Nghìn tỉ bỏ không, lãi vay phải trả
Theo đó, từ tháng 10/2007 đến tháng 3/2009, PVN đã thống nhất chủ trương đầu tư, chỉ đạo các đơn vị thành viên góp vốn thành lập 3 công ty để đầu tư 3 dự án sản xuất nhiên liệu sinh học (ethanol) tại Phú Thọ, Khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi) và tỉnh Bình Phước. Mỗi nhà máy có công suất 100 triệu lít/ năm, trong đó 30% là vốn góp của cổ đông, 70% là vốn vay tín dụng thương mại.
Mặc dù được đầu tư đến gần 6.000 tỉ đồng và 84,5 triệu đô la, song cho đến thời điểm thanh tra (tháng 12/2014), 2 dự án ở Dung Quất và Bình Phước mặc dù đã đầu tư xong nhưng vẫn không vận hành thương mại, dự án ở Phú Thọ thì bị đầu tư dở dang do chủ đầu tư dừng thi công từ tháng 11/2011.
Sở dĩ có tình trạng kể trên là do PVN và các đơn vị thành viên đã để xảy ra các sai phạm trong khâu lựa chọn nhà thầu, ký kết và điều chỉnh hợp đồng EPC, phê duyệt tổng mức đầu tư…
Cụ thể, PVN đã chọn Tổng Cty CP Xây lắp Dầu khí VN (PVC) làm nhà thầu Dự án Phú Thọ theo phương thức chỉ định thầu trong khi PVC “hạn chế năng lực và chưa có kinh nghiệm” là vi phạm Luật Đấu thầu. Theo TTCP “Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến trong quá trình thực hiện, nhà thầu PVC đã phải dừng thi công dự án này từ 11/2011, vi phạm quy định của hợp đồng EPC, gây thiệt hại lớn cho chủ đầu tư, dự án khó tiếp tục thực hiện”.
Hay đối với Dự án Dung Quất có vốn nhà nước trên 30% tổng mức đầu tư, phải thực hiện đấu thầu theo luật nhưng PVN đã thực hiện chỉ định thầu cho Tổng Cty CP Dịch vụ Kỹ thuật và Xây lắp Dầu khí (PTSC) mặc dù đơn vị này “chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực thiết kế, mua sắm, xây dựng các dự án dầu khí, chưa thực hiện dự án NLSH hoặc dự án có tính chất tương tự” – Kết luận của TTCP nêu…
Hậu quả là hàng nghìn tỉ đồng đã đầu tư nhưng đến nay các dự án đều thua lỗ hoặc không hoạt động, trong khi vẫn phải trả lãi vay hàng ngày.
Cụ thể, tại dự án ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi), tổng mức đầu tư được phê duyệt là hơn 1.800 tỉ đồng nhưng đã bị đội vốn lên hơn 2.100 tỉ đồng. Năm 2014, dự án này lỗ khoảng 164 tỉ đồng.
Dự án Ethanol Dung Quất
Tương tự, tại dự án ethanol Bình Phước có tổng mức đầu tư gần 1.500 tỉ đồng, sau đó đã bị đội vốn lên hơn 1.700 tỉ đồng. Từ tháng 4-2013 đến nay nhà máy này hầu như không vận hành thương mại, dự tính mỗi năm dự án bị lỗ khoảng 200 tỉ đồng.
Đáng chú ý là dự án ethanol Phú Thọ do PVB làm chủ đầu tư, nhà thầu là Tổng công ty CP xây lắp dầu khí (PVC) có tổng mức đầu tư là hơn 1.300 tỉ đồng sau đó bị đội lên thành gần 2.500 tỉ đồng. Mặc dù dự án đã tạm dừng thi công nhưng vẫn mất hàng trăm tỉ đồng để trả lãi vay và quản lý.
Có dấu hiệu cố ý làm trái
TTCP chỉ rõ trách nhiệm các vi phạm trên thuộc về PVN và các đơn vị liên quan:
Một là: Việc lựa chọn địa điểm trong dự án Dung Quất có thiếu sót trong công tác giải phóng mặt bằng gây lãng phí 1,125 tỉ đồng.
Hai là: Việc chỉ định nhà thầu hạn chế năng lực, thiếu kinh nghiệm tại 2 dự án Phú Thọ và Dung Quất là cố ý làm trái quy định của Luật Đấu thầu và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, gây hậu quả nghiêm trọng.
Ba là: Việc đàm phán hợp đồng, ký kết hợp đồng và điều chỉnh giá trị hợp đồng để xảy ra sai phạm về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình.
Bốn là: Việc thực hiện hợp đồng EPC và một số gói thầu khác của dự án vi phạm tại các khâu: nhà thầu đơn phương dừng thi công dự án gây lãng phí vốn đầu tư, hư hỏng máy móc, tăng chi phí vốn vay và các vốn khác; Nhà thầu chuyển giao sang nhà thầu phụ trái quy định; Sử dụng vốn cho dự án vượt mức tổng đầu tư; Các nhà máy đi vào hoạt động đều bị thua lỗ lớn và hầu như không vận hành thương mại gây lãng phí gần 6000 tỉ đồng.
Từ sai phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng: giao Bộ Công Thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các tổ chức cá nhân liên quan…
Chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án Nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm trong chỉ định thầu và thực hiện các hợp đồng gây hậu quả nghiêm trọng.
Minh Minh (ANTT.VN)
