Giáo sư TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng bộ Tài Nguyên và Môi Trường, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ, được nhiều báo chí lớn trên cả nước ca ngợi công lao đóng góp vào sự nghiệp đào tạo cán bộ đại học, sau đại học và nghiên cứu khoa học. Ông đã chủ trì biên soạn dự thảo Luật Đất đai 2003 và tham gia xây dựng Luật Đất đai năm 2013 trong vai chuyên gia của Ngân hàng Thế giới.
Từ ngày về hưu, GS tiếp tục giảng dạy tại một số trường Đại học, hướng dẫn nghiên cứu sinh và nghiên cứu khoa học. Công việc bận rộn, nhưng GS vẫn dành thời gian tiếp những tập thể, cá nhân tìm đến nhà, nhờ hướng dẫn về đất đai đúng với luật pháp hiện hành. Trong đó, câu chuyện được nhiều người chú ý nhất là việc ông Đặng Hùng Võ giúp đỡ gia đình bà Nguyễn Thị Vân ở đường Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội đòi lại quyền lợi chính đáng trong việc đền bù, thu hồi đất.
Giáo sư TSKH Đặng Hùng Võ.
Như mọi người đều biết, trước đây ở giữa đường Hoàng Hoa Thám và đường Thụy Khuê, Hà Nội có nhiều khu đất trồng rau muống của dân, ở giữa là một con mương thoát nước thải. Khi Hà Nội đô thị hóa mạnh mẽ, những mảnh đất trồng rau muống này được người dân dựng nhà ở. Năm 2009 UBND thành phố Hà Nội quyết định thu hồi đất của một số hộ nhằm thực hiện Dự án cải tạo môi trường vệ sinh khu dân cư xung quanh mương thoát nước, gọi là mương thoát nước Thụy Khuê (đoạn từ ngã tư La Pho đến Cống Đõ) phường Thụy Khuê, quận Tây Hồ.
Theo dự án, con mương được xây dựng thành cống ngầm, mặt mương rộng được đổ bê tông và trải nhựa thành đường đi, hai bên có vỉa hè hệt như một đường phố mới, chạy song song với đường Thụy Khuê. Nhiều người dân có nhà hai bên mương, trong đó có ba gia đình anh em chồng nhà bà Nguyễn Thị Vân (sinh năm 1961) kỳ vọng sẽ được đền bù hợp lý phần đất bị thu hồi và chuyển thành nhà mặt đường nên đã hồ hởi dỡ nhà phục vụ Ban quản lý Dự án thi công (BQL DA).
Nhưng, cuối tháng 9/2016, bà Vân lặng người khi nhận được thông báo về việc tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ đối với đất bị thu hồi và tài sản gắn liền bị phá dỡ do BQL DA cải tạo mương nước xác định thấp hơn hàng trăm triệu đồng so với hai em chồng. Đáng chú ý là, bà chỉ được bồi thường, hỗ trợ phần nhà ở bị phá dỡ có 10% giá trị nhà, trong khi cả hai gia đình em chồng bà lại được bồi thường 100%.
Không đồng tình với thông báo của BQL DA, bà Vân đã làm đơn khiếu nại gửi Chủ tịch UBND quận Tây Hồ và cả TP.Hà Nội đề nghị xem xét, chỉ đạo tăng tiền bồi thường hỗ trợ, tương tự hai em chồng, để bảo đảm công bằng. Tuy nhiên, đơn khiếu nại của bà Vân được UBND quận cũng như UBND TP.Hà Nội cho rằng quyết định của BQL DA là đúng quy định pháp luật với lý do nhà bà xây dựng trên đất trồng rau và đã bị xử phạt hành chính.
Qua lời giới thiệu của một cán bộ hưu trí, bà Vân đã nhờ GS Đặng Hùng Võ giúp đỡ.
Sau khi nghiên cứu tài liệu, đối chiếu với luật pháp hiện hành, ngày 7/2/2018, GS Đặng Hùng Võ đã viết thư gửi chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Đức Chung. Qua bức thư dài hơn hai trang đánh máy, GS Đặng Hùng Võ đã phân tích, chỉ rõ việc giải quyết bồi thường, hỗ trợ của UBND quận Tây Hồ đối với trường hợp của bà Vân là trái pháp luật vì pháp luật đất đai hiện hành quy định mọi nhà ở trên đất được xây dựng trước ngày Luật Nhà ở 2005 có hiệu lực thi hành đều được công nhận là hợp pháp trong khi nhà bà Vân xây dựng năm 2003. Việc áp dụng pháp luật sai đã gây thiệt thòi lớn cho bà Vân, một người phụ nữ yếu thế, chồng mất sớm, phải hành nghề xe ôm kiếm sống.
GS chân thành, khiêm tốn kiến nghị Chủ tịch Nguyễn Đức Chung hoãn thực hiện Quyết định của UBND TP đối với gia đình bà Vân và trưng cầu ý kiến của bộ Tài nguyên và Môi trường trước khi đẩy người dân tới bước khởi kiện tại Tòa án.
“Tất cả những phiền nhiễu này sẽ không có nếu cả UBND quận Tây Hồ và Thanh tra thành phố đều có trách nhiệm với dân”, GS Đặng Hùng Võ viết trong thư.
Nhờ đó, câu chuyện được báo chí phản ánh, ngày 27/5/2018, Văn phòng UBND thành phố Hà Nội đã phát hành Thông báo số 534/TB-UBND về ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo UBND, bao gồm: “Giao Thanh tra Thành phố chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, UBND quận Tây Hồ kiểm tra, rà soát nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất, thời điểm xây dựng nhà ở của gia đình để xem xét vận dụng quy định của pháp luật để đề xuất phương án bồi thường hỗ trợ về đất và công trình xây dựng trên đất đảm bảo khách quan, công bằng và vận dụng tối đa các quy định của pháp luật theo hướng có lợi cho người dân, không để phát sinh khiếu kiện tiếp, báo cáo, đề xuất UBND Thành phố chỉ đạo xử lý giải quyết và ban hành Quyết định giải quyết lại khiếu nại của bà Nguyễn Thị Vân".
Nhưng sau đó, UBND quận Tây Hồ vẫn giữ nguyên mức bồi thường, hỗ trợ đối với bà Vân như quyết định cũ nhưng với lý do khác: nhà của bà Vân xây dựng vi phạm quy hoạch mương thoát nước đã được phê duyệt tại quyết định số 47/2001/QĐ-UB của UBND thành phố và công khai trước đó...
Đến tháng 12/2018, GS Đặng Hùng Võ tiếp tục viết bức thư thứ 2 gửi ông Nguyễn Đức Chung nhắc lại việc khiếu nại nhiều lần của bà Vân. Cuối tháng 1/2019, bà Vân được UBND quận Tây Hồ mời lên nhận hơn 1 tỷ đồng từ ngân sách thành phố Hà Nội để trả tiền nguyên vật liệu và tiền sửa nhà mà các ông chủ tốt bụng cho nợ lâu ngày…
Sau khi nhận được tiền bồi thường, gia đình bà Vân có ý muốn cảm ơn GS Đặng Hùng Võ nhưng ông một mực từ chối.
Bà Vân phấn khởi chia sẻ: “Tôi được như vậy là nhờ sự động viên, giúp đỡ của cán bộ về hưu và nhân dân trong tổ dân phố, sự giúp đỡ của báo chí, của luật sư, nhất là GS Đặng Hùng Võ. Gia đình tôi luôn luôn nhớ ơn GS và mọi người”.
Nguyễn Minh
