Đề xuất sửa quy định về xây dựng nhà ở, khu đô thị

Bộ trưởng Tư Pháp Lê Thành Long thừa uỷ quyền Chính phủ trình bày trước Quốc hội Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định của 8 luật.

Cụ thể các luật này bao gồm: Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.

Theo Bộ trưởng Tư pháp, việc xây dựng, ban hành Luật này nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh phòng, chống dịch bệnh Covid-19...

Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh: "Việc sửa đổi, bổ sung những vấn đề cấp bách, đã rõ, được thực tế kiểm nghiệm, có sự đồng thuận cao để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn; tăng cường phân quyền đồng thời bảo đảm sự kiểm soát chặt chẽ nguồn lực của đất nước".

Sửa đổi quy định hình thức sử dụng đất

Trong đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của các bộ luật liên quan tới các mảng kinh tế được đặc biệt quan tâm. Điển hình, Chính phủ đề nghị sửa đổi Điểm c, Khoản 1, Điều 75 Luật Đầu tư (tương ứng sửa đổi Khoản 1, Điều 23 Luật Nhà ở) theo hướng, ngoài đất ở hợp pháp, nhà đầu tư có quyền sử dụng các loại đất khác không phải là đất ở để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại.

Điều kiện là các dự án đất này phù hợp với quy hoạch, có trong kế hoạch sử dụng đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo luật về đất đai, trừ trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và các trường hợp thu hồi khác theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, để bảo đảm tính minh bạch, chặt chẽ, không thất thoát ngân sách nhà nước, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết dự thảo Luật bổ sung quy định, sau khi đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, nhà đầu tư có trách nhiệm thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng các loại đất khác thuộc dự án đầu tư (nếu có) sang đất ở và nghĩa vụ tài chính có liên quan theo quy định của pháp luật về đất đai.

Thẩm tra sửa đổi này, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế cho biết, đa số ý kiến Uỷ ban Pháp luật (cơ quan chịu trách nhiệm thẩm tra nội dung này) tán thành sự cần thiết nghiên cứu, sửa đổi nội dung này, nhưng đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ, làm rõ vướng mắc nào xuất phát từ quy định của luật, vướng mắc nào do các nguyên nhân khác để đề xuất giải pháp khắc phục phù hợp.

"Việc sửa đổi cần bảo đảm thận trọng, chặt chẽ, khả thi, tháo gỡ được các vướng mắc thực tế hiện nay, cũng như bảo đảm quản lý chặt chẽ đất đai, phòng ngừa việc trục lợi chính sách, thống nhất của pháp luật", ông Thanh nhấn mạnh.

Trong khi đó, một số ý kiến cho rằng đây là chính sách lớn, tác động đến nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất đai, có thể tác động đa chiều đến thị trường bất động sản. Do vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng hơn các tác động của chính sách, dự báo tình hình chuyển mục đích sử dụng đất, khả năng phát sinh khiếu nại, tố cáo về đất đai để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

Về các nội dung cụ thể của dự thảo Luật, Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ việc áp dụng quy định của dự thảo Luật đối với trường hợp nhà đầu tư có quyền sử dụng đối với các loại đất khác không phải là đất ở nhưng đã gần hết thời hạn sử dụng đất. 

Đối với việc thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng các loại đất thuộc dự án đầu tư mà không phải là đất ở, để bảo đảm sự kết nối với quy định của Luật Đầu tư, quy định khác của Luật Nhà ở và pháp luật về đất đai, bảo đảm sự minh bạch về thủ tục đầu tư, đề nghị làm rõ các điều kiện mà nhà đầu tư phải đáp ứng để được cho phép chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai trong quá trình nhà đầu tư thực hiện thủ tục để được chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư. 

Phân quyền cho địa phương quyết định chủ trương đầu tư dự án

Cũng theo tờ trình, Chính phủ sửa Điều 31 và 32 Luật Đầu tư theo hướng tăng phân quyền cho địa phương chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án xây dựng nhà ở, khu đô thị.

Theo đó, Thủ tướng chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư với dự án xây dựng nhà ở (để bán, cho thuê, cho thuê mua), khu đô thị trong trường hợp dự án có quy mô sử dụng đất từ 300ha hoặc từ 50.000 người trở lên và dự án đầu tư thuộc phạm vi khu vực bảo vệ I của di tích quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt.

UBND cấp tỉnh sẽ được quyền chấp thuận chủ trương đầu tư với dự án không phân biệt quy mô diện tích đất, dân số thuộc phạm vi bảo vệ II của di tích quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt. Việc thực hiện các dự án đầu tư diện này sẽ phải đáp ứng các điều kiện và phải được sự đồng ý của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch.

Tại tờ trình Chính phủ nêu: "Quy định này tạo cơ chế để tăng cường giám sát, kiểm tra khi phân cấp, đảm bảo các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa có ý kiến đối với dự án ngay từ khâu chấp thuận chủ trương đầu tư".

Thẩm tra nội dung này, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết đa số ý kiến cơ bản nhất trí việc sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương.

Đối với dự án đầu tư thuộc phạm vi bảo vệ của di tích được cấp có thẩm quyền công nhận là di tích quốc gia, di tích quốc gia đặc biệt, ông Thanh cho biết, đa số ý kiến đề nghị quy định rõ theo hướng đây chỉ là các "dự án đầu tư được cho phép theo Luật Di sản văn hóa".

Bên cạnh đó, Chính phủ cần bổ sung quy định cụ thể hơn về giám sát và trách nhiệm của UBND, cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thẩm định và chấp thuận chủ trương đầu tư tại Điều 33 Luật Đầu tư.