Giống như nội dung cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Lewis Carroll, người mắc hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên (Alice in wonderland syndrome -AIWS, tên khoa học là Dysmetropsia) sẽ gặp phải các ảo giác khiến họ cảm thấy mọi thứ xung quanh bỗng dưng to lên hay nhỏ lại, chạy ra xa mình hay chạy lại gần mình hoặc thậm chí cảm nhận rằng một phần cơ thể mình biến dạng. Hội chứng này được bác sĩ tâm thần người Anh John Todd xác định và đặt tên vào năm 1955.
Anh Rik Hemsley bị mắc hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên vào năm 21 tuổi.
Một trong những trường hợp bị AIWS được biết đến nhiều nhất là Rik Hemsley đến từ Mỹ. Năm 1997 chàng trai 21 tuổi Rik Hemsley khi đó vẫn còn là sinh viên, phải thường xuyên thức khuya để viết luận án nên anh đã uống rất nhiều cà phê.
Vào một buổi sáng khi tỉnh dậy anh bỗng cảm thấy toàn thân cứng lạnh, nôn nao. Khi cố nhặt chiếc điều khiển dưới chân thì anh cảm giác bàn chân đang dài ra đến tận thảm cửa. Hiện tượng chỉ kéo dài trong vài giây nên chàng trai trẻ đã bỏ qua cho đến khi nó xảy ra ngày càng dày đặc. Có lúc anh thấy sàn nhà cong lên hoặc lõm xuống, lúc thì thấy bàn tay dài ra xa khỏi tầm mắt còn các đồ vật thì biến dạng méo mó khác thường. Khi đi khám bác sĩ không thể xác minh được bệnh của Rik là gì, nhiều loại thuốc thần kinh được kê cũng không giúp các triệu chứng thuyên giảm.
Hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên khiến bệnh nhân nhìn thấy những hình ảnh lơ lửng trong không gian. (Ảnh minh họa)
Anh cảm thấy rất tồi tệ và không ra khỏi nhà suốt một thời gian dài. Rất lâu sau anh mới biết đến hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên qua một bộ phim tài liệu. Anh đi khám lại và bác sĩ thông báo anh sẽ phải chúng sống với nó cả đời. Tuy nhiên 10 năm sau khi mắc AIWS, bệnh tình của anh đã cải thiện rất nhiều, anh chỉ còn bị khoảng 1-2 lần mỗi tháng. Nhưng với Rik, quãng thời gian này thật sự đáng sợ.
Hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên là dấu hiệu báo động bệnh ung thư não.
Một trường hợp nữa từng được tạp chí y khoa Neurocase đăng tải là ca bệnh của người đàn ông 55 tuổi đến từ Ý. Một ngày khi sử dụng máy tính ông bỗng thấy những biểu tượng nhảy ra khỏi màn hình và bay lơ lửng trước mắt. Trong khoảng 10 phút, các biểu tượng này nhảy múa qua lại trước mắt ông trước khi trôi về phía bên phải rồi biến mất.
Ông được chẩn đoán mắc hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên. Đáng sợ hơn, nguyên nhân gây ra hội chứng kỳ quặc này là khối u nguyên bào thần kinh đệm cấp độ cao – dạng ung thư não tiến triển nhanh và gây tử vong.
Trước khi xuất hiện triệu chứng AIWS bệnh nhân thường xuyên bị đau đầu dữ dội, buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng. Kết quả kiểm tra còn cho thấy khối u đã gây chèn ép thần kinh khu vực mắt, làm ảnh hưởng thị lực. Được biết đây là trường hợp đầu tiên ghi nhận hội chứng Alice ở xứ sở thần tiên có nguyên nhân từ ung thư não. Hội chứng này thường được kích hoạt bởi bệnh động kinh, nhiễm độc thuốc, đau nửa đầu, bệnh tâm thần và nhiễm trùng.
Những người quá mẫn cảm cũng có nguy cơ mắc AIWS. Tác động đầu tiên là ở thùy chẩm ở sau não sau đó lan sang thùy đỉnh ở đằng trước thùy chẩm. Thùy đỉnh chính là bộ phận giữ vai trò phân biệt và xử lí kích thước, hình dạng. Đây cũng là cách thức mà ma túy tác động đến não. Nó khiến cho nhân gối ngoài (Lateral Geniculate Nucleus - LGN) nhiễm độc.
Việc suy giảm chức năng tạm thời của vùng này gây ra các triệu chứng như macropsia (thấy mọi vật to ra), micropsia (thấy mọi vật nhỏ đi), pelopsia (thấy vật thể tiến gần lại), teleopsia (thấy vật thể tiến ra xa). Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy AIWS có khả năng lây từ cha mẹ sang con, điều này lí giải cho việc một số người xuất hiện bệnh từ rất nhỏ. Nhưng hội chứng này thường biến mất khi người bệnh lớn lên.
Dựa theo nhật ký của Lewis Caroll thì chính ông cũng gặp những ảo giác giống như triệu chứng của AIWS và đã phải đi khám vào năm 1856, tức là trước khi tiểu thuyết Alice ở xứ sở thần tiên ra đời. Do đó không ít người tin rằng, tác giả đã dùng chính trải nghiệm của bản thân để viết nên tác phẩm nổi tiếng này.
Minh Hoa (t/h)
