"Đồng bằng sông Cửu Long vẫn đang tự lún"

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực tài nguyên – môi trường sáng 4/6, ĐBQH Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) cho biết, thời gian qua, tình trạng sạt lở, sụt lún bờ biển, bờ sông đang bủa vây vùng Đồng bằng sông Cửu Long với mức độ phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sinh hoạt, sản xuất người dân trong vùng. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đánh giá về công tác dự báo, dự phòng đối với vấn đề trên thời gian qua. Đồng thời cho biết giải pháp ổn định môi trường sống khu vực này trong thời gian tới như thế nào?

Trả lời chất vấn, về tình trạng sụt lún và sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) Đặng Quốc Khánh cho biết, biến đổi khí hậu tác động rất lớn không chỉ ở Đồng bằng sông Cửu Long mà còn sạt lở ở cả khu vực miền núi phía Bắc, lũ lụt miền Trung.

Thời gian tới, El Nino chuyển sang pha trung tính, do đó dự báo cho thấy thời gian tới có thể xuất hiện các đợt lũ lụt, mưa lớn.

Bộ trưởng nêu 4 nguyên nhân gây ra sạt lở, sụt lún nghiêm trọng ở Đồng bằng sông Cửu Long thời gian qua. Đó là, nền địa chất của Đồng bằng sông Cửu Long được kiến tạo bởi các lớp trầm tích còn non trẻ so với các vùng đồng bằng của thế giới. Theo giám sát quan trắc, Đồng bằng sông Cửu Long vẫn đang tự lún, các phễu lún từ Cần Thơ trở xuống trong giai đoạn 2005-2017 lún 10cm.

Hai là, lượng phù sa giảm lớn, thiếu hụt lượng phù sa bồi đắp;

Ba là quá trình phát triển, các địa phương xây dựng đô thị, khu dân cư, nuôi trồng thủy sản đã tác động đến nền đất, tăng tải trọng. Tình trạng lấn chiếm bờ sông cũng làm thay đổi dòng chảy.

Bốn là tình trạng khai thác cát trái phép, theo ông Khánh, việc này nguy hiểm vì các tàu dùng vòi để hút “vô tội vạ” ở khu vực gần bờ. Cùng với đó, có tình trạng tàu được cấp phép nhưng khai thác quá công suất, quá chiều sâu.

Để khắc phục và giảm thiểu tối đa tình trạng trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang đánh giá về trữ lượng của cát, sỏi lòng sông ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long để từ đó biết rõ được trữ lượng khai thác ở các vùng như thế nào.

Mặt khác, hiện nay, các địa phương đều đã có quy hoạch nên cần có sự rà soát, sắp xếp lại dân cư, những vùng có nguy cơ bị sạt lở ảnh hưởng đến kinh tế xã hội. Những nơi nào có nguy cơ cao về sạt lở thì phải bố trí lại dân cư.

Ngoài ra, cần có quy định và xử lý nghiêm việc lấn chiếm lòng sông, bờ sông. Cuối cùng là phải nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo về tình hình sạt lở đất.

Tranh luận tại phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé cho biết công tác dự báo, dự phòng là một vấn đề hết sức quan trọng nhằm chủ động ứng phó kịp thời các biến động do ảnh hưởng của thiên tai. Do đó, đại biểu rất mong Bộ trưởng Bộ TN&MT quan tâm tới vấn đề này.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, Chính phủ vừa qua đã chỉ đạo tăng cường khả năng dự báo và cảnh báo. Bộ đang chỉ đạo Tổng cục Khí tượng thủy văn nâng cấp trang thiết bị, cùng tổ chức quốc tế đào tạo nhân lực để tăng khả năng dự báo.

Ông Khánh cho hay: "Khả năng dự báo của Việt Nam đã tiệm cận các nước trong khu vực, dự báo chính xác, đóng vai trò quan trọng trong chuẩn bị ứng phó".

Với hạn hán tại đồng Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ TN&MT đã cung cấp thông tin giúp các địa phương điều chỉnh thời gian vụ mùa nông nghiệp để không bị mặn. Bộ cung cấp các bản tin thủy văn về nhiễm mặn, cảnh báo sạt lở theo giai đoạn 10 ngày, 30 ngày và theo mùa.

Thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tập trung đầu tư hơn nữa cho công tác này để có thể dự báo sớm, cảnh báo sớm và ngăn chặn các rủi ro của biến đổi khí hậu gây ra.