Tình hình quan hệ căng thẳng do tranh chấp biển đảo giữa Tokyo và Bắc Kinh đương nhiên tác động đến giao thương Trung Nhật vốn rất quan trọng. Trong tình hình đó, một cuộc thăm dò ý kiến mà kết quả được công bố hôm nay, 08/01/2014, cho thấy là quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc càng khó khăn, thì các nước Đông Nam Á càng hưởng lợi, vì ngày càng có nhiều doanh nhân Nhật Bản cổ võ cho phương án gọi là Trung Quốc + 1, tức là vừa làm ăn với Trung Quốc, nhưng vừa chuyển hướng qua vùng Đông Nam Á.
Doanh nghiệp Nhật Bản ngày càng chuộng công thức "Trung Quốc + 1". Ảnh: Toyota là tập đoàn Nhật Bản đã làm ăn lâu tại VN.
Theo cuộc khảo sát do ba tờ báo Nikkei của Nhật, Global Times của Trung Quốc và South Korea Mail Business của Hàn Quốc đồng thực hiện vào tháng 12/2013 vừa qua. Có đến 60% chủ doanh nghiệp Trung Quốc cảm thấy khó mà làm ăn được với các công ty Nhật Bản do quan hệ chính trị dang rất căng thẳng giữa hai nước. Chỉ có 13% là cho rằng họ hoàn toàn có thể bỏ qua những căng thẳng chính trị giữa Bắc Kinh và Tokyo.
Tuy nhiên, nếu các doanh nhân Trung Quốc cảm thấy khó chịu, thì ngược lại, các đồng nghiệp Nhật Bản của họ lại rất thoải mái : 80% doanh nghiệp Nhật Bản xác định rằng họ không thấy khó khăn gì trong việc giao thương với Trung Quốc hoặc Hàn Quốc.
Cho dù vậy, các chủ doanh nghiệp Nhật Bản ngày càng có thái độ ngần ngại hơn trong việc bỏ cả vốn liếng vào công cuộc kinh doanh với Trung Quốc, cho dù nước láng giềng này vẫn là một thị trường béo bở.
Theo kết quả thăm dò, hiện vẫn có 38% doanh nhân Nhật Bản xem Trung Quốc là thị trường nhiều hứa hẹn nhất đối với họ. Tuy nhiên, tỷ lệ này đã giảm 10% so với một cuộc khảo sát tương tự, được thực hiện vào cùng một thời điểm.
Song song với đà giảm sút lòng tin vào thị trường Trung Quốc, giới kinh doanh Nhật đã tín nhiệm Đông Nam Á nhiều hơn: Có đến gần 2/3 chủ doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng vùng Đông Nam Á, với 600 triệu người, là thị trường hứa hẹn nhất của họ.
Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, trong giới kinh doanh Nhật Bản hiện nay, công thức thời thượng là “Trung Quốc + 1” Nói cách khác, bên cạnh Trung Quốc, các công ty Nhật Bản ngày càng tìm cách mở rộng địa bàn kinh doanh ở nơi khác, chủ yếu là ở vùng Đông Nam Á, như Việt Nam, Thái Lan, thậm chí Myanmar.
Chuyên gia Mitsumaru Kumagai, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế tại Viện Nghiên cứu Daiwa, giải thích: "Tốt hơn hết là phải đa dạng hóa đầu tư, đặc biệt là vào vùng Đông Nam Á, để giữ một khoảng cách nhất định đối với Trung Quốc, qua đó tránh được các vấn đề tiềm tàng".
