Sở Xây dựng vừa có tờ trình gửi HĐND TP.HCM về quy định diện tích nhà ở bình quân tối thiểu/đầu người để làm thủ tục đăng ký thường trú (nhập khẩu) vào chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ của tổ chức, cá nhân trên địa bàn.
Theo đó, sở này đưa ra quy định diện tích sàn tối thiểu là 20m²/người để được nhập khẩu. Việc ban hành quy định này nhằm đảm bảo các điều kiện sống tối thiểu và thắt chặt tình trạng nhập cư quá đông như hiện nay.
Đồng thời, đề xuất cũng nhằm khắc phục tình trạng lạm dụng quy định về hộ khẩu làm hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. Điển hình là cho người khác nhập khẩu vào sổ hộ khẩu, chỗ ở của mình để trục lợi. Hoặc, cho nhập khẩu vào cùng một chỗ nhưng không đảm bảo diện tích sàn tối thiểu/đầu người theo quy định.
Nếu được thông qua, người muốn nhập hộ khẩu TP.HCM phải “sở hữu” ít nhất 20m² sàn, bằng loại căn hộ giá rẻ mà TP từng dự định làm.
So với quy định hiện hành (15m²/người ở khu vực 1 và 10m²/người, khu vực 2), quy định diện tích sàn tối thiểu lần này chỉ còn một con số 20m²/người cho toàn TP. Dự kiến, tờ trình này sẽ được HĐND bàn vào kỳ họp bất thường trong tháng 3 tới. Nếu được thông qua, quy định này sẽ có hiệu lực trong năm 2018.
Cũng theo tờ trình này, chuẩn 20m² sàn/người sẽ không áp dụng cho người thân trong gia đình ở các trường hợp: Người hết tuổi lao động, nghỉ hưu, mất sức, nghỉ thôi việc về ở với anh chị em ruột; người chưa thành niên, không còn cha mẹ hay còn nhưng không còn khả năng nuôi dưỡng; người khuyết tật, tâm thần, mất khả năng lao động...
Trước đây, TP.HCM ban hành quy định về diện tích sàn tối thiểu nhà ở bình quân/người tăng lên ở khu vực 1 là 15m² và khu vực 2 là 10m² để đăng ký hộ khẩu cũng nhằm mục đích như trên. Khi đó, liên ngành công an và xây dựng đều cho rằng, số lượng người nhập cư từ các tỉnh, thành phố khác vào TP.HCM ngày một tăng lên. Thời điểm 2015, ước tính có khoảng 10 triệu người, trong khi TP có diện tích khoảng trên 2.000km².
Hạn chế tập trung đông dân vào các quận trung tâm TP là cần thiết nhưng thay vào đó nên can thiệp bằng giải pháp kinh tế sẽ hiệu quả hơn việc can thiệp bằng hành chính.
Trong khi đó, một số chuyên gia lại cho rằng, việc quy định diện tích để nhập khẩu là không cần thiết, đồng thời tạo thêm gánh nặng cho xã hội. Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM chia sẻ: “Các nước trên thế giới cấp mã số định danh cho công dân, ở đó, họ được lưu lại mọi thông tin về lịch sử, nhân thân... Trong khi chúng ta vẫn còn sử dụng hộ khẩu giấy, chẳng giải quyết được vấn đề gì cả”.Việc ban hành quy định được lý giải là để giảm bớt lượng người đổ về TP quá đông, gây áp lực cho hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội. Điển hình là ùn tắc giao thông, thiếu trường học, bệnh viện và các tiện ích công cộng, ô nhiễm môi trường... Đồng thời, tình trạng này cũng làm gia tăng giá của bất động sản và ngăn chặn tình trạng nhiều trường hợp lạm dụng quy định về hộ khẩu để trục lợi cá nhân.
Đồng quan điểm, TS.Nguyễn Văn Thắng, trường đại học Tôn Đức Thắng cũng cho rằng: “Ban hành quy định diện tích sàn tối thiểu/người cũng không làm giảm đi áp lực dân số, bởi việc làm này cũng không ngăn được người nhập cư đổ về đô thị. Trái lại, quy định kiểu này chỉ gây khó khăn cho người dân, đặc biệt là người nhập cư. Việc hạn chế tập trung đông dân vào các quận trung tâm TP cần thiết nhưng thực hiện bằng giải pháp này là không khả thi. Thay vào đó nên can thiệp bằng giải pháp kinh tế sẽ hiệu quả hơn là can thiệp bằng hành chính”.
