ExxonMobil, tập đoàn dầu khí hàng đầu của Mỹ, đã tuyên bố rõ ràng rằng họ không có ý định quay trở lại hoạt động tại Nga, bất chấp những nỗ lực từ phía Moscow và các cuộc thảo luận chính trị nhằm liên kết đầu tư năng lượng với một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine.
Thông tin này được CEO ExxonMobil Darren Woods xác nhận trong một cuộc phỏng vấn với tờ Financial Times (Anh) cuối tuần qua.
ExxonMobil từng nắm giữ 30% cổ phần trong dự án Sakhalin-1, một dự án dầu khí lớn tại vùng Viễn Đông của Nga. Tuy nhiên, vào tháng 10/2022, chính phủ Nga đã tịch thu số cổ phần này, khiến gã khổng lồ dầu khí Mỹ chịu thiệt hại 4,6 tỷ USD.
Sau sự kiện này, ExxonMobil đã khởi kiện và bắt đầu các cuộc đàm phán với quan chức Nga từ đầu năm 2023 để đòi bồi thường số tài sản bị tịch thu. Tuy nhiên, ông Woods nhấn mạnh rằng các cuộc thảo luận chỉ xoay quanh việc giải quyết tranh chấp pháp lý, không phải về việc quay lại đầu tư tại Nga.
"Chúng tôi không có bất kỳ kế hoạch nào để tái gia nhập thị trường Nga", ông Woods khẳng định trên Financial Times. "Điều này thực sự là về các cuộc thảo luận giải quyết vấn đề liên quan đến việc tịch thu tài sản của chúng tôi vào năm 2022".
Một giàn khoan dầu của ExxonMobil tại Arkutun-Dagi, trên thềm lục địa Đông Bắc của đảo Sakhalin, Nga. Ảnh: RFE/RL
Gần đây, Nga đã có những động thái nhằm mở đường cho các công ty dầu khí phương Tây, bao gồm ExxonMobil, quay trở lại dự án Sakhalin-1.
Theo Reuters, vào ngày 15/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký một sắc lệnh cho phép các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm ExxonMobil, lấy lại cổ phần trong dự án này.
Sắc lệnh này là bước tiếp nối của quyết định tịch thu tài sản năm 2022 và yêu cầu các nhà đầu tư nước ngoài hỗ trợ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt phương Tây cũng như cung cấp thiết bị cần thiết cho dự án.
Việc ký ban hành sắc lệnh diễn ra vào ngày ông Putin gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Alaska trong một Hội nghị Thượng đỉnh, nơi các cơ hội đầu tư và hợp tác kinh doanh vốn nằm trong chương trình nghị sự, cùng với các cuộc đàm phán tìm kiếm hòa bình ở Ukraine.
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có đột phá nào trong các cuộc đàm phán hòa bình và tuần trước, Washington đã ám chỉ có thể tăng cường trừng phạt Nga nếu các quốc gia thành viên khác của NATO ngừng mua dầu và khí đốt từ Nga.
Mặc dù vậy, các quan chức Nga tiếp tục đề xuất rằng cánh cửa vẫn mở cho ExxonMobil quay trở lại nước này.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov hôm 17/9 nói với hãng thông tấn Interfax rằng các cuộc đàm phán giữa ông Kirill Dmitriev, Đặc phái viên về đầu tư của ông Putin, và các quan chức Mỹ đang diễn ra xung quanh việc hợp tác trong các thỏa thuận năng lượng, bao gồm cả dự án Sakhalin-1.
"Tôi có thể nhắc đến Sakhalin-1 như ví dụ rõ ràng nhất về việc các cuộc thảo luận đã bắt đầu", ông Ryabkov nói. "Chúng tôi sẵn sàng đào sâu các cuộc thảo luận này và đặc biệt cởi mở với sự hợp tác thực tế".
Các nhà phân tích cho biết, Nga đang tìm cách thu hút các công ty dầu khí phương Tây để tận dụng nguồn vốn và kỹ thuật cần thiết cho các dự án phức tạp như Sakhalin-1.
Nhưng các công ty phương Tây, như ExxonMobil, vẫn giữ lập trường cứng rắn khi nói đến việc quay trở lại Nga sau khi đã bị thâm hụt hàng tỷ USD đầu tư trong những năm gần đây.
"Rủi ro địa chính trị và rủi ro quốc gia vẫn còn rất cao, trong khi ExxonMobil có nhiều cơ hội hấp dẫn hơn để phân bổ vốn ở các khu vực khác trên toàn cầu", bà Tatiana Mitrova, nghiên cứu viên tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu (CGEP) thuộc Đại học Columbia, cho biết.
"Một quyết định hoàn toàn mang tính tài chính để phê duyệt việc khôi phục cổ phần tại Sakhalin-1 có thể khả thi – không mất mát gì nhiều và có thể thu được một số doanh thu gia tăng – nhưng bất kỳ kỳ vọng nào về các khoản đầu tư mới hoặc các dự án chung mới đều khó khăn hơn nhiều", bà Mitrova nhận định.
Minh Đức (Theo Financial Times, Reuters)
