm chí Hollywood nhiều lần vào dịp 30/4 nên Lý Hải không còn lo ngại khán giả đến xem như thế nào, thậm chí là đã quá “quen” với việc đó, chỉ cần làm tốt việc của sản phẩm là được.
Người Đưa Tin: Các phần phim có lồng ghép những nét văn hoá, nhất là miền Tây sông nước vậy tính nguồn cội dân tộc có được anh chú trọng ngay từ đầu khi thực hiện series Lật Mặt?
Lý Hải: Hồi Lật mặt 3, Lý Hải rất ước mơ bộ phim đó được trình chiếu ở nước ngoài. Sau đó, Lý Hải may mắn quen biết với mấy đạo diễn ở nước ngoài thì mình mới hỏi muốn mang phim ra nước ngoài thì phải như thế nào, thì mọi người nói là bạn nên làm những gì bạn có, đó là cách tốt nhất.
Ở Hàn Quốc, ở Hollywood hay ở Mỹ, họ có những tòa nhà chọc trời, những chiếc xe đời mới để người ta phô diễn ra sự xa hoa như thế. Những kỹ xảo CGI bây giờ quốc tế khủng khiếp lắm, Việt Nam làm không bằng. Tại sao không mang những văn hóa vùng miền của Việt Nam cho mọi người xem. Nước mình đẹp dạng top của thế giới. Nếu có cơ hội đi các tour du lịch sẽ thấy Việt Nam rất đẹp và đa sắc về văn hóa.
Người nước ngoài họ ăn bò beef steak, ăn những món đồ Tây rất nhiều thì bây giờ họ lại muốn ăn những món gì rất Việt Nam, nên nếu mình trưng bày món ăn Việt Nam ra thì họ sẽ thấy rất lạ và hứng thú.
Người Việt Nam mình cũng vậy, không phải ai cũng có điều kiện đi du lịch miền Trung, Hà Nội. Họ cũng sẽ muốn biết Bắc Ninh có món khác, Hải Phòng có món khác, Quảng Ninh có món khác,...Ngay cả người Việt Nam còn tò mò như thế chứ không riêng gì người Tây. Chính vì thế, Lý Hải muốn thông qua những thước phim điện ảnh, dù ngắn ngủi vài giây hay một phút để cho người nước ngoài thấy Việt Nam mình có những đặc trưng như thế.
Những phần tiếp theo cũng sẽ có mà cũng còn dựa vào câu chuyện. Ví dụ câu chuyện xảy ra ở Thành phố Hồ Chí Minh, những nét đặc trưng văn hóa của Tp. HCM là gì, thời điểm thập niên 80, 90, 2000 và bây giờ là gì?
Mình là người viết kịch bản thì mình là người đi tìm hiểu mà viết.
Người Đưa Tin: Lý Hải có sẵn lộ trình để mang phim đi nước ngoài chưa? Và có dự định sẽ tham dự các Liên hoan phim không?
Lý Hải: Lý Hải đã có dự tính cho lộ trình đem phim ra nước ngoài. Nước ngoài thích xem văn hóa Việt, câu chuyện Việt Nam,... Điều tôi làm là “bán” câu chuyện và dần dần đưa phim đi từ Đông Nam Á rồi đến các nơi xa hơn vươn tầm quốc tế.
Tuy nhiên tôi không tranh giải các Liên hoan phim, vì định hướng của tôi là muốn chiếu rộng rãi cho mọi người thưởng thức và không đi theo con đường phim nghệ thuật. Lý Hải xác định ngay từ đầu là phim giải trí, có nội dung và có thông điệp. Tôi không có xu hướng hay suy nghĩ sẽ cạnh tranh với bất kỳ ai. Chia sẻ cho điều đó, từ lúc còn ca hát, Lý Hải đã không có tính cách thích cạnh tranh bất cứ ai mà chỉ nuôi suy nghĩ làm tốt sản phẩm của mình là xong, ai cũng có việc của người đó.
Người Đưa Tin: Anh có dự định thực hiện series này khoảng bao nhiêu phần?
Lý Hải: Ước mơ của tôi là khoảng 10 phần, còn tương lai thì không biết là đi đến phần số mấy. Hiện tại đến phần số 6 đã cảm thấy “đuối”, không phải đuối về ý tưởng, mà đuối về sức khỏe, thời gian và khi càng làm lớn ra nữa thì sẽ mất thời gian rất nhiều. Tôi cảm thấy nếu làm nhiều quá thì sẽ đánh đổi thời gian cho gia đình nữa. Làm việc gì cũng cần sự đánh đổi mà (Cười).
Cảm ơn Đạo diễn Lý Hải đã dành thời gian trò chuyện cùng Người Đưa Tin.
PHẠM THẢO - MỸ LINH
