Điều 624 bộ luật Dân sự 2015 có định nghĩa về di chúc như sau: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Để dự liệu trên thực tế vì những nguyên nhân nhất định thì có thể di chúc bị hư hỏng, thất lạc nên pháp luật dân sự quy định về di chúc bị thất lạc, hư hỏng tại điều 642 bộ luật Dân sự 2015.
Cụ thể, kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.
Trường hợp di sản chưa chia mà tìm thấy di chúc thì di sản được chia theo di chúc.
Trong thời hiệu yêu cầu chia di sản, trường hợp di sản đã chia mà tìm thấy di chúc thì phải chia lại theo di chúc nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu.
Quy định này được hiểu, trường hợp di sản đã phân chia theo pháp luật (vì di chúc chưa tìm thấy) mà tìm thấy di chúc đã thất lạc (đương nhiên phải là di chúc hợp pháp) thì có 3 khả năng như sau:
Thứ nhất, nếu người thừa kế theo di chúc không yêu cầu chia lại di sản, nghĩa là đồng ý với việc phân chia trước đó thì xem như không có di chúc và không cần chia lại di sản.
Thứ hai, nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu chia lại di sản theo nội dung di chúc tìm thấy nhưng thời điểm này đã hết thời hiệu yêu cầu chia di sản thì cũng không tiến hành chia lại di sản.
Thứ ba, nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu chia lại di sản theo nội dung di chúc tìm thấy và vẫn còn trong thời hiệu yêu cầu chia di sản thì phải chia lại di sản theo di chúc.
Quy định này về cơ bản mong muốn tôn trọng cao nhất ý chí của người để lại di sản, đồng thời vẫn cố gắng dung hòa với lợi ích của người thừa kế khi đặt ra điều kiện là còn thời hiệu và có yêu cầu của người thừa kế theo di chúc.
Hoàng Mai
