Việc xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, tài sản, thu nhập tăng thêm không được giải trình một cách hợp lý đang là điểm thu hút ý kiến của dư luận. Đây cũng là điểm mới trong dự thảo luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi) vừa được Chính phủ trình.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Bá Sơn cho biết: “Tôi có tham khảo một số quốc gia trên thế giới, tài sản không minh bạch là họ tịch thu. Còn với vấn đề chuyển dịch tài sản, các quốc gia họ đánh thuế ở mức khác nhau. Và đó là tài sản bình thường chứ không phải tài sản không minh bạch”.
Ông cho hay, ở những nước này, công tác quản lý của họ tiên tiến. Họ quản lý bằng thuế. Chính vì thế, việc hình thành, chuyển dịch tài sản đều được quản lý trên hệ thống thuế và đánh thuế trực tuyến luôn, nguồn gốc tài sản họ có thể quản lý được.
Còn ở Việt Nam, chúng ta đang băn khoăn rất nhiều về nền kinh tế tiền mặt vẫn tồn tại phổ biến. Chúng ta cũng có văn hóa tích trữ tiền, tài sản. Vì thế khó có thể đồng nhất cứ tài sản không minh bạch là tài sản phạm pháp. Đó là điều khó, vì nếu là tài sản phạm pháp thì cứ khởi tố, điều tra, truy tố, rồi tịch thu không có vướng mắc gì cả.
Vị Ủy viên ủy ban Tư pháp của Quốc hội phân tích, hiện nay trong chuyện tài sản không minh bạch đang lẫn lộn tài sản hợp pháp nhưng không minh bạch, hoặc có thể tài sản không hợp pháp nhưng cơ quan chức năng chưa chứng minh được.
“Theo tôi, việc đề xuất thu 45% không phải là thuế, vì chúng ta không thừa nhận khoản thu nhập đó. Bây giờ phải xác định được đó là hành vi đánh thuế hay là gì thì đang tiếp tục bàn. Con số 45% đó là mức tham chiếu tương tự mà bước đầu chúng ta có thể tạm chấp nhận cho đến khi nền quản lý của chúng ta tốt lên”, ĐB Nguyễn Bá Sơn nêu.
ĐBQH Nguyễn Bá Sơn cho rằng, có một vấn đề về mặt pháp lý là chúng ta chưa có định nghĩa, chưa có khái niệm về tài sản không minh bạch.
Đó là cái cần phải bổ sung vào luật sắp tới. Bởi vậy, Điều 59 trong dự thảo luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi) do Chính phủ trình còn thêm một ý là thu 45% tài sản này không có nghĩa là loại trừ trách nhiệm hình sự.
Điều này có nghĩa thu là tạm thời để quản lý tài sản, nếu phát hiện tài sản đó do phạm tội mà có sẽ xử lý theo Bộ luật Hình sự.