Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - động lực then chốt đưa Hà Nội bứt phá

Bệ phóng để phát triển đột phá cho nền kinh tế Thủ đô

Tiếp tục chương trình làm việc của Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, chiều ngày 17/10, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Trần Anh Tuấn tham luận với chủ đề "Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt phát triển Thủ đô trong kỷ nguyên mới".

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, với vị thế địa chính trị đặc biệt của Thủ đô và sứ mệnh "gương mẫu, đi đầu, dẫn dắt cả nước" mà Trung ương Đảng và Tổng Bí thư Tô Lâm đã giao phó, lợi thế vượt trội của Luật Thủ đô năm 2024, Hà Nội được xác định là trung tâm tiên phong trong phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Dẫn lời Tổng Bí thư Tô Lâm: "Việt Nam không có lựa chọn nào khác ngoài việc coi khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá hàng đầu, động lực chính để đổi mới mô hình phát triển, hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao."

Theo ông Trần Anh Tuấn, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xác định là một trong những động lực chủ yếu, có ý nghĩa quyết định đối với năng lực cạnh tranh quốc gia và sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Ông Tuấn đặt vấn đề, đâu sẽ là động lực mới để đổi mới phương thức quản trị, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu và kiến tạo sự phát triển trong kỷ nguyên mới. Câu trả lời - chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Các quốc gia đều coi khoa học - công nghệ là đòn bẩy để vươn lên trong trật tự thế giới mới, nơi mà trí tuệ nhân tạo và công nghệ số sẽ quyết định vị thế cạnh tranh.

Ở trong nước, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển, trong đó khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong ba khâu đột phá. Các Nghị quyết của Trung ương Đảng đã xác định rõ định hướng hoàn thiện thể chế, khuyến khích đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tri thức và kinh tế số.

Theo công bố Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu - Việt Nam liên tục tăng hạng trong những năm gần đây, năm 2025 Việt Nam xếp thứ 44/139 quốc gia và vùng lãnh thổ, đứng thứ 3 ASEAN, vượt Thái Lan sau Singapore và Malaysia.

Đối với một đô thị đặc biệt như Hà Nội - nơi hội tụ đội ngũ nhân lực chất lượng cao cùng hệ thống đại học và viện nghiên cứu hàng đầu cả nước - việc đi đầu trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Khoa học cung cấp nền tảng tri thức mới; công nghệ chuyển hóa tri thức thành công cụ và giải pháp; đổi mới sáng tạo biến các công cụ, tri thức ấy thành ý tưởng và mô hình ứng dụng; còn chuyển đổi số kiến tạo môi trường, nền tảng và công cụ để hiện thực hóa, nhân rộng và phổ cập các sản phẩm, dịch vụ mới. Bộ 3 này cùng với chính sách bảo hộ hữu trí tuệ sẽ là bệ phóng để phát triển đột phá cho nền kinh tế Thủ đô.

Chính vì vậy, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là nền tảng, mà còn là động lực chiến lược giúp Hà Nội bước vào kỷ nguyên phát triển bứt phá, khẳng định vai trò đầu tàu của Thủ đô trong tiến trình phát triển đất nước và nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam.

Nghị quyết 57 chính là kim chỉ nam, là ngọn đuốc soi đường

Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ đề xuất một số nội dung, giải pháp, đó là tích cực thay đổi tư duy và phương pháp, quyết tâm quyết liệt hơn nữa, xóa bỏ tâm lý ngại thay đổi thói quen để xây dựng chính quyền số phục vụ nhân dân và phát triển kinh tế số.

Đầu tư nâng cấp trang thiết bị cho chính quyền 2 cấp đảm bảo điều kiện vận hành chính quyền số, thủ tục hành chính trực tuyến toàn trình và điều kiện làm việc trong môi trường số của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là ở cơ sở.

Triển khai cụ thể hóa ngay các chính sách vượt trội cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời hoàn thiện thể chế về sở hữu trí tuệ và làm tốt công tác bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Sớm hoàn thành kiến trúc dữ liệu và xây dựng trung tâm dữ liệu lớn, bảo đảm an toàn thông tin và kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia. Đầu tư cho nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) và coi AI như hạ tầng chiến lược, ngang hàng với điện, viễn thông hay Internet.

Kiên định mục tiêu xây dựng chính quyền số 4.0 hướng về sự hài lòng và lợi ích thiết thực của Nhân dân và Doanh nghiệp 14 Thứ tư , Đổi mới đào tạo nhân lực theo hướng gắn với yêu cầu chính quyền số, nhu cầu doanh nghiệp và thị trường, phải làm cho liên kết 3 nhà thực sự chặt chẽ và phát huy sức mạnh tổng hợp.

Trong đó, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo môi trường, định hướng chiến lược; Nhà trường là trung tâm nghiên cứu, đổi mới tri thức; còn Doanh nghiệp đảm nhận vai trò ứng dụng và chuyển hóa kết quả nghiên cứu vào sản xuất – kinh doanh. 

Triển khai hợp tác quốc tế sâu rộng về chương trình đào tạo nhân lực công nghệ mới. Thu hút chuyên gia giỏi và tuyển chọn các tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng cho các lĩnh vực, đảm bảo điều kiện làm việc tốt nhất cho họ để họ toàn tâm cống hiến cho Thành phố.

Cũng theo Giám đốc Sở, Nghị quyết 57 chính là kim chỉ nam, là ngọn đuốc soi đường cho Hà Nội trong hành trình phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Với tư duy Thủ đô - hành động Hà Nội được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử, cộng hưởng cùng sức mạnh của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Thủ đô sẽ tạo ra động lực phát triển đột phá, dẫn dắt cả nước hiện thực hóa khát vọng đưa dân tộc Việt Nam vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.