Độ tuổi tối đa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Nghị định 134/2015/NĐ-CP thì người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định tại Khoản 4 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội.
Theo quy định trên đây thì người tham gia bảo hiểm xã hội là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên. Pháp luật không giới hạn độ tuổi tối đa được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Về thủ tục tham gia BHXH tự nguyện, người dân có thể liên hệ với Đại lý thu BHYT, BHXH tự nguyện của cơ quan Bưu điện hoặc UBND xã phường nơi đang cư trú để được tư vấn mức đóng và làm thủ tục lập tờ khai cung cấp và thay đổi thông tin người tham gia BHXH, BHYT theo Mẫu TK1-TS do Đại lý thu cung cấp và có hướng dẫn.
Trường hợp người tham gia đã được cấp mã số BHXH: Ghi mã số BHXH vào các mẫu biểu tương ứng (không cần kê khai mẫu TK1-TS).
Căn cứ vào quy định tại Khoản 1, Điều 87, Luật BHXH 2014, người lao động tham gia BHXH tự nguyện hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Theo đó, mức đóng hằng tháng sẽ là 22% mức thu nhập tháng do người dân lựa chọn để đóng và mức thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (700.000 đồng); mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (mức lương cơ sở hiện nay là 1.490.000 đồng), tương đương 29.800.000 đồng.
Đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện bao nhiều năm thì được hưởng lương hưu
Theo quy định tại Điều 73 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người tham gia BHXH tự nguyện được nhận lương hưu khi đáp ứng đủ 2 điều kiện:
- Về độ tuổi: nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi
- Về thời gian đóng: đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên
Trường hợp người tham gia đã đủ điều kiện về tuổi nhưng thời gian đóng chưa đủ 20 năm thì phải đóng cho đến khi đủ 20 năm.
Như vậy, căn cứ quy định nêu trên, chỉ khi người tham gia BHXH tự nguyện đóng được ít nhất 20 năm thì mới được nhận lương hưu.
Khi đáp ứng đủ các điều kiện nêu trên, theo Điều 3 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hàng tháng với số tiền:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng lương hưu x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Tỷ lệ hưởng lương hưu: Lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH, trong đó lao động nam nghỉ hưu vào năm 2020 là 18 năm và lao động nữ là 15 năm. Sau đó cứ mỗi năm thì được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH: Bằng bình quân các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH của toàn bộ thời gian đóng.
Ngoài lương hưu hàng tháng, nếu người tham gia có thời gian đóng cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì được nhận trợ cấp 1 lần: Cứ mỗi năm đóng cao hơn thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Đồng thời, trong một số trường hợp như đủ điều kiện về tuổi nhưng chưa đủ 20 năm đóng mà không tiếp tục đóng; ra nước ngoài định cư hoặc mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng (ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, HIV/AIDS…) thì người tham gia còn được nhận BHXH một lần theo số năm đã đóng:
- Đóng trước năm 2014, mỗi năm được 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đóng sau năm 2014, mỗi năm được 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đóng chưa đủ 1 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Chế độ tử tuất
Trợ cấp mai táng (Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014): Bằng 10 lần mức lương cơ sở (mức trợ cấp hiện tại là 14,9 triệu đồng), dành cho người có thời gian đóng từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu.
Trợ cấp tuất (Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội 2014):
- Đối với thân nhân của người đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng, cứ mỗi năm:
+ 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng trước năm 2014).
+ 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng từ năm 2014 trở đi).
+ Tối đa 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nếu đóng chưa đủ 01 năm.
+ Tối thiểu 3 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện.
- Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu:
+ 48 tháng lương hưu đang hưởng nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu;
+ Cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu chết vào những tháng sau đó.
Hoàng Mai