Tình huống giết người... không tưởng
Tối ngày 20/1/2013, Nguyễn Công Nghĩa và anh Dương Đức H. (trú thôn Xuân Sơn, xã Vĩnh Trung, Nha Trang, Khánh Hòa) cùng một số bạn bè tới quán ăn nhậu. Đến khi thanh toán, Nghĩa và H. giành nhau trả tiền dẫn đến cãi vã. Sẵn có hơi men và không làm chủ được hành vi, Nghĩa rút dao nhọn đâm anh H. một nhát vào sườn trái dẫn đến tử vong. Đây là một trong số những vụ giết người chỉ vì lý do... bé như con kiến khiến nhiều người coi đó là hành động của kẻ bị "ma xui quỷ khiến". Vấn đề này đang trở nên báo động bởi càng ngày mạng sống con người càng bị coi rẻ.
Còn nhớ, tối 28/3/2011, Trần Vinh Quốc (SN 1980) ngồi trên xe ô tô do Vũ Mạnh Cường điều khiển đi vào ngõ 221 Tôn Đức Thắng (quận Đống Đa, Hà Nội). Khi Cường đỗ xe trước cửa nhà ông Đinh Như L. (ở 20 ngõ 221 Tôn Đức Thắng) thì nảy sinh mâu thuẫn, ông L. cầm ghế đánh Cường. Thấy vậy, Quốc dùng tay đánh ông L. khiến cho ông L. bị ngã đập đầu xuống phải đi cấp cứu. Ba ngày sau, ông L. tử vong.
Anh Huỳnh Tấn H. (SN 1991, quê Bình Dương) lại bị đâm chết chỉ vì một vũng nước mưa. Trước đó, 18h ngày 14/9/2012, Đặng Quang Tú (SN 1990, quê Hà Tĩnh) cùng một nhóm công nhân nhậu tại lán trại công trình xây dựng trên đường Linh Đông (quận Thủ Đức. TP.HCM). Khi Trần Văn Hải chạy xe đi mua thêm đồ nhậu do không chú ý đã đâm thẳng vào vũng nước mưa trước cửa quán internet số 53 Linh Đông. Cú vọt xe nhanh khiến bùn và nước mưa bắn vào người Huỳnh Tấn H.. Nổi máu côn đồ vì nghĩ bị xúc phạm, H. kéo theo một nhóm bạn đuổi theo Hải đến khu lán trại để làm cho ra ngô ra khoai. Hai bên cãi vã kịch liệt rồi lao vào ẩu đả. Bị kích động, Tú cầm cây kéo đâm liên tiếp vào ngực H. khiến nạn nhân tử vong tại chỗ.
Ông Khổng Văn Hà.
20h ngày 29/3/2012, Hoàng Tiến Dũng (SN 1986, TP.HCM) cùng nhóm bạn đến uống bia tại quán 69 (đường 20, phường Linh Đông, quận Thủ Đức). Nhìn thấy Bùi Quang H. ngồi nhậu bàn bên cạnh giống bạn mình nên Dũng mang ghế, bát đũa và cả cốc bia qua làm quen. Bị rơi mất một chiếc đũa, Dũng bẻ đôi chiếc đũa còn lại để gắp thức ăn. Những người ngồi bàn của H. cho rằng Dũng mất lịch sự và muốn khiêu khích nên mới bẻ đũa. Liền sau đó, đám người này dùng vỏ chai, ly bia đánh làm Dũng chảy máu đầu và tay. Nhóm bạn của Dũng thấy vậy lao vào, riêng Dũng chạy vào bếp của quán lấy một con dao và một tuýp sắt chạy ra đâm nhiều nhát vào người H. dẫn đến tử vong.
Không tưởng hơn là trường hợp Ngô Đại Nam (quê Khánh Hòa) giết người chỉ vì được khen... đẹp trai. Hay trường hợp giết người khi bạn gái được khen là xinh đẹp của Nguyễn Xuân Phương (SN 1990, quê ấp Tường Trí, xã Tường Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long). Căn nguyên chỉ từ câu mà đám trai làng khen bạn gái Phương: "Em gái, em đi chơi đâu mà xinh đẹp quá vậy?".
Xu hướng muốn thiết lập trật tự theo cá nhân
Trao đổi với PV Người đưa tin, một chuyên gia tâm lý nêu quan điểm, vẫn cắt nghĩa từ chuyện cuộc sống của các thành viên trong xã hội, đời sống kinh tế xã hội có nhiều thách thức, lối sống đang trong thời kỳ chuyển đổi, mọi giá trị đang bị thách thức ghê gớm. Con người đối diện với nhiều bực dọc, đầu óc người ta lúc nào cũng lởn vởn, hậm hực đầy những thứ chỉ chờ để bật bung ra. Nhiều khi người ta không phản ứng được với khu vực mà họ đang phục vụ lao động, làm việc, đấy là cường quyền, miếng cơm manh áo... do vậy bộ phận đó chỉ bật vào những pha không điều khiển được lý trí. Những va chạm, những đụng quệt, xâm phạm nhau ở tình huống tình cờ, ngẫu nhiên mà họ thấy đối tác đó không có ý nghĩa gì với người ta thì họ mới “xả” còn với kẻ mạnh chưa chắc người ta đã “xả”. Lúc nào họ cũng muốn thiết lập trở lại trật tự theo ý họ, công bằng theo cách hiểu của mỗi cá nhân, đó là xu hướng tự phát. Xung quanh câu chuyện giá trị tôn thờ của xã hội đang bị đảo lộn, không có chỗ để người ta tôn thờ. Vì thế họ tìm đến lối tư duy lãng xẹt.
Chuyên gia này nói thêm, nhìn chung những thành viên trong xã hội để xảy ra tình trạng trên thì tỷ lệ chủ yếu rơi vào diện con ông cháu cha, học hành không đến nơi đến chốn, thường xuyên bị xua đuổi dồn ép. Cộng thêm, bộ phận nhỏ không sống bằng sức lao động của mình, không quý giá mạng sống của mình cũng như của người khác. Ngoài ra, đó còn do mặt trái của sự bùng nổ phim ảnh, clip đen, việc thả trôi nổi internet. Đối với người nhân cách không đủ vững vàng thì chuyện miêu tả hình ảnh, vụ án nếu quá đà, nhấm nháp sẽ trở thành cung cấp cho người ta các kịch bản, gợi ý. Điều này cộng với cái tôi vị kỷ, cái tôi lệch lạc, phiến diện trở thành kẻ ác.
Báo động vị thành niên đang bị lợi dụng thành kẻ giết người
Đứng ở góc độ người có nhiều nghiên cứu về tội phạm vị thành niên, trao đổi với phóng viên, PGS.TS. Khổng Văn Hà, Học viện Cảnh sát Nhân dân nhận định: "Cần đưa ra phương án để những người trẻ nhận thức được việc làm thế nào là đúng pháp luật. Muốn làm được bộ GD&ĐT phải có một đề án cụ thể áp dụng từ trường phổ thông đến trường đại học, cao đẳng và dạy nghề. Một tổ chức không thể làm được mà phải có một kế hoạch chung. Muốn giảm số tội phạm vị thành niên, giết người vì lý do lãng xẹt thì phải làm ngay từ bây giờ, nếu để lâu sẽ còn gia tăng gây hậu quả nghiêm trọng".
Nhóm tội phạm giết người vì lý do lãng xẹt đa số nằm trong giới trẻ, những người từ 30 tuổi trở lên chỉ do sự bột phát sâu xa từ tâm lý chứ không bột phát từ một cái nhìn đểu hay liếc mắt, khẽ va chạm vào nhau. Những đối tượng này coi thường tính mạng và có tầm nhận thức chưa đầy đủ về những quy định của pháp luật. Tình trạng này đang trở nên báo động, cần sự vào cuộc của một số bộ, ngành. Đầu tiên là bộ GD&ĐT, sau đến bộ Công an, bộ LĐ-TB&XH và phải có một Thông tư hướng dẫn kèm với kế hoạch cụ thể.
Ông Hà phân tích, sau vụ Lê Văn Luyện giết người cướp tiệm vàng ở Bắc Giang, có nhiều vụ tương tự xảy ra vì các đối tượng chỉ đi thuê người có độ tuổi như Luyện để không phải chịu án tử hình. Pháp luật phải có hướng dẫn cụ thể để những đối tượng thanh thiếu niên nhận thức được rằng, nếu mình xâm phạm đến tính mạng người khác có thể mình phải trả giá. Nếu không, họ cứ nhởn nhơ cho rằng mình chỉ bị kết án tối đa 18 năm tù giam, đây cũng là một lỗ hổng của pháp luật cần chỉnh sửa.
"Hiện tại, trung tâm Nghiên cứu Tội phạm học của Học viện Cảnh sát Nhân dân đang làm về những tội phạm phi truyền thống. Người ta làm toàn bộ những nguyên nhân, chẳng hạn về tội giết người, tập hợp các vụ trên cả nước lập thành một cuốn sách trắng. Từ những nghiên cứu này để người ta có cách phòng ngừa. Ở đây có một số đi thực hành, tuyên truyền ở các tỉnh, tập trung vào một số trường, đưa giáo viên đi tập huấn. Từ việc nghiên cứu đó người ta sẽ triển khai đi đến các tỉnh, các trường, cả Nam, Bắc để đưa ra kế hoạch phòng ngừa" - PGS.TS. Khổng Văn Hà nói.
Đánh giá về kết quả, ông Hà cũng đồng tình, sau khi được học tập và có một test nghiên cứu so sánh giữa các địa phương, nếu được tập huấn đầy đủ ở địa phương nào thì tình trạng phạm tội vị thành niên sẽ giảm đi so với địa phương chưa được tập huấn.
Ngoài ra, một trong những nguyên do dẫn tới việc giới trẻ gây ra án mạng vì lý do vớ vẩn, vị PGS.TS này cũng cho rằng, thanh thiếu niên hiện nay nhìn nhận khác so với trước kia. Điều này có tác động từ phía gia đình, ai cũng chăm chút cho con mình nhưng chưa quan tâm đúng, chỉ lo về kiếm sống, giao việc chăm con cho ô sin, có khi cả ngày chỉ gặp con bữa ăn tối. Thanh thiếu niên lao vào game kích động quá nhiều. Game thường là chém giết, kích động, các em nhìn xã hội cũng như vậy. Do tầm hiểu biết pháp luật không lớn, các em coi thường cả tính mạng bản thân và người khác. Thậm chí có những em giết người vẫn nghĩ hậu quả chẳng có gì như mình tham gia trò chơi trong thế giới ảo.
Yến Dương - Minh Khánh
