Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 16/10 cho biết ông sẽ đưa đưa phán quyết của Tòa Trọng tài về Biển Đông ra bàn luận với các nhà lãnh đạo của Trung Quốc, đồng thời cương quyết bảo đảm rằng sẽ không nhượng bộ vấn đề chủ quyền hoặc đi chệch khỏi phán quyết PCA.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.
"Tôi sẽ không mặc cả bất cứ lãnh thổ nào và sẽ tiếp tục nhấn mạnh rằng mọi thứ đều thuộc về chúng ta", nhà lãnh đạo Manila nói trong một cuộc họp báo ở thành phố quê nhà Davao. "Phán quyết của tòa án quốc tế sẽ được đưa ra", ông cho hay.
Duterte nói chuyến đi của ông tới Trung Quốc trong tuần này đại diện cho một bước ngoặt trong quan hệ song phương. Ông thừa nhận động thái xích lại gần nhau nhanh chóng giữa hai nước gần đây đã gây nên những bàn tán, nhưng cam đoan với người Philippines rằng điều này sẽ không ảnh hưởng đến chủ quyền hàng hải.
Tuyên bố của người đứng đầu Philippines được cho là sẽ làm mất lòng giới lãnh đạo Trung Quốc, tuy nhiên Duterte cho biết Manila sẽ không "áp đặt một cách quá cứng rắn".
"Sẽ không có sự áp đặt cứng rắn. Chúng tôi sẽ bàn luận và diễn giải tất cả mọi thứ được nêu trong phán quyết. Trong đó thiết lập các giới hạn vùng lãnh thổ và các khu kinh tế đặc biệt của Philippines ", Duterte giải thích đồng thời nhấn mạnh, "sẽ không có chuyện thương lượng hay mặc cả về chủ quyền".
Chuyến đi lần này sẽ có ít nhất 200 thành viên thuộc mọi lĩnh vực kinh doanh của Philippines tháp tùng cùng Duterte, mở đường cho một liên minh thương mại mới với Bắc Kinh.
Chuyến công du của tân tổng thống Philippines diễn ra trong bối cảnh quan hệ với đồng minh Washington tiếp tục căng thẳng sau những phát ngôn hằn học của ông Duterte thời gian qua.
Bất chấp việc Mỹ bày tỏ quan ngại về chiến dịch càn quét tội phạm ma túy đẫm máu của mình, ông khẳng định chính quyền mới sẽ chủ trương coi trọng một chính sách đối ngoại độc lập.
Ông từng tuyên bố muốn "tăng cường" quan hệ thương mại và hợp tác chặt chẽ hơn với Trung Quốc, và tránh thảo luận những bất đồng giữa hai bên.
Trước chuyến thăm đã có những ý kiến cho rằng Tổng thống Duterte sẽ không nhắc đến vấn đề Biển Đông để ưu tiên đạt được lợi ích về kinh tế từ Bắc Kinh mang lại. Nhưng với tuyên bố nói trên, giới quan sát cho rằng nhà lãnh đạo Philippines sẽ không từ bỏ di sản của người tiền nhiệm.
"Tôi nghĩ rằng Duterte chắc chắn sẽ đề cập đến Biển Đông trong chuyến công du Trung Quốc của ông," Dai Fan, chuyên gia về các vấn đề khu vực Đông Nam Á từ Đại học Tế Nam, Quảng Châu nhận định.
"Nhưng ông Duterte sẽ vẫn coi trọng quan hệ Philippines-Trung Quốc và đang tìm kiếm sự hợp tác lớn hơn với Bắc Kinh, do đó sẽ rất khó cho nhà lãnh đạo này trong việc bày tỏ một sự cứng rắn về các vấn đề chủ quyền trên biển".
Song Junying, chuyên gia nghiên cứu Châu Á Thái Bình Dương từ Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc nhận định áp lực trong nước sẽ buộc Duterte phải nêu vấn đề Biển Đông dù muốn hay không.
"Chuyến thăm tới Trung Quốc là thời điểm hợp lý cho Duterte để đề cập đến phán quyết PCA, đặc biệt khi phải đối mặt với áp lực rất lớn ở Philippines," ông nói.
"Tuy nhiên vấn đề chủ quyền trên biển sẽ được nhắc đến một cách nhẹ nhàng hơn thay vì một cuộc thảo luận đối đầu, điều có thể làm suy yếu đi niềm tin vẫn còn mong manh giữa Trung Quốc và Philippines".
Quốc Vinh
