Nữ bệnh nhân 41 tuổi quê ở huyện Bảo Yên (tỉnh Lào Cai) từng đi khám tại các cơ sở y tế tuyến dưới, uống thuốc ngoại trú nhưng không đỡ nên đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Lào Cai thăm khám.
Tại đây, các bác sĩ đã cho bệnh nhân chụp cộng hưởng từ tiêm thuốc cản quang, siêu âm Doppler xuyên sọ để tìm nguyên nhân và phát hiện bệnh nhân có khối u màng não kích thước 12 x 14 mm, có dấu hiệu liệt thần kinh khu trú. Nếu để u lớn lên sẽ lấn đè vùng chức năng mô não, làm tăng áp lực nội sọ, gây liệt…
BSCKII Tô Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Ung bướu Y học hạt nhân của bệnh viện, cho biết khối u nằm cạnh bên, dính sát xoang tĩnh mạch dọc giữa. Vì vậy quá trình phẫu thuật phải rất cẩn trọng để không làm rách xoang tĩnh mạch, dẫn đến không cầm được máu. Bên cạnh đó, khối u nằm ở vùng vận động, trong quá trình mổ nếu chạm vào sẽ gây liệt.
Nhận định đây là ca phẫu thuật khá phức tạp, người bệnh cần phẫu thuật lấy u càng sớm càng tốt, sau hội chẩn, các bác sĩ bệnh viện tỉnh quyết định mời bác sĩ tuyến Trung ương tham gia cùng kíp phẫu thuật.
Sau 2 tiếng, khối u trong não của người bệnh đã được phẫu thuật thành công. Hiện, bệnh nhân ổn định, đang dần hồi phục.
U màng não (Meningioma) là khối u nguyên phát của hệ thần kinh trung ương, xuất phát từ tế bào nhung mao màng nhện của màng não. Thông thường, khối u phát triển khá chậm, ngoài trục.
Theo báo cáo của trung tâm quản lý các bệnh lý u não tại Mỹ năm 2019, u màng não chiếm hơn 37% các khối u nội sọ, tỉ suất mới mắc là 34.210 trường hợp/ năm, tỉ lệ mắc tăng dần theo tuổi và tăng nhanh ở người lớn trên 65 tuổi, nữ gặp nhiều hơn nam. U màng não thường lành tính chiếm 97,7%, u màng não ác tính chiếm khoảng 1,7%. U màng não có thể gặp ở mọi vị trí trong hộp sọ như: vòm sọ, vùng nền sọ, trong não thất hoặc trong ống sống.
U màng não thường tiến triển từ từ với các triệu chứng tuỳ thuộc vào vị trí và kích thước khối u, có thể gây ra các triệu chứng rất đa dạng khác nhau, chủ yếu do khối u chèn ép, phá hủy cơ quan lân cận, cụ thể như sau:
-Đau đầu là triệu chứng hay gặp nhất trong u màng não nền sọ. Đau đầu có thể lan tỏa hoặc khu trú, đau âm ỉ liên tục hoặc đau thành cơn.
-Buồn nôn, nôn.
-Động kinh: Cơn động kinh toàn thể hoặc khu trú. Triệu chứng động kinh có thể gặp ở các khối u nền sọ chèn ép thùy thái dương.
-Dấu hiệu thần kinh khu trú do chèn ép các dây thần kinh sọ não như giảm thị lực, thị trường, lác, mất ngửi, giảm thính lực, liệt mặt, nuốt nghẹn, sặc …
-Đái tháo nhạt do các khối u vùng yên, trên yên chèn ép gây ra.
Ngoài ra còn một số dấu hiệu khác như: thay đổi tính cách, hành vi, giảm trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, nặng hơn có thể khiến suy giảm ý thức, hôn mê thậm chí tử vong.
Các phương pháp chính để điều trị u màng não là phẫu thuật và xạ trị, hóa chất ít khi được áp dụng.
Phẫu thuật
- Phẫu thuật là phương pháp tối ưu, có thể lấy bỏ triệt để trong trường hợp u não lành tính, đặc biệt là kích thước nhỏ, không xâm lấn các cơ quan lân cận.
- Có thể nút mạch u màng não trước mổ dưới chụp mạch số hóa xóa nền để giảm nguy cơ chảy máu trong và sau mổ.
Xạ trị
Nếu khối u của người bệnh không thể loại bỏ hoàn toàn thông qua phẫu thuật thì có thể sẽ được chỉ định xạ trị sau phẫu thuật. Mục tiêu của xạ trị là tiêu diệt các tế bào u còn lại và làm giảm khả năng u có thể tái phát về sau. Cách thức này sử dụng các chùm năng lượng mạnh, nhắm trúng đích vào các tế bào khối u.
Điều trị triệu chứng
- Liệu pháp Corticoid để làm giảm các triệu chứng đau đầu, buồn nôn liên quan tới phù não.
- Thuốc chống động kinh nếu người bệnh có hiện tượng động kinh.
- Dẫn lưu não thất ổ bụng làm giảm áp lực nội sọ, não thất trong trường hợp u chèn ép gây giãn não thất.
Hiện nay các phương pháp điều trị u màng não đang ngày càng phát triển, đạt được những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên đây là bệnh lý thường không được phát hiện ở giai đoạn sớm, vì vậy khi phát hiện các dấu hiệu bất thường ở trên cần đến ngay các cơ sở khám chữa bệnh có trang bị phương tiện chẩn đoán hiện đại, việc phát hiện sớm và chính xác các tổn thương giúp cho việc điều trị có kết quả tốt nhất.
Minh Hoa (t/h)
