Quy định của pháp luật hôn nhân gia đình ghi nhận: nữ bước sang tuổi 18 thì được coi là kết hôn hợp pháp (về mặt độ tuổi). Tuy nhiên về năng lực chủ thể, một người bước sang tuổi 18 nhưng chưa đủ 18 tuổi thì chưa được coi là người thành niên và chưa có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Do đó, đối với nữ dù đã được kết hôn nhưng lại không được tham gia vào tất cả các giao dịch dân sự.
Cụ thể, nhiều giao dịch (về bất động sản, tín dụng...) đòi hỏi chủ thể của giao dịch phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên. Vợ chồng đã kết hôn thông thường phải tự thực hiện các giao dịch để đảm bảo cuộc sống, thế nhưng việc người vợ chưa đủ tuổi để tham gia một số giao dịch liên quan đến bất động sản, tín dụng là một bất cập của Luật hôn nhân và gia đình hiện hành.
Một đám cưới tảo hôn
Trong khi Điều 9 Luật HN-GĐ quy định độ tuổi kết hôn của nam là từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên thì trong thực tiễn, khi thực hiện Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và các văn bản liên quan, đặc biệt là Nghị định số 110/2009/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, việc xác định hành vi vi phạm bạo lực gia đình, đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người vợ là khó khăn vì nếu vi phạm ngay sau khi kết hôn thì người vi phạm chưa đủ 18 tuổi (chưa thành niên). Cũng phải thẳng thắn thừa nhận không phải trong mọi trường hợp người có hành vi bạo lực gia đình đều là đàn ông.
Điều đặc biệt với việc quy định như hiện nay thì việc một người đủ tuổi kết hôn nhưng lại không được ly hôn do thiếu tuổi. Bởi lẽ khoản 3 Điều 57 Bộ luật tố tụng dân sự quy định một cá nhân chỉ có thể tự mình tham gia quan hệ tố tụng khi đã đủ 18 tuổi trở lên, trong khi đó với việc cho phép nữ bước sang tuổi 18 được kết hôn, thì rất có thể người này sẽ không được phép ly hôn nếu như đến thời điểm có yêu cầu ly hôn họ chưa đủ 18 tuổi.
Thiết nghĩ, trong bối cảnh đóng góp ý kiến sửa đổi, bổ sung Luật hôn nhân và gia đình thì việc xem xét lại quy định về độ tuổi là hết sức cần thiết. Pháp luật phải đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất thì việc áp dụng vào thực tiễn mới không vấp phải những vướng mắc, bất cập như hiện nay.
Giang Quyết
