Phát biểu thảo luận tại Hội trường về tình hình kinh tế xã hội, ĐBQH Nguyễn Thanh Hải, Trưởng ban Dân nguyện, ĐBQH đoàn Hòa Bình, đã giành sự quan tâm đặc biệt đến Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tại Mục 2 trang 7 nêu: "Còn diễn ra nhiều vụ lừa đảo, bán hàng đa cấp tín dụng đen gây bức xúc xã hội".
ĐB Nguyễn Thanh Hải: "Mức chênh lệch giá bán và giá nhập là 88,5 lần"
Bỏ 9,9 triệu đồng mua 10 sản phẩm có giá 120.000 đồng
ĐBHQ Nguyễn Thanh Hải, (đoàn Hòa Bình) phát biểu: “Từ thực tế vừa qua thấy rằng đằng sau dòng chữ ngắn gọn đó là những con số, những hiện tượng xã hội hết sức đáng lo ngại như lừa đảo, lừa lòng tin của nhau dẫn tới tranh chấp, kiện tụng.
Có thể nói không sai rằng bán hàng đa cấp như một cơn bão lốc tạo nên một cơn ác mộng tàn phá sự thanh bình của nhiều làng quê yên tĩnh, chất phác đã làm giảm sút lòng tin của con người với nhau và ảnh hưởng tới đạo đức xã hội. Thực tế cho thấy đối tượng mà các công ty đa cấp nhắm tới để phát triển mạng lưới thường là những người nội trợ, người lao động, người về hưu”.
ĐB Thanh Hải nêu thực tế: “Đặc biệt khi đi giám sát ở một số địa phương tôi thấy có một thực tế hết sức đáng lo ngại đó là những người dân thuộc diện được nhận tiền đền bù giải tỏa hỗ trợ của Nhà nước, của các doanh nghiệp để ổn định nghề nghiệp, ổn định cuộc sống sau khi thu hồi đất lại chính là những đối tượng mà các công ty kinh doanh bán hàng đa cấp hướng tới để phát triển mạng lưới lừa đảo.
Theo con số của Bộ Công Thương công bố Việt Nam có 1 triệu người tham gia bán hàng đa cấp, 1 triệu người tức là 1/90 tổng dân số nước ta. Bán hàng đa cấp ở nước ngoài hiện nay vẫn là một trong những phương thức kinh doanh tiến bộ nhưng tại sao hình thức kinh doanh này khi vào nước ta lại gây nhiều bức xúc trong xã hội đến thế?”
ĐB Thanh Hải nêu các nguyên nhân dẫn đến biến tướng của bán hàng đa cấp tại VN. “Nguyên nhân thứ nhất là do các công ty bán hàng đa cấp thường không quan tâm tới việc đầu tư, nâng cao chất lượng sản phẩm giảm giá thành mà chỉ quan tâm tới việc quảng cáo, đánh vào tâm lý thích làm giàu nhanh của người dân.
Thứ hai, lợi nhuận của bán hàng đa cấp không đến từ việc bán hàng, bán sản phẩm mà lại đến từ việc lôi kéo được người tham gia vào mạng lưới đa cấp. Ví dụ, Công ty đa cấp Trường Giang nhập khẩu sản phẩm TruongGiang Calcium Kid là sản phẩm bổ sung can xi cho trẻ em giá chỉ 12.000 đồng nhưng được rao bán cho người tham gia là 990.000 đồng, mức chênh lệch giữa giá nhập và giá bán là 82,5 lần.
Chẳng hạn một người A tham gia vào mạng lưới bắt buộc phải mua 10 sản phẩm, tức là bỏ 9.900.000 đồng để mua 10 sản phẩm chỉ có giá trị 120.000 đồng. Nhưng sau đó người này bán được 10 sản phẩm này sẽ nhận được số tiền hoa hồng rất cao, đó là 5 triệu đồng, trường hợp không bán được cũng không lấy lại được tiền.
Vì vậy, người khi tham gia vào bán hàng đa cấp mặc dù sau đó đã biết mình bị lừa nhưng vì muốn thu hồi lại số tiền nên bằng mọi cách phải đi lừa lại người khác để lấy lại số tiền.
Điển hình là vụ Công ty Liên Việt vừa qua đã lừa đảo, lôi kéo 60.000 người tham gia nộp vào Liên Việt 1.900 tỷ đồng, khoảng 65% số tiền thu được đã chi cho hoa hồng, riêng Tổng giám đốc Liên Việt - Lê Xuân Giang thu lợi 500 tỷ đồng, hiện vụ án đã được điều tra. Tuy nhiên, không biết có bao nhiêu người dân do thiếu hiểu biết, thiếu thông tin còn đang sống dở, chết dở vì công ty đa cấp này. Các cơ quan quản lý nhà nước đã thiếu quan tâm, thiếu phối hợp, không kịp thời phát hiện trong suốt một thời gian dài để xử lý nên hậu quả không biết bao giờ mới khắc phục xong”, bà Hải dẫn chứng.
Lo người dân miền Trung nhận tiền hỗ trợ sẽ là địa bàn hướng tới của đa cấp
Bà Hải cho rằng: “Thực chất bán hàng đa cấp không phải là xấu nhưng những biến tướng của nó lại rất xấu và đặc biệt rất khó kiểm soát, vì hành lang pháp lý của chúng ta hiện nay còn chưa đủ mạnh, chưa theo kịp quản lý nhiều mô hình biến tướng, rất phức tạp, đặc biệt xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này đôi khi còn chồng chéo và có dấu hiệu buông lỏng, hoạt động thanh tra, kiểm tra chưa hiệu quả, chế tài xử phạt còn rất thấp, thẩm quyền xử phạt chưa hợp lý, v.v...”
Trước thực trạng trên ĐB Thanh Hải đề nghị Chính phủ: “Chính phủ cần có báo cáo gửi đến các đại biểu Quốc hội về thực trạng bán hàng đa cấp tại kỳ họp thứ ba tới đây.
Thứ hai, Chính phủ cần tiến hành rà soát hệ thống văn bản pháp luật đảm bảo tính thời sự, linh hoạt, mềm dẻo, đủ sức để theo kịp các diễn biến phức tạp của các hình thức bán hàng đa cấp trên thị trường, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân nhận diện những dấu hiệu của công ty đa cấp lừa đảo.
Thứ ba, tổ chức đánh giá tác động của công ty bán hàng đa cấp lên xã hội, có bao nhiêu doanh nghiệp đa cấp đã mang lại lợi ích thực sự cho đất nước cũng như hệ lụy khôn lường lên xã hội do bán hàng đa cấp gây ra”.
Trước hiện tượng các công ty đa cấp luôn hướng tới những khu vực mà người dân vừa nhận được tiền đền bù để phát triển mạng lưới, ĐB Thanh Hải cho rằng: “Rất có thể trong thời gian tới đây người dân tại khu vực 4 tỉnh miền Trung vừa nhận được tiền đền bù, hỗ trợ do thiệt hại về môi trường gây ra sẽ là địa bàn mà các công ty đa cấp này hướng tới. Chính vì vậy tôi rất mong Chính phủ đặc biệt quan tâm và sớm giải quyết vấn đề này”.
Đỗ Thơm (ghi)
