Năm 1997, các nhà khoa học phát hiện được 2 thi thể hoàng gia được chôn cất cầu kỳ trong ngôi mộ chứa đầy vàng ở Thung lũng các vị vua thuộc Cộng hòa Tuva, vùng đất bí ẩn nhất của nước Nga.
Ngôi mộ của cặp đôi có tên Arzhan-2, xác của họ nằm trong gian gỗ ở trung tâm gò đất rộng 80m nhằm tránh sự nhòm ngó của những kẻ trộm mộ.
Mộ vua 2.600 năm chôn cùng thê tử và kho báu 20 kg vàng.
Cơ thể của nhà vua được đặt trong phần mộ trên một tấm nệm. Giáo được cắm chặt xuống nền đất ở hai bên hài cốt và dầm phía trên tạo thành mái che. Ngoài ra, trong mộ còn có xác của đầu bếp, người đưa tin, đầy tớ, người đánh xe, những con ngựa của vua chôn cùng một số cốc chén bằng vàng.
Quần áo của nhà vua gắn hàng nghìn hình con báo nhỏ bằng vàng trong khi người phụ nữ nằm cạnh những chuỗi trang sức đắt giá, chạm trổ tinh xảo. Tổng cộng có 9.300 đồ vật trang trí bằng vàng nặng khoảng 20kg được chôn cùng hài cốt của cặp đôi quyền lực này.
Đồ vật bồi táng bằng vàng ước tính nặng 20kg quanh xác của vua và ái thiếp.
Các nhà khảo cổ cũng phát hiện cách bài trí trong mộ bí ẩn trên trùng hợp với miêu tả của sử gia Hy Lạp Herodotus (484 - 425 TCN) về nghi thức mai táng các vị vua Scythia. Theo ghi chép của Herodotus, những người sống phải đi theo người đã khuất. Đàn ông, phụ nữ và trẻ em trong mộ nhiều khả năng bị tàn sát để phụng sự chủ nhân của họ ở thế giới bên kia.
Một quyết định táo bạo được nghiên cứu, các nhà khoa học sử dụng hộp sọ của cặp đôi để dựng mô hình 3D bằng phương pháp quét laser và quang trắc nhằm khôi phục lại dung nhan của vua và vị thiếp quý tộc bị mất 1 nửa hộp sọ.
Trước đây, các nhà nghiên cứu gọi người phụ nữ là "nữ hoàng" nhưng một số sử gia nghi ngờ đây là thị thiếp được nhà vua sủng ái. Sau khi nhà vua qua đời, vị thiếp này có thể bị chôn theo để hộ tống người chết sang thế giới bên kia cùng đoàn tùy tùng ít nhất 33 người, gồm 15 nam, 12 nữ, 5 đứa trẻ và một bộ xương chưa rõ giới tính.
Các nhà nghiên cứu gặp khó khăn lớn trong việc phục dựng phần mặt. Mỗi bộ phận bị thiếu được dựng lại dựa vào cấu trúc bao quanh. Phần hàm dưới còn sót lại đóng vai trò quan trọng giúp nhóm nghiên cứu khôi phục hàm trên bị mất. Sau khi nhóm nghiên cứu hoàn thành gương mặt của cả nhà vua và vị thiếp, họ tạo ra nửa thân trên bằng đất sét và bọt polyurethane cứng.
Nguyên Anh (Tổng hợp)
