Ủy ban Kiểm tra trung ương (UBKTTƯ) vừa có thông cáo báo chí kỳ họp thứ 16 diễn ra từ ngày 25 đến 27/7/2017. Theo đó, thông cáo kết luận việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy Vinachem và một số cá nhân trong nhiệm kỳ 2005-2010 và 2010-2015.
Thông cáo nhận định Vinachem đã thiếu trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát trong quản lý, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn, tài sản của Nhà nước, gây hậu quả rất nghiêm trọng.
Tập đoàn và một số công ty trực thuộc không bảo toàn được vốn chủ sở hữu; hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ nghiêm trọng, trong đó nhiều công ty thua lỗ liên tục 2 năm trở lên.
Điển hình như công ty Đạm Ninh Bình lỗ 4 năm liền; một số công ty của Tập đoàn góp vốn thành lập các công ty cổ phần, công ty liên doanh, liên kết không hiệu quả. Vi phạm trong quản lý các khoản nợ phải thu, phải trả và việc trích lập quỹ; trong việc ký hợp đồng hợp tác đầu tư, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quản lý và sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả.
Nhà máy Đạm Ninh Bình
Đối với dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình, mặc dù đã được các bộ, ngành, cơ quan chuyên môn cảnh báo Dự án hiệu quả thấp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, song HĐTV và Tổng Giám đốc Tập đoàn vẫn trình cấp có thẩm quyền quyết định triển khai, dẫn đến Nhà máy liên tục thua lỗ với số tiền trên 2.500 tỷ đồng. Nhiều dự án Tập đoàn đầu tư không hiệu quả, trong đó có 4/5 dự án lỗ lũy kế trên 4.200 tỷ đồng.
Một trong những sai phạm nghiêm trọng nữa là HĐTV và Tổng Giám đốc Vinachem thiếu kiểm tra, giám sát để Ban quản lý dự án Đạm Ninh Bình thay đổi thiết bị xuất xứ từ các nước EU, G7 sang thiết bị của Trung Quốc không đúng với hợp đồng.
Ngoài ra, tập đoàn này có nhiều vi phạm trong ký hợp đồng, nghiệm thu, thanh quyết toán với nhà thầu, chậm quyết toán hoàn thành dự án; một số dự án sai phạm từ khâu lập dự án, thẩm định, phê duyệt, ký kết hợp đồng, nghiệm thu, thanh toán và thực hiện nghĩa vụ ngân sách Nhà nước, làm tăng tổng mức đầu tư; có dự án phải tạm dừng thanh toán cho nhà thầu do không có kinh phí.
Đối với cá nhân, UBKTTƯ nhận định Chủ tịch HĐTV, Bí thư Đảng ủy – ông Nguyễn Anh Dũng chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn nhiệm kỳ 2010-2015.
Cụ thể là thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra những vi phạm, khuyết điểm trong công tác cán bộ; trong quản lý vốn, tài sản, đất đai và đầu tư của Tập đoàn, gây hậu quả rất nghiêm trọng; để Tập đoàn và một số công ty không bảo toàn được vốn Nhà nước giao. Thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra vi phạm nghiêm trọng trong quá trình thực hiện Dự án DAP số 2 Lào Cai. Chịu trách nhiệm chính về những vi phạm trong việc triển khai dự án Đạm Hà Bắc.
Ông Đỗ Quang Chiêu, nguyên Bí thư Đảng ủy Cơ quan, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Hoá chất Việt Nam phải chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm trong chỉ đạo thực hiện dự án Đạm Ninh Bình ở giai đoạn đầu.
Cụ thể là: Thiếu trách nhiệm khi trình cấp có thẩm quyền Báo cáo tiền khả thi và Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án, trong khi Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam chưa được phê duyệt. Mặc dù đã được các bộ, ngành, cơ quan chuyên môn cảnh báo Dự án hiệu quả thấp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, song ông Chiêu vẫn trình cấp có thẩm quyền cho phép đầu tư. Đến nay, Dự án hoạt động không hiệu quả, thua lỗ rất nghiêm trọng, mất hoàn toàn vốn chủ sở hữu của Nhà nước.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty, nguyên Chủ tịch HĐTV Tập đoàn là người chịu trách nhiệm chung về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn.
Cụ thể, ông Tuấn đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, để xảy ra những vi phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý vốn, tài sản, đất đai, đầu tư. Chịu trách nhiệm khi ký các quyết định phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình, điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án trái với ý kiến chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ.
Ông Tuấn cũng thiếu kiểm tra, giám sát để xảy ra những vi phạm, khuyết điểm trong quá trình thực hiện Dự án Đạm Hà Bắc, Dự án DAP số 2 Lào Cai.
Ông Đỗ Duy Phi, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy Cơ quan, nguyên Ủy viên HĐQT, Tổng Giám đốc Tổng công ty, nguyên Thành viên HĐTV, Tổng Giám đốc Tập đoàn phải chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm trong việc quyết định và triển khai Dự án đạm Ninh Bình, Dự án đạm Hà Bắc và Dự án DAP số 2 Lào Cai.
Thông cáo của UBKTTƯ kết luận vi phạm của các ông Nguyễn Anh Dũng, Đỗ Quang Chiêu, Nguyễn Quốc Tuấn, Đỗ Duy Phi là rất nghiêm trọng, đến mức phải thi hành kỷ luật.
Ngoài ra hai ông Nguyễn Gia Tường, tổng Giám đốc và Nguyễn Đình Khang, nguyên tổng Giám đốc Vinachem cũng bị kiểm điểm vì trách nhiệm liên đới.
Trong một diễn biến khác, mới đây Vinachem đã đề nghị Chính phủ đứng ra trả nợ thay cho Đạm Ninh Bình khoản vay 125 triệu USD từ Ngân hàng China Eximbank của Trung Quốc, còn Vinachem trả lãi và phí. Nếu được chấp thuận, Chính phủ sẽ trả khoản nợ này trong 5 năm tới, bắt đầu từ 21/7/2017 đến 21/1/2022.
Được biết, khoản vay để đầu tư dự án Đạm Ninh Bình trị giá 250 triệu USD trong thời hạn 15 năm. Sau 7 kỳ trả nợ gốc được 87,5 triệu USD, tính đến 31/3/2017 dư nợ của khoản vay này còn 162,5 triệu USD.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính khẳng định hiện nguồn thu của Quỹ tích lũy trả nợ đang phải trả nợ thay cho nhiều dự án, doanh nghiệp gặp khó khăn như Giấy Phương Nam, Vinashin… nên không còn nguồn để trả nợ cho Đạm Ninh Bình.
Minh Minh
