Ở cùng người đồng tính để chụp ảnh
Tuy có nghệ danh rất "tây" nhưng tên thật cô nhiếp ảnh gia 8X ấy lại rất thuần Việt, là Nguyễn Thanh Hải, 26 tuổi. Tốt nghiệp khoa Xã hội học, trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (đại học Quốc gia) năm 2008 nhưng Hải lại "ẵm" được học bổng toàn phần tại khóa học ảnh báo chí Foundry tại Chiang Mai, Thái Lan.
Từ những trăn trở về cuộc sống của những người đồng tính, rằng, họ nên công khai giới tính của mình và xứng đáng được đối xử như các cặp đôi yêu nhau khác, Hải đã ấp ủ rồi thực hiện bộ ảnh này.
Ảnh do Maika chụp
Maika cho biết: "Đồng tính luyến ái hiện nay không còn là một điều cấm kỵ lớn. Mọi người đã nghe nói nhiều về nó. Họ không phản đối nhiều nhưng cũng chưa hẳn là chấp nhận nó. Thế nên nhiều người có thể dễ dàng nói mình đồng tính hoặc có những người bạn đồng tính hơn. Tuy nhiên, vẫn chưa có một sự cảm thông thực sự dành cho họ. Thậm chí, nhiều người còn dè bỉu khiến cho nhiều người đồng tính hoặc sống âm thầm trong đau khổ hoặc tuyệt vọng vì không được thừa nhận về con người thật của mình".
Để thực hiện dự án này, Maika Elan đã phải xuôi ngược khắp cả nước trong 18 tháng để ghi lại khoảnh khắc của hơn 70 cặp đồng tính. Khi chụp, tác giả tập trung vào không gian sống, các va chạm thân mật và hơn hết là sự đồng điệu của những người yêu nhau hơn là bản thân chính nhân vật được chụp. Người xem có thể thấy rõ tính cách của từng nhân vật trong ảnh hoặc những câu chuyện riêng biệt của họ nhưng có thể cảm nhận được không khí ấm áp của sự yêu thương và những quan tâm chân thành.
Dường như, tác giả thông qua các nhân vật để kể câu chuyện mà mình chứng kiến chứ không phải bản thân các nhân vật kể câu chuyện của chính họ. Điều đặc biệt là trong hành trình từ Bắc vào Nam để chụp ảnh, Maika đã làm quen, chung sống với nhiều cặp đôi đồng tính. Với nhiều cặp đôi đồng tính, Maika đã phải mất cả tháng để tiếp xúc và giúp họ vượt qua những mặc cảm về giới tính của bản thân mình.
Maika bắt đầu tìm kiếm nhân vật và chụp ảnh từ tháng 5/2011 đến tháng 10/2012. Song hành với quá trình đó, cô và các cộng sự xin tài trợ từ phía Đại sứ quán Đan Mạch và qũy Văn hóa Đan Mạch. Qua hai lần gửi hồ sơ và có hình ảnh, nhóm của Hải mới thuyết phục được phía bạn tài trợ. Trong suốt khoảng thời gian đó, Maika đã gặp và chụp ảnh 72 cặp đôi đồng tính và chọn ra 45 ảnh ở khắp Việt Nam từ Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Sài Gòn...
Đặc biệt, với sự giúp đỡ của anh Dũng (Nguyễn Văn Dũng - nguyên mẫu của cuốn tự truyện "Bóng" - PV), người có tiếng nói và sự tin cậy trong cộng đồng người đồng tính ở Việt Nam giới thiệu cho các cặp đôi ở Hà Nội để cô chụp ảnh. Nhờ chính những bức hình này, Maika đem đến thuyết phục nhiều cặp đôi đồng tính ở những nơi khác. Họ không những đồng ý mà còn giới thiệu cho Maika những cặp đôi đồng tính khác để chụp. Cứ thế, như hiệu ứng "đôminô" của hơn 70 bức ảnh đã được hoàn thành dưới ống kính sáng tạo của Maika.
Nhiếp ảnh gia 8X này bộc bạch: "Khi vào Sài Gòn, cô đã nhận được sự giúp đỡ của trung tâm ISC - đây là trung tâm về quyền của người đồng tính. Ở đây quản lý nhiều diễn đàn, câu lạc bộ về người đồng tính cả nam và nữ. Sau đó, nhờ các admin (người đứng đầu) câu lạc bộ giới thiệu nên Maika làm quen được với nhiều các bạn đồng tính khác. Maika đã chơi với những người đồng tính như những người bạn.
Đôi khi sự xuất hiện của cô cũng làm nhiều cặp đôi ngại vì có người lạ trong phòng. Nhưng thường sau nửa ngày hoặc vài ngày cô ở lại, họ thấy quen và cứ làm việc, sinh hoạt tự nhiên, nên Maika đã "chộp" được những bức hình đẹp nhất.
Buổi triển lãm của Maika được mang tên "The pink choice", gồm những bức ảnh ghi lại cảnh sinh hoạt hàng ngày và sinh hoạt riêng tư của những cặp đôi đồng tính, nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của người xem, nhất là giới trẻ. Qua buổi triển lãm, họ hiểu hơn về cuộc sống của những con người "đặc biệt" này. Bởi cũng như mọi người, khát khao yêu thương và chia sẻ của người đồng tính cũng rất mãnh liệt.
Anh Nguyễn Văn Dũng, Maika Elan và ông Nguyễn Trọng Hùng ở buổi triển lãm (Từ trái qua phải)
Nguyên mẫu cũng đến tham gia triển lãm
Maika cho biết, tất cả những bức ảnh này đều mang thông điệp nhân văn. Đó là cần có cái nhìn cảm thông và chia sẻ đối với những người đồng tính và có xu hướng đồng tính. Những bức hình này thuộc thể loại visual documentary, tức là thị giác tài liệu, tư liệu. Khác với ảnh báo chí, sự kiện, con người, thông tin trong quá trình làm việc, người chụp không được phép can thiệp thì thể loại visual documentary có sự tương tác giữa người chụp và người được chụp.
Maika chọn nó, vì được cùng với nhân vật thỏa thuận và lựa chọn ra bối cảnh, hoạt động mà bản thân họ cảm thấy thoải mái nhất. Nhưng, nó cũng đáp ứng được nhu cầu về mặt nghệ thuật. Hầu như, đó là những bức ảnh đạt độ tự nhiên nên luôn là những khoảnh khắc hàng ngày mang lại cho người xem ấn tượng sâu sắc.
Maika thường chụp tại nhà riêng, hoặc phòng trọ của những người đồng tính. Cũng có vài tấm ảnh được thực hiện tại công viên, vườn hoa... Theo Maika thì, khi ở không gian riêng, bao giờ người đồng tính cũng tự nhiên và thoải mái nhất. Nếu mang ra ngoài, không những người đồng tính dễ gặp áp lực từ những cặp mắt xung quanh, mà bản thân họ cũng thường rơi vào trạng thái lên gân, tức là cố gắng thể hiện để che đi sự lúng túng của mình. Có cặp đôi chụp ảnh tại vườn hoa, trong khi họ đang tạo hình rất đẹp thì bị một ông lão đi qua hét toáng lên như bắt gặp một cái gì kinh khủng lắm, thế là mọi người mất hết cả cảm xúc, hôm sau mới chụp tiếp được.
Anh Nguyễn Văn Dũng (tác giả cuốn tự truyện "Bóng") cho biết: "Ngay khi Maika có lời nhờ, tôi đã đồng ý ngay. Tôi cho rằng, đây là một ý tưởng rất hay. Từ lâu rồi, chúng tôi đã muốn xã hội có cái nhìn bình thường hơn về những người đồng tính. Mặt khác, những người đồng ý chụp ảnh đồng nghĩa với những người đồng ý công khai con người thật của mình.
Có đôi đồng tính mà không dám nói với gia đình và cũng không biết thể hiện thế nào, họ chọn cách lên ảnh của Maika. Theo tôi, đó là cách "thú nhận" ngọt ngào nhất. Tôi cũng chính là người hỗ trợ cho Maika trong bộ ảnh như ánh sáng, bối cảnh…".
Nhiều bạn trẻ đến triển lãm và xem ảnh với sự tò mò, xen lẫn háo hức. Với họ, những thông tin về người đồng tính còn quá ít nên nhiều khi cũng có những suy nghĩ tiêu cực về con người ở thế giới thứ ba này. Tuy nhiên, tận mắt nhìn thấy cuộc sống của những người đồng tính qua ảnh, họ sẽ có cái nhìn cởi mở hơn.
Bạn Trần Thu Hòa (phố Bạch Mai, Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết: "Em thật sự bất ngờ khi được xem những bức ảnh độc đáo này. Lần đầu tiên có những bức hình chụp trực diện người đồng tính đến thế. Mỗi khuôn hình là một câu chuyện riêng kể cho người xem nhưng tác động sâu sắc đến nhận thức của giới trẻ. Em thấy cảm phục nhiếp ảnh gia này khi đã cho người xem một cái nhìn mới, thân thiện hơn về người đồng tính".
Chúng tôi gặp bác Trần Trọng Hùng (73 tuổi, ở phố Phan Chu Trinh, Hoàn Kiếm, Hà Nội) đến xem triển lãm. Bác Hùng cũng chính là nguyên mẫu trong một bức hình do Maika chụp. Bác bảo: "Bản thân mình là một người đồng tính nên mình rất thông cảm với người cùng cảnh ngộ. Điều quan trọng là được sống đúng với mình. Khi Dũng đưa Maika đến thuyết phục tôi, tôi đã đồng ý ngay. Tôi và bạn của mình không diễn, mà chỉ sống đúng với con người thật của mình".
Maika chia sẻ: "Trong quá trình chụp hình người đồng tính, tôi có may mắn là được tiếp xúc với rất nhiều người đồng tính tài năng. Tôi rất có thiện cảm với họ. Tôi thấy rằng những người ấy sống cho hiện tại rất nhiều. Vì nhiều người bị kỳ thị và áp lực nên khi tìm thấy tình yêu, những người đồng tính hoặc có xu hướng đồng tính rất trân trọng và yêu thương nhau. Đó là điều tôi thấy rất cảm động".
Lạc Thành
