Ở thời hiện đại có hàng giả, hàng fake không phải là chuyện hiếm, thế nhưng ở thời cổ đại cũng có hàng kém chất lượng.
Sự thật này được nhà khảo cổ học Tzilla Eshel phát hiện ra khi nghiên cứu thành phần hóa học của 35 lô đồ bạc từ thời đồ Đồng phát hiện tại Israel. Eshel cùng đồng nghiệp xác định 2 lô đồ bạc giả cổ xưa nhất bắt nguồn từ Beit Shean và Megiddo. Cả hai đều tồn tại từ thế kỷ 12 TCN.
Đồ bạc giả được tìm thấy trong vùng đất Canaan.
Điều bất ngờ, 8 trong số đó bị làm giảm chất lượng bằng cách dùng những hợp kim rẻ của đồng để thay thế phần lớn ruột, mặt ngoài trông vẫn giống bạc nguyên chất. Sự thiếu hụt bạc do các nền văn minh thời kỳ đồ đồng sụp đổ dẫn tới tình trạng làm bạc giả vài trăm năm trước khi tiền xu được phát minh.
Được biết, các lô đồ bạc được tìm thấy tại nơi từng mang tên Canaan, do Ai Cập cổ đại thống trị. Các nhà khảo cổ tin rằng, số đồ giả này bắt nguồn từ người Ai Cập, có thể nhằm che giấu sự thật rằng nguồn cung bạc quý giá mà họ sử dụng như một loại tiền tệ đang sụt giảm.
Vùng đất Canaan không có mỏ bạc và phải nhập khẩu kim loại quý này. Tuy nhiên, sự mua bán bạc nhanh chóng chịu ảnh hưởng khi những vương quốc lân cận bắt đầu sụp đổ vào năm 1200 - 1150 TCN.
"Nguồn cung bạc bị thiếu hụt, có thể liên quan đến giai đoạn Sụp đổ cuối thời Đồ Đồng. Việc làm đồ giả vẫn tiếp diễn sau khi người Ai Cập rời Canaan, nhưng nhiều khả năng họ chính là những người khởi xướng", Tzilla Eshel nói.
Tại Địa Trung Hải, trước khi tiền xu ra đời, bạc được sử dụng rộng rãi như một loại tiền tệ, người cổ đại định giá bạc bằng cân nặng, dùng bạc vụn hoặc các mảnh trang sức cho giao dịch giá trị nhỏ và bạc thỏi cho giao dịch giá trị lớn. Vàng cũng được dùng làm phương tiện trao đổi, nhưng thường đắt và hiếm hơn nhiều. Trong khi đó, bạc rẻ và phổ biến hơn.
Lô đồ bạc có tổng khối lượng khoảng 157 gram, gồm những thỏi bạc chỉ chứa 40% bạc, còn lại là đồng và kim loại rẻ khác. Những thỏi này có mặt ngoài bằng bạc nhưng lõi chứa nhiều đồng, được đúc bằng cách nung chảy kim loại, đổ ra rồi chờ nguội dần. Chúng được ngụy trang bằng cách trộn thêm asen, nguyên tố hóa học giúp đồng sáng bóng như bạc, dĩ nhiên công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu cùng với những am hiểu sâu sắc về kim loại.
Nguyên Anh (Tổng hợp)
