Việc chính phủ đóng cửa đã ngăn Tổng thống Barack Obama tới dự hội nghị này, làm các đồng minh của Mỹ lo lắng.
Sự vắng mặt ép buộc của ông Obama tại cả Hội nghị APEC và Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tiếp ngay theo sau ở Brunei đã để lại một khoảng trống cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Tập đã và đang công du khắp khu vực và có bài diễn văn tại một cuộc gặp song song của các lãnh đạo doanh nghiệp APEC hôm thứ hai. Bài diễn văn của ông Tập tựa đề “Trung Quốc trong quá trình chuyển đổi: châu Á - Thái Bình Dương có thể mong đợi những gì?”.
Các Ngoại trưởng APEC gặp nhau ở Nusa Dua của Bali hôm 5-10-2013
Một số người mong đợi một vận may kinh tế. Những người khác, căng thẳng theo dõi những tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh, cho rằng khu vực vì thế sẽ bất ổn hơn và muốn có bảo đảm từ Washington. Nhưng ngay lúc này Mỹ khó có thể đóng vai trò lãnh đạo toàn cầu khi bản thân họ còn đang phải đương đầu với một mối đe dọa đồ sộ hơn cả tình trạng đóng cửa: khả năng Mỹ có thể vỡ các khoản nợ khổng lồ của họ nếu Quốc hội không nâng giới hạn cho vay liên bang lên vào ngày 17-10 tới.
Tất cả những điều đó đang diễn ra vào một thời điểm mà theo một tuyên bố đưa ra tại cuộc gặp của các Bộ trưởng Thương mại và Ngoại giao APEC hôm thứ bảy vừa qua, kinh tế thế giới vẫn không chắc chắn theo sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
Xem trước tuyên bố hội nghị thượng đỉnh sẽ tung ra vào thứ ba, các bộ trưởng nhấn mạnh sự ủng hộ của họ cho một “loạt cải cách cơ cấu toàn diện nhằm tăng năng suất, sự tham gia lao động và tạo việc làm chất lượng cao”.
Đối với ông Obama, cải tổ kinh tế toàn diện sẽ bao gồm cả thỏa thuận về Hợp tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vào cuối năm nay. Ông đã định triệu tập các quốc gia TPP cho một vòng đàm phán quyết định bên lề Hội nghị APEC vào hôm nay, 8-10. Nhưng phái đoàn Mỹ, dẫn đầu bởi Ngoại trưởng John Kerry, hiện thiếu vắng tổng thống và có nhiều hồ nghi về TPP.
Những tranh cãi không dứt trói buộc mọi thỏa thuận thương mại, chẳng hạn như tiếp cận thị trường và bảo hộ tài sản trí tuệ lại bùng lên trong các cuộc đàm phán TPP. Trung Quốc không tham gia TPP và thay vào đó họ đang thúc đẩy một hiệp ước thương mại gồm 16 quốc gia trong khu vực, có khả năng mở ra một mặt trận mới trong cuộc đấu tranh giữa các cường quốc thế giới để giành lấy ưu thế chiến lược ở châu Á - Thái Bình Dương.
Ở mức độ của APEC, kéo dài qua Thái Bình Dương từ Đông Á và Úc tới Mỹ và Mexico, 21 thành viên đã giải quyết được một khung thời gian xa hơn vào năm 2020 cho một loạt mục tiêu thương mại không ràng buộc.
Theo CATPHCM
