Bộ Y tế đang đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật bảo hiểm y tế. Trong đó, Bộ đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về phạm vi được hưởng, mức hưởng bảo hiểm y tế và điều chỉnh tỉ lệ chi trả bảo hiểm y tế đối với một số trường hợp không đúng cấp chuyên môn kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế.
Theo đó, mục tiêu của chính sách này là từng bước cải thiện phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo hướng tăng tính chi phí hiệu quả và đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân trong từng giai đoạn đồng thời hạn chế tác động tiêu cực của chính sách “thông tuyến” khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế hiện nay, góp phần sử dụng hiệu quả Quỹ bảo hiểm y tế. Bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế và góp phần giảm tỉ lệ chi tiền túi cho chăm sóc y tế của của người dân. Góp phần tạo niềm tin và thu hút người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Giải pháp thực hiện chính sách đã được lựa chọn là hông quy định ngay việc mở rộng phạm vi phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế đối với các bệnh cụ thể trong dự thảo Luật nhưng sửa đổi Điều 21 theo hướng:
Giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan quy định theo lộ trình khi đủ điều kiện việc khám bệnh để đánh giá nguy cơ và điều trị ngăn ngừa sự xuất hiện, tiến triển của một số bệnh phù hợp với khả năng cân đối của quỹ bảo hiểm y tế, bảo đảm hiệu quả, đồng bộ với khái niệm khám bệnh, chữa bệnh mới được điều chỉnh trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023.
Bộ trưởng Bộ Y tế sẽ thực hiện lộ trình ưu tiên theo khả năng cân đối quỹ, việc khám bệnh để đánh giá nguy cơ và điều trị ngăn ngừa sự xuất hiện của các bệnh lý được ưu tiên mở rộng chi trả bao gồm: ung thư cổ tử cung; ung thư vú, tăng huyết áp; đái tháo đường; viêm gan C, B.
Quy định cụ thể máu, khí y tế và các chế phẩm khác để điều trị bệnh thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế để bảo đảm tính bao quát, đồng bộ với Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 và thực tế các chế phẩm này (máu và các chế phẩm máu, O2, N2O, chế phẩm dinh dưỡng đặc biệt, sữa mẹ hiến tặng thanh trùng, tế bào gốc...) không phải là thuốc nhưng hiện đã được dùng để điều trị bệnh trong các hướng dẫn chẩn đoán điều trị và một số đã được Quỹ bảo hiểm y tế thanh toán cần được cập nhật trong Luật bảo hiểm y tế để bảo đảm tính pháp lý cao.
Bổ sung quy định mang tính nguyên tắc giao Chính phủ quy định về bảo hiểm y tế bổ sung tự nguyện do các cơ sở kinh doanh bảo hiểm thực hiện đối với các đối tượng đã tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc để đa dạng hóa các gói quyền lợi theo nhu cầu và khả năng của người dân để thể chế hóa các nghị quyết của Đảng.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 22 để điều chỉnh phạm vi mức hưởng bảo hiểm y tế phù hợp với cấp chuyên môn, kỹ thuật và giảm tỉ lệ chi trả khi khám bệnh, chữa bệnh không đúng cấp chuyên môn kỹ thuật.
Bộ Y tế đề xuất bổ sung quy định người bệnh được chẩn đoán xác định đối với một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao được đến khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có chuyên khoa thuộc cấp chuyên môn kỹ thuật cao hơn hoặc một số trường hợp cấp dưới không đủ năng lực chuyên môn theo quy định của Bộ Y tế được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh theo mức hưởng quy định.
Bên cạnh đó, Bộ cũng đề xuất quy định mức hưởng bảo hiểm y tế 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với một số trường hợp đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế, chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế, phân cấp chuyên môn kỹ thuật liên quan đến khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế.
Theo đánh giá của Bộ Y tế, giải pháp mở rộng phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế mang lại giá trị kinh tế lớn tiết kiệm chi cho quỹ bảo hiểm y tế do phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp giảm chi phí điều trị bệnh tật ở giai đoạn muộn khi bệnh thường nặng kèm theo các biến chứng, phải sử dụng thuốc phát minh, đặc trị, các kỹ thuật chẩn đoán, cận lâm sàng có chi phí cao. Việc chẩn đoán và điều trị sớm còn giúp tiết kiệm chi phí ngân sách chi cho hoạt động phòng bệnh và chi phí để giải quyết các vấn đề sức khoẻ, xã hội. Như vậy, Nhà nước sẽ được lợi tối đa về tổng thể.
Năm 2023, Chi phí của 6 nhóm bệnh ung thư thường gặp (Vú, Phổi, Gan, Đại tràng, Dạ dày, Tiền liệt tuyến) từ Quỹ Bảo hiểm y tế là 6.186 tỷ đồng. So sánh riêng với bệnh thái tháo đường tuýp 2: Năm 2021 ước tính số bệnh nhân đái tháo đường ở Việt Nam là 3,994 triệu người; trong số đó 50% chưa được chẩn đoán. Quỹ Bảo hiểm y tế chi cho điều trị hơn 1,923 triệu bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 với chi phí riêng tiền thuốc là hơn 3.000 tỷ đồng/năm chiếm khoảng 8,40% tổng chi Quỹ. Năm 2023, đối với bệnh đái tháo đường tuýp 2 có 15.534.946 lượt khám chữa bệnh với chi phí chi phí lên đến 6.766,6 tỷ đồng/năm, chiếm 5,6% tổng chi quỹ; bệnh tăng huyết áp có 22.890.888 lượt khám chữa bệnh với chi phí là 6.015,3 tỷ đồng/năm, chiếm 4,9% tổng chi quỹ. Nếu sàng lọc đái tháo đường tuýp 2 sẽ tiết kiệm được cho Quỹ Bảo hiểm y tế trung bình 162,3 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai. Đối với sàng lọc tăng huyết áp sẽ tiết kiệm được cho quỹ bảo hiểm y tế trung bình 1.216,8 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai.
Đối với người dân, giải pháp mở rộng chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh giúp tăng khả năng bảo đảm tài chính cho người dân nhờ phát hiện và điều trị sớm giúp tiết kiệm chi phí điều trị, đi lại, tạm trú so với khi bệnh nặng, giảm chi phí đồng chi trả của người bệnh. Đối với trẻ em dưới 6 tuổi suy dinh dưỡng cấp tính nặng, việc thanh toán bảo hiểm y tế cho chế phẩm dinh dưỡng đặc biệt sẽ giúp giảm bớt gánh nặng về kinh tế do người bị suy dinh dưỡng nặng cấp tính bị suy giảm khả năng lao động trong tương lai. Số tiền giảm bớt dự kiến là: 10% thu nhập suốt đời của một người và tránh giảm ít nhất 8% tăng trưởng kinh tế toàn xã hội. Trẻ sinh non, nhẹ cân dùng sữa mẹ hiến tặng, thanh trùng giúp giảm nguy cơ hoại tử ruột, nhanh phục hồi, giảm chi phí dịch truyền, kháng sinh… Như vậy, người dân sẽ được quỹ bảo hiểm y tế chi trả các chi phí khám, chữa bệnh góp phần đạt được mục tiêu giảm tỉ lệ chi tiền túi hiện là 43% xuống còn khoảng 23% vào năm 2025.
Đối với quy định về mức hưởng bảo hiểm y tế 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với một số trường hợp đặc thù không phải theo trình tự, thủ tục khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế giúp người dân vừa tiết kiệm chi phí do phải khám nhiều lần ở cấp dưới và khám lại ở cấp trên, tiết kiệm chi phí đi lại và chi phí đồng chi trả trong trường hợp phải tự đi khám, chữa bệnh vượt cấp.
Giải pháp có tác động tích cực đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và doanh nghiệp trong lĩnh vực y tế do người dân sẽ sử dụng dịch vụ y tế nhiều hơn góp phần tăng doanh thu. Các chính sách này cũng góp phần thúc đẩy và tăng nguồn thu cho cơ sở y tế, từ đó cải thiện thu nhập của cán bộ y tế.
Đối với bảo hiểm y tế bổ sung tự nguyện, khi Chính phủ quy định có thể giúp tăng nguồn thu của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm và tăng nguồn thu cho cả Quỹ bảo hiểm y tế do việc tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc là điều kiện để tham gia bảo hiểm y tế bổ sung.
Tuệ Minh
