Điều ít biết về người 'vượt mặt' siêu tỷ phú Warren Buffett

Tay không bắt... "giặc"

Cách đây gần chục năm, lần đầu tiên giới truyền thông thế giới biết đến cái tên Amancio Ortega khi ông bất ngờ trở thành người giàu nhất xứ sở bò tót Tây Ban Nha. Cũng từ đây, ông thành đối tượng được săn đón mọi lúc mọi nơi của những tay săn tin. Tuy nhiên, để tiếp cận được Amancio Ortega không phải chuyện đơn giản, nếu không muốn nói rằng còn khó ngang lên trời. Giới truyền thông Tây Ban Nha gần như không thể khai thác được bất kỳ câu chuyện nào về nhà tỷ phú này. Amancio Ortega gần như không bao giờ trả lời phỏng vấn và rất ít khi xuất hiện trước đám đông. Ông quan niệm, nổi tiếng hay không chỉ cần mình biết là đủ, không cần đến sự "tung hô" của báo giới.

Trong nhiều năm sau khi trở thành người giàu nhất xứ sở bò tót vẫn không ai biết đến "chân dung" thật sự của Amancio Ortega. Người ta chỉ biết đến con người tài hoa này khi ông đồng ý cung cấp một bức ảnh chính thức vào thời điểm Inditex (công ty do ông sáng lập) niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán năm 2001. Phong cách sống của ông lập dị đến mức chỉ duy nhất một nhà báo được tiếp xúc đó là Covadonga O'Shea. Nhà báo này cũng chỉ được viết về tiểu sử của nhà tỷ phú mà hầu như không khai thác được gì từ chuyện "thâm cung bí sử" của ông. O'Shea kể, Ortega thường nói rằng: "Trên đường phố, tôi chỉ muốn những người thân trong gia đình, bạn bè và cộng sự nhận ra tôi mà thôi".

Cũng từ đây, con đường hoan lộ của Amancio Ortega được tiết lộ trên mặt báo. Và thật bất ngờ, xuất thân của Ortega vượt mọi sức tưởng tượng của người hâm mộ. Sinh năm 1936 tại ngôi làng Busdongo de Arbas thuộc tỉnh Leon, đúng thời điểm bùng nổ cuộc nội chiến Tây Ban Nha với tên khai sinh đầy đủ là Amancio Ortega Gaona. Là con út trong gia đình 4 anh chị em có cha là một nhân viên hỏa xa, còn mẹ là người giúp việc nhà. Năm Ortega lên 4 tuổi, theo công việc của người cha, cả gia đình chuyển đến sống tại thành phố La Coruna, thủ phủ của tỉnh Galicia giáp ranh với tỉnh Leon phía tây bắc Tây Ban Nha.

Ngay từ trẻ Ortega đã phải đi làm tại một cửa hàng dệt may và tạp hóa nhỏ mang tên La Maja tại thành phố cảng Coruna. Khi đó cậu bé gần như chưa biết gì về may mặc hay quần áo. Nói đúng hơn lúc đó, Ortega chưa được học nghề gì, trong đầu cậu bé chỉ tồn tại một suy nghĩ sẵn sàng làm mọi thứ để có tiền giúp đỡ bố mẹ. Và thế là chàng trai Amancio trở thành chân sai vặt của cửa hàng La Maja.

Bill Gates, Amancio Ortega, Carlos Slim.

Khởi nghiệp chẳng mấy vinh quang nhưng dường như Amancio Ortega hài lòng với chân sai vặt và vẫn chẳng hề quan tâm đến nghề may mặc. Mọi sự chỉ thay đổi khi anh trai của Amancio lấy con gái của người chủ cửa hàng, còn Amancio đem lòng yêu mến một cô thợ may tại đây. Với bản tính lanh lợi và chăm chỉ, Amancio đã nhanh chóng có được những kiến thức cơ bản của nghề, đồng thời ý thức tự lập kinh doanh cũng lớn dần theo thời gian. Chàng trai người Tây Ban Nha khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng không hơn không kém, người ta vẫn ngợi ca Ortega "tay trắng bắt... giặc".

Hành trình "nhập" vương quốc tỷ phú

Năm 1963, Amancio Ortega bắt đầu sản xuất các sản phẩm đầu tiên được may bằng tay. "Tôi nghĩ thật không công bằng khi chỉ có các quý bà giàu có mới có thể mặc quần áo đẹp", ông nói. Năm 1968, Ortega bắt đầu "vươn vòi" ra toàn cầu sau khi ông tham dự 1 hội chợ may mặc tại Paris.

Dựa vào vài trăm công nhân ở Arteixo, Ortega mở cửa hàng Zara đầu tiên vào năm 1975. Ban đầu, ông định đặt tên cửa hàng là Zorba - tên 1 diễn viên điện ảnh nổi tiếng thời đó. Tuy nhiên, 1 quán bar ở La Coruna đã lấy tên đó, chẳng còn cách nào ông đành ngậm ngùi lấy tên Zara. Lúc đó chẳng ai nghĩ rằng Zara về sau là một thương hiệu quần áo model phụ nữ hàng đầu châu Âu. Bản thân giá của thương hiệu này đã đem lại cho Ortega hàng chục, thậm chí cả trăm triệu USD.

Số cửa hàng của Zara nhiều đến mức nó được mở ra dọc theo chặng đường "ông chủ" Ortega đi tìm kiếm vải. "Hãng chúng tôi không bao giờ tham gia các cuộc trình diễn thời trang hao tổn thì giờ lẫn tiền bạc. Thay vào đó là chú tâm theo dõi ý kiến phản hồi của khách hàng trên các trang mạng mua bán và giới thiệu sản phẩm trực tuyến quy mô toàn cầu. Mẫu mã ngày hôm nay có thể là đỉnh cao của sự tuyệt vời, nhưng chỉ sang tuần sau đã bị phê phán là ý tưởng ngốc nghếch chưa từng thấy. Do vậy, hàng năm Zara thường tung ra khoảng 10.000 sản phẩm thời trang mới, với mức trung bình là 3 mẫu mã mỗi ngày nhằm thỏa mãn nhu cầu của mọi dạng khách hàng", ông cho biết.

Ortega lựa chọn mô hình kinh doanh khá "lập dị". Mọi công đoạn đều trọn gói và khép kín, từ khảo sát, thiết kế, sản xuất cho đến bán lẻ trực tiếp. Ortega luôn tự kiểm tra tất cả các khâu, công đoạn thiết kế, sản xuất và bán hàng. Ít người biết rằng, nhờ sáng tạo này, ông có thể loại bỏ các chi phí trung gian khác, giảm giá thành sản phẩm. Các nhà kinh doanh may mặc quốc tế đến nay vẫn vừa khâm phục, vừa phần nào coi Amancio Ortega là "lập dị", thậm chí "bảo thủ" khi ông không chuyển các cơ sở sản xuất của mình sang các nước châu Á để giảm giá thành. Doanh số bán hàng của hãng lên tới trên 4 tỉ euro, tương đương gần 5 tỉ USD một năm.

Còn nhớ cách đây gần chục năm, dù trở thành người giàu nhất xứ sở bò tót nhưng Amancio Ortega cũng mới chỉ khiêm tốn đứng trong tốp 30 người giàu nhất hành tinh. Ông cũng chẳng tham vọng sẽ trở thành người giàu nhất thế giới nhưng việc gì đến rồi sẽ cứ đến. Vẫn đà làm ăn như diều gặp gió, năm 2011, Ortega vươn lên trở thành người giàu thứ 7 thế giới theo bình chọn của tạp chí Forbes. Thời điểm đó, ước tính tổng tài sản của ông khoảng 22 tỷ euro (tương đương 31 tỷ USD).

Không nằm ngoài dự đoán, mới đây nhất, Ortega đã "vượt mặt" nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett. Ngoài vị trí đầy trọng vọng là tỉ phú đứng hàng thứ 3 trên thế giới, Ortega đồng thời cũng đoạt danh hiệu là người giàu nhất châu Âu với số tài sản hơn gấp đôi siêu tỉ phú đồng nghiệp người Pháp Bernard Arnault (28,4 tỉ USD). Ông cũng đang đe dọa "ngai vàng" của hai siêu tỷ phú cự phách Bill Gates và Carlos Slim. Tuy nhiên, lúc nào cũng vậy, Ortega luôn giữ một phong cách giản dị, một nhân cách điềm tĩnh. Ông chọn cách lánh xa mọi chuyện thị phi để cuộc sống được an bình theo đúng nghĩa. Sẽ chẳng bao giờ Ortega bước ra và nói với mọi người: "Tôi là người giàu thứ 3 thế giới".

Anh Văn