Sáng 8/11, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn đối với lĩnh vực văn hóa - xã hội, đại biểu Trịnh Xuân An - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội (đoàn Đồng Nai) tranh luận với Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch liên quan đến phần trả lời của bộ trưởng về bộ phim Đất rừng phương Nam.
Đại biểu cho rằng, chiều 7/11 khi trả lời phần chất vấn liên quan đến bộ phim Đất rừng phương Nam, Bộ trưởng có nói theo đánh giá của hội đồng thì không vi phạm pháp luật về điện ảnh. Còn chuyện dư luận cho rằng có những "biểu hiện này, biểu hiện khác" đó là những dư luận chưa thật chuẩn xác, cần được xem xét và tính toán để xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, theo đại biểu, đánh giá của Bộ trưởng về dư luận xã hội là chưa thỏa đáng và cần phải nhìn nhận lại.
ĐBQH Trịnh Xuân An tranh luận.
Ông An cho rằng dư luận xã hội là hình thức biểu hiện trạng thái ý thức của xã hội rất bình thường. Dư luận thì có dư luận đúng, dư luận sai, có cái tốt, có cái xấu, không phải ý kiến nào được nêu ra cũng là để "đánh cho ai đó chết" mà là để góp ý, nêu quan điểm để làm cho mọi thứ rõ ràng, tốt đẹp hơn.
Do đó, theo ông An không nên đánh đồng các loại ý kiến, dư luận nhất là những góp ý để bảo vệ tính chân thực, bảo vệ sự thật, bảo vệ giá trị của lịch sử.
Trong công tác quản lý, cơ quan Nhà nước cần phải lắng nghe, theo dõi dư luận để có những điều chỉnh cần thiết bởi mọi thứ đều có lý, “không có lửa thì làm sao có khói”, tránh việc bỏ qua dư luận hoặc coi thường dư luận, để mọi việc đi quá xa, thành vấn đề “nóng” rồi mới có động thái là không ổn.
Theo ông An bộ phim được hội đồng kiểm duyệt mà ngày 29/9 bảo đúng, tới 15/10 thì đề nghị sửa "sau khi lắng nghe dư luận". Đại biểu cho rằng như vậy chất lượng kiểm định và trách nhiệm của Cục Điện ảnh là chưa cao.
"Những nội dung nếu đã coi là sai sót thì phải sửa, thậm chí cắt bỏ, chứ không thể đổi tên là xong. Nói sửa tên để tránh gây liên tưởng chỉ thuyết phục được một nửa, một nửa còn lại là bản chất lịch sử là phải chân thực, vì đó là chuyện của cả một dân tộc và là trách nhiệm giáo dục truyền thống, không thể xem nhẹ", ông An nhấn mạnh.
Ông An cũng cho rằng bộ phim có thể hay ở góc độ điện ảnh, nghệ thuật có thể lấy cảm hứng từ mọi nguồn nhưng với lịch sử, với văn hóa dân tộc thì phải luôn chân thực, trung thực và không được làm méo mó.
Bộ phim Đất rừng phương Nam hứng chịu nhiều chỉ trích về nội dung.
Do đó, đề nghị trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước là phải làm rõ được đâu là hành vi sai trái để xử lý, đâu là dư luận đúng đắn để tôn vinh.
Đối với lĩnh vực văn hóa, ngoài câu chuyện của phim ảnh, còn rất nhiều vấn đề mà dư luận quan tâm. Đại biểu lấy ví dụ như câu chuyện có quá nhiều cuộc thi sắc đẹp, quá nhiều hoa hậu có cần thiết cho xã hội không? công tác quản lý các cuộc thi sắc đẹp như thế nào?
Đây là những vấn đề chính đáng mà dư luận đặt ra và cơ quan quản lý phải quan tâm để có chính sách phù hợp chứ không phải chăm chăm đi xử lý. Mà muốn xử lý thì cũng phải theo quy định chứ không thể tùy tiện.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng
Trả lời về quy trình thẩm định, phân loại phim, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Nguyễn Văn Hùng cho biết, căn cứ khoản 2, điều 18 Luật Điện ảnh, bộ phim Đất rừng phương Nam đã được Hội đồng thẩm định phim quốc gia (hội đồng) tiến hành thẩm định.
Hội đồng thẩm định phim khẳng định bộ phim không vi phạm pháp luật về điện ảnh. Vì vậy, đã được cấp phép để được phổ biến. Vì vậy, Bộ VHTT&DL cũng tôn trọng quyết định của hội đồng.
Trong trường hợp nếu phát hiện hội đồng làm sai, vi phạm pháp luật thì lúc đó mới có các biện pháp để xử lý tiếp theo. Khi bộ phim mới chiếu thử, bộ đã rất thận trọng trước những yêu cầu có tính chất tranh luận trên nền tảng mạng xã hội.
Bộ trưởng đã yêu cầu hội đồng xem xét, tiếp thu hợp lý những ý kiến mà dư luận phản ánh. Hội đồng đã họp, mời các cơ quan hữu quan để xem xét và nhận thấy bộ phim đầy đủ các yếu tố để cấp phép hoạt động.
Bộ trưởng cũng cho biết, bản thân ông có nói "nếu có các biểu hiện bôi nhọ và bêu xấu thì phải được nghiêm túc xử lý". Bộ trưởng nhấn mạnh từ "nếu có" và cho biết đã có Luật An ninh mạng, có quy tắc ứng xử trên không gian mạng.
"Tôi nhận thức khen chê có ý kiến khác nhau với một tác phẩm điện ảnh là câu chuyện rất bình thường. Nhưng rõ ràng trong văn hóa ứng xử chúng ta không thể chấp nhận thói trịch thượng, thói phán xét, quy chụp, bôi nhọ", ông Nguyễn Văn Hùng nói và cho biết những điều này đã được quy định trong luật và quy tắc ứng xử.
