Ngày 1/7 tới đây, Luật BHXH 2024 sẽ có hiệu lực thi hành. Một trong những chính sách mới được nhiều người lao động quan tâm tại luật này là chế độ trợ cấp hưu trí xã hội. Đây là loại hình BHXH do ngân sách Nhà nước bảo đảm cho người cao tuổi đủ điều kiện theo quy định.
Để được hưởng chế độ trợ cấp hưu trí xã hội, người lao động phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Là công dân Việt Nam, từ đủ 75 tuổi trở lên hoặc từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội trên cơ sở đề nghị của Chính phủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ.
- Không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng, trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ;
- Có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ. Định kỳ 3 năm, Chính phủ thực hiện rà soát, xem xét việc điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội.
Tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, huy động các nguồn lực xã hội, UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. Khi chết thì tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
Ảnh minh hoạ.
Đặc biệt, đối với người lao động có đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu không hưởng BHXH một lần, không bảo lưu, có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.
Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động. Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng.
Mức trợ cấp hằng tháng được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng phù hợp với khả năng của ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH theo quy định của Chính phủ.
Người đang trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được ngân sách Nhà nước đóng BHYT; Khi chết thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa nhận và được hưởng một lần trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện quy định.
Khoản 1 Điều 23 Luật BHXH 2024 nêu rõ, điều kiện để người lao động được trợ cấp hằng tháng là đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây:
- Công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu từ 1/7/2025 - thời điểm Luật BHXH 2024 có hiệu lực tức là lao động nam đủ 61 tuổi 3 tháng và lao động nữ đủ 56 tuổi 8 tháng, có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu.
- Công dân Việt Nam chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội theo Điều 21 Luật BHXH 2024.
- Không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu.
- Có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình theo thời gian và mức đóng BHXH của người lao động.
Mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động từ ngày 1/7/2025
Căn cứ Điều 32, Điều 33 và Điều 34 Luật BHXH 2024 quy định tỉ lệ đóng BHXH bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động từ ngày 1/7/2025 như sau:
- Đối với người lao động: tỉ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc là 10,5%, bao gồm BHXH 8% (quỹ hưu trí tử tuất); bảo hiểm y tế 1,5%; bảo hiểm thất nghiệp 1%.
- Đối với người sử dụng lao động: tỉ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc là 21,5%, bao gồm BHXH 17,5% (14% cho chế độ hưu trí; 3% cho chế độ ốm đau - thai sản; 0,5% chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp); bảo hiểm y tế 3%; bảo hiểm thất nghiệp 1%.
Theo đó, căn cứ quy định nêu trên thì tỉ lệ đóng BHXH từ ngày 1/7/2025 không có sự thay đổi so với quy định tại Luật BHXH 2014; bên cạnh đó, theo Điều 5 Luật BHXH 2024 thì mức đóng BHXH bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
Mức đóng BHXH bắt buộc trên áp dụng đối với lao động Việt Nam.
Minh Hoa (t/h theo Người Lao Động, báo Tin tức và Dân tộc)
