Thực hiện Nghị định số 107/2022/NĐ-CP ngày 28/12/2022 của Chính phủ, Thừa Thiên-Huế (nay là Tp.Huế) là một trong 06 tỉnh/thành vùng Bắc Trung Bộ được chi trả thí điểm tiền giảm phát thải khí nhà kính (gọi tắt là chi trả ERPA).
Nguồn chi trả ERPA Tp.Huế được điều phối theo chương trình trong 03 năm (2023-2025) là 136 tỷ đồng. Năm 2023, từ nguồn tiền ERPA Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng thành phố đã chi trả 35,7 tỷ đồng cho hơn 204.000ha của 628 chủ rừng, bao gồm: 11 chủ rừng tổ chức, 54 UBND cấp xã, 03 tổ chức khác và 560 cộng đồng, nhóm hộ và hộ gia đình. Năm 2024, dự kiến chi trả 42,1 tỷ đồng cho hơn 205.000ha của 620 chủ rừng đang quản lý bảo vệ.
Người dân cộng đồng thôn 3 (A Tin) xã Thượng Nhật cùng tham gia xây dựng đường dân sinh, chi phí vật tư được hỗ trợ từ Vườn Quốc gia Bạch Mã.
Việc có thêm nguồn kinh phí ERPA đã giúp cho các chủ rừng là tổ chức tăng cường thêm lực lượng bảo vệ rừng thông qua hợp đồng khoán với các cộng đồng sống ven rừng; có thêm nguồn kinh phí phục vụ cho công tác phát triển rừng bằng việc triển khai các hoạt động lâm sinh như khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng, nuôi dưỡng làm giàu rừng... góp phần cải thiện chất lượng rừng tự nhiên.
Lũy kế đến nay, các cộng đồng trên địa bàn Tp.Huế đã nhận được hỗ trợ hơn 23,4 tỷ đồng từ nguồn ERPA nhằm bổ sung nguồn lực cho các cộng đồng thực hiện bảo vệ hơn 52,6.000ha rừng tự nhiên trên địa bàn thành phố. Trong đó, bao gồm hơn 21,6.000ha rừng được các chủ rừng tổ chức giao khoán cho các cộng đồng/thôn với nguồn kinh phí hơn 13,7 tỷ đồng và gần 31.000ha rừng tự nhiên được nhà nước giao quản lý đã nhận được 9,72 tỷ đồng từ nguồn ERPA. Nguồn tiền từ ERPA đã góp phần cải thiện đáng kể môi trường sống cho cộng đồng người dân từ đó tác động đến hành động cụ thể của người dân trong việc bảo vệ hệ sinh thái, giữ gìn bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên, hạn chế các hành vi gây tổn hại đến môi trường rừng. Thêm vào đó, chính sách góp phần củng cố niềm tin của người dân vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc đầu tư vào bảo vệ và phát triển rừng và đảm bảo an sinh xã hội của người làm nghề rừng.
Tại huyện Phú Lộc (Tp.Huế), năm 2023, diện tích rừng tự nhiên đủ điều kiện để thực hiện chi trả nguồn giảm phát thải khí nhà kính trên địa bàn là hơn 66,88.000ha, chi trả cho 124 chủ rừng là đối tượng được hưởng lợi đang quản lý, bảo vệ, gồm 06 chủ rừng là tổ chức nhà nước, 01 chủ rừng là tổ chức khác, 20 chủ rừng là UBND xã, 37 cộng đồng, 37 nhóm hộ và 154 hộ gia đình.
Trong đó, hơn 7,8.000ha rừng tự nhiên được chi trả cho 228 chủ rừng là cộng đồng, nhóm hộ và hộ gia đình với gần 1,36 tỷ đồng. Năm 2024, theo kế hoạch phê duyệt có 37 cộng đồng, 37 nhóm hộ và 154 hộ gia đình tham gia quản lý bảo vệ hơn 8,2.000ha rừng tự nhiên và được chi trả gần 1,7 tỷ đồng.
Cộng đồng thôn A Tin, xã Thượng Nhật là một trong những cộng đồng tại huyện Phú lộc được nhà nước giao quản lý bảo vệ rừng, với hơn 298ha rừng tự nhiên, có 106 hộ là đồng bào dân tộc thiểu số tham gia quản lý bảo vệ rừng. Ngoài tiền dịch vụ môi trường rừng được nhận hàng năm, năm 2023, cộng đồng có thêm nguồn thu hơn 52 triệu đồng từ giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó cộng đồng thôn 3 (A Tin) tham gia nhận khoán hơn 102ha từ chủ rừng là Vườn Quốc gia Bạch Mã và được nhận kinh phí hỗ trợ cải thiện sinh kế 50 triệu đồng/năm nhằm xây dựng đường dân sinh sau nhà họp thôn.
Năm 2024, theo kế hoạch được phê duyệt thì cộng động được nhận hơn 61 triệu đồng từ nguồn chi trả ERPA. Từ nguồn chi trả ERPA này giúp cộng đồng bổ sung kinh phí phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý bảo vệ rừng, tăng đợt tuần tra bảo vệ, tăng số tiền công tuần tra, mua thêm trang phục, công cụ, dung cụ phục vụ tuần tra bảo vệ rừng và thực hiện các mô hình sinh kế tăng thu nhập và động viên thành viên trong cộng đồng làm sinh kế để cải thiện đời sống, thoát nghèo.
Nghị định số 107 ra đời, có thêm nhiều đối tượng, người dân sống gần rừng được hưởng lợi từ nguồn chi trả ERPA. Thông qua hoạt động giao khoán, có 53 cộng đồng dân cư sống tiếp giáp với diện tích rừng tự nhiên của các chủ rừng là tổ chức trên địa bàn huyện Phú Lộc đã được ký Thỏa thuận tham gia quản lý bảo vệ rừng (Ban Quản lý rừng phòng hộ Phú lộc 15 cộng đồng, Vườn Quốc gia Bạch Mã 32 cộng đồng, Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Hải Vân 06 cộng đồng). Ngoài nguồn kinh phí 50 triệu đồng/cộng đồng/năm để phát triển sinh kế, các cộng đồng còn được nhận nguồn kinh phí giao khoán từ 300 – 450.000 đồng/ha/năm.
ERPA là nguồn kinh phí quan trọng giúp các đối tượng được hưởng lợi duy trì công tác quản lý, bảo vệ rừng, giúp cho các cộng đồng, cá nhân và hộ gia đình cải thiện đời sống, góp phần nâng cao chất lượng rừng, đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia và hạn chế biến đổi khí hậu toàn cầu.
Lê Kông
