Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đang hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 20/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, kể từ khi áp dụng Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ đến nay, cả nước có khoảng 3,3 triệu người đang được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng, mức 360.000 đồng/người.
Nhìn chung đối tượng hưởng chính sách thường xuyên được mở rộng, tăng từ 2,6 triệu người (chiếm 1,63% dân số) năm 2014 lên 2,8 triệu người (chiếm 2,95% dân số) vào năm 2018 và tăng lên 3,7 triệu đối tượng vào năm 2023.
Thực tế, nhiều địa phương đã nâng mức chuẩn trợ giúp xã hội và mở rộng thêm đối tượng thụ hưởng trợ giúp xã hội. Cụ thể, mức chuẩn thấp nhất là 380.000 đồng ở Hà Giang, mức chuẩn cao nhất là 500.000 đồng ở Hải Phòng. Bên cạnh đó, có 32 tỉnh, thành phố mở rộng đối tượng bảo trợ xã hội theo đặc thù của địa phương.
Cũng theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay, chế độ trợ cấp xã hội hằng tháng vẫn còn thấp, mới chỉ hỗ trợ một phần nhu cầu thiết yếu của người dân; chưa tương đồng với chính sách bảo hiểm xã hội, lương hưu, giảm nghèo và trợ cấp đối với người có công với cách mạng.
Mức trợ cấp xã hội hiện chỉ bằng khoảng 17% thu nhập bình quân, 24% chuẩn nghèo nông thôn giai đoạn 2021-2025.
Giai đoạn 10 năm 2013-2023, tiền lương cơ sở đã được điều chỉnh tăng 6 lần, tuy nhiên mức chuẩn trợ cấp xã hội chỉ được điều chỉnh tăng 2 lần.
Từ thực tế trên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội được giao nghiên cứu xây dựng, sửa đổi Nghị định số 20/2021/NĐ-CP.
Theo đó, Bộ này đề xuất hai phương án tăng mức trợ cấp.
Phương án 1, nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội hàng tháng từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng, mức này tương đương 33% chuẩn nghèo khu vực nông thôn giai đoạn 2021-2025.
Với phương án này thì số kinh phí thực hiện một năm sẽ khoảng 37.113 tỷ đồng, tăng hơn so với mức quy định hiện tại là 9.465 tỷ đồng.
Dự kiến nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024, năm 2024 ngân sách nhà nước bố trí thêm khoảng 4.700 tỷ đồng so với năm 2023.
Phương án 2, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội hàng tháng từ 360.000 đồng lên 750.000 đồng, tương đương 50% chuẩn nghèo khu vực nông thôn giai đoạn 2021-2025.
Với mức chuẩn trợ giúp xã hội là 750.000 đồng (tăng 108,3% so với mức chuẩn cũ) thì tổng kinh phí thực hiện khoảng 54.000 tỷ đồng/năm, ngân sách nhà nước bố trí tăng thêm khoảng 26.300 tỷ đồng/năm.
Dự kiến nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024, năm 2024 ngân sách nhà nước bố trí thêm khoảng 13.100 tỷ đồng so với năm 2023.
Trong hai phương án trên, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất Chính phủ xem xét, quyết định lựa chọn phương án 1 nâng mức chuẩn trợ giúp xã hội lên 500.000 đồng/tháng.
Lý giải về việc lựa chọn phương án này, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, sẽ bảo đảm thực hiện lộ trình tăng mức chuẩn trợ giúp xã hội trong mối tương quan với các chính sách xã hội khác, sự công bằng giữa các nhóm đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, không để bỏ sót đối tượng; không ai bị bỏ lại phía sau.
Đồng thời phương án 1 phù hợp với mức bố trí ngân sách bảo đảm an sinh xã hội, đồng thời đáp ứng được mức sống tối thiểu cho đối tượng bảo trợ xã hội.
T.M
