Được ủng hộ 16,7 tỷ đồng chữa bệnh cho con, mẹ bé Bắp có phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

Tiền từ thiện có phải nộp thuế TNCN?

Như Tiền Phong đã đưa tin, đầu năm 2024, mạng xã hội lan truyền hình ảnh chị Hòa ngày đêm livestream bán hàng trong bệnh viện để kiếm tiền chữa bệnh ung thư cho con trai khiến nhiều người xúc động.

Ngày 4/11/2024, tài khoản facebook của Phạm Thoại đăng thư ngỏ giúp đỡ, nhằm kêu gọi chi phí chữa bệnh cho bé Bắp, thông qua tài khoản ngân hàng MB do Phạm Thoại đứng tên. Ngoài ra, trên mạng xã hội của mình, chị Hòa cũng đăng tải 2 số tài khoản Ngân hàng MB và Techcombank của cá nhân chị Hòa để nhận sự hỗ trợ từ các nhà hảo tâm.

Tính đến ngày 24/2 vừa qua, tổng số tiền mà tài khoản MB do Phạm Thoại đứng tên nhận được là 16,740 tỷ đồng và tổng số tiền đã chi là 16, 687 tỷ đồng - như vậy phần lớn số tiền đã được rút hết, chỉ còn lại khoảng 53 triệu đồng.

Nhiều người thắc mắc rằng tại sao sự biến động của một số tiền ủng hộ lớn như vậy lại không được Phạm Thoại hay chị Hòa sao kê rõ ràng, để các nhà hảo tâm biết được khoản quyên góp của họ có hoàn toàn được sử dụng đúng mục đích là phục vụ việc chữa trị cho bé Bắp . Với khoản tiền hơn 16,7 tỷ đồng thì mẹ bé Bắp có phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hay không?

Liên quan đến việc đóng thuế TNCN trong lùm xùm mẹ bé Bắp và Phạm Thoại, theo luật sư Hoàng Tuấn Vũ - Công ty luật TNHH Tuệ Anh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, theo quy định hiện hành, tất cả những khoản tiền từ thiện, kể cả khoản nhận được từ các quỹ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc công nhận; hay các khoản tiền nhận được từ cộng đồng, cá nhân, cơ quan, tổ chức khác đều không thuộc đối tượng chịu thuế TNCN . Do đó, số tiền 16,7 tỷ đồng trong vụ việc mẹ bé Bắp và Phạm Thoại không thuộc trường hợp chịu thuế TNCN.

Đồng quan điểm với luật sư Vũ, ông Nguyễn Hồ Ngọc, Quản trị Diễn đàn Thuế, cũng cho hay, chưa có quy định rõ ràng về việc khoản tiền quyên góp từ cộng đồng cho cá nhân khó khăn sẽ thuộc diện thu nhập chịu thuế, theo VietNamNet.

Tuy nhiên, ông Ngọc dẫn Điều 3 Thông tư 111 năm 2013 của Bộ Tài chính quy định 10 nhóm thu nhập chịu thuế TNCN.

Xét trường hợp mẹ bé Bắp nhận tiền quyên góp, có thể phân tích theo một số nhóm thu nhập phải chịu thuế TNCN như sau:

Một là thu nhập từ quà tặng. Nếu khoản tiền nhận được từ cá nhân hoặc tổ chức tặng cho dưới dạng quà, có thể bị xem là thu nhập từ quà tặng (trong trường hợp quà tặng không phải là giữa vợ chồng, cha mẹ - con cái ruột thịt, anh chị em ruột, ông bà - cháu ruột).

Hai là thu nhập từ kinh doanh. Hiện nay vấn đề thu thuế trên các sàn thương mại điện tử đang được cơ quan thuế siết rất chặt, nếu một cá nhân có những khoản tiền từ bên ngoài chuyển vào và không giải thích được từ đâu thì hoàn toàn có thể xem đây là thu nhập từ kinh doanh. Bởi vì đơn giản, tiền không tự nhiên mà có.

Người kêu gọi từ thiện phải có trách nhiệm thống nhất với tổ chức, cá nhân đóng góp để có phương án phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện còn dư hoặc chuyển cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp để thực hiện các chính sách an sinh xã hội bảo đảm phù hợp với mục tiêu đã cam kết với tổ chức, cá nhân đóng góp.

Bên cạnh đó, các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có), thực hiện công khai trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày.

Đặc biệt, nếu người nào lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của người khác để kêu gọi các cá nhân, tổ chức quyên góp ủng hộ rồi chiếm đoạt một phần hoặc toàn bộ số tiền đó thì tùy vào tính chất, mức độ vi phạm mà có thể sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự . Trong đó, phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản (căn cứ Nghị định 144/2021 của Chính phủ).

TikToker Phạm Thoại sẽ lập vi bằng minh bạch số tiền từ thiện

Liên quan đến vụ lùm xùm 16 tỷ đồng giữa Phạm Thoại và mẹ bé Bắp, tối 25/2, Phạm Thoại đã chính thức livetream trên kênh Tiktok cá nhân và có lúc cao điểm thu hút đến hơn 620.000 lượt mắt xem.

Tại phiên livestream, Phạm Thoại cho biết, trong tài khoản MB dùng để kêu gọi giúp đỡ cho bé Bắp ngay từ đầu đã có sẵn 1 tỷ đồng của mình và tổng số tiền các mạnh thường quân gửi vào thực tế là 14,740 tỷ đồng. Trong phiên live, Phạm Thoại liên tục chiếu các hóa đơn phí bệnh viện, ảnh chụp các giao dịch chuyển khoản giữa tài khoản thiện nguyện của Phạm Thoại, chị Hòa, trợ lý cùng nhiều người trung gian, nhân vật khác.

Theo Phạm Thoại, sau khi phiên live kết thúc, mọi thông tin, hồ sơ về sao kê anh lập vi bằng toàn bộ và đăng tải lên các trang mạng xã hội. Phạm Thoại cũng tự tin nói với mọi người sẽ minh bạch số tiền và khẳng định toàn bộ số tiền được sử dụng đúng mục đích.

Nói về phiên livestream trên mạng xã hội, một nhà hảo tâm tên P.T.M. xác nhận đã ủng hộ bé Bắp 100 triệu đồng nêu quan điểm, nếu mẹ bé Bắp mà không sao kê được số tiền đã chi tiêu cho bé Bắp như ăn uống, đi lại, tàu xe, vé máy bay, chi phí chữa trị bằng hóa đơn chứng từ rõ ràng... thì trong tất cả các mạnh thường quân, chắc chắn sẽ có người gửi đơn tố giác đến cơ quan công an.

Mạnh thường quân không được giảm trừ thuế TNCN

Theo quy định hiện hành, số tiền 16,7 tỷ đồng trong vụ việc mẹ bé Bắp và Phạm Thoại không thuộc trường hợp chịu thuế TNCN. Tuy nhiên, những cá nhân ủng hộ trực tiếp vào tài khoản của người đi quyên góp lại không được tính vào chi phí giảm trừ thuế TNCN.

Lý giải điều này, ông Nguyễn Hồ Ngọc dẫn quy định tại khoản 3 Điều 9 Thông tư 111, theo đó người nộp thuế được phép trừ các khoản đóng góp từ thiện ra khỏi thu nhập chịu thuế TNCN trong các trường hợp gồm: Đóng góp vào các tổ chức, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người khuyết tật, người già không nơi nương tựa (những tổ chức này phải được thành lập và hoạt động theo quy định pháp luật); đóng góp vào các quỹ từ thiện, quỹ nhân đạo, quỹ khuyến học (các quỹ này phải được thành lập và hoạt động theo Nghị định 93/2019/NĐ-CP).

Theo ông Ngọc, trong trường hợp của mẹ bé Bắp, nếu khoản đóng góp được chuyển trực tiếp đến gia đình bé Bắp hoặc thông qua các cá nhân không thuộc các tổ chức, quỹ được công nhận theo quy định, thì các "nhà hảo tâm" không đủ điều kiện để được trừ khi tính thuế TNCN.

Khánh Linh (t/h)