'Hạ gục' những tên tội phạm lọc lõi bằng sự cảm hóa

Nói theo cách của họ thì ngoài những lần cùng đồng đội "so gan" với tội phạm, Nguyễn Văn Thi còn có biệt tài cảm hoá bị can quy hàng pháp luật. Không ít tên tội phạm lọc lõi đã bị anh "hạ gục" khi khơi dậy phần "người" trong hắn.

Đấu trí căng thẳng với đối tượng... có học

Ngồi nói chuyện với thiếu tá Nguyễn Văn Thi - Đội trưởng Đội đấu tranh phòng ngừa tội phạm trên tuyến và địa bàn, thuộc PC45 Công an tỉnh Bắc Ninh sẽ thấy anh say mê kể về công việc của mình và đơn vị. Ở đó, sự thành công gắn liền với bao niềm vui, nỗi buồn, sự đồng cam cộng khổ và cả những nỗi niềm riêng của anh và đồng đội. Hơn 10 năm trong nghề, bản thân anh cũng không nhớ nổi mình đã tham gia bao nhiêu vụ án, đối diện với bao nhiêu đối tượng mà hầu hết là những kẻ phạm tội rất ngoan cố, cứng đầu.

Một trong những vụ án mang tính chất đặc biệt nghiêm trọng mà anh trực tiếp tham gia là vụ án Nguyễn Đức Tiềm (SN 1978, quê ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương) nhẫn tâm gài thuốc nổ, sát hại chị dâu và cháu. Theo tài liệu của cơ quan điều tra, Tiềm lấy em gái của anh Nguyễn Văn Quế (chồng chị Quỳnh).

Đầu năm 2011, vợ chồng Tiềm về ở nhờ tại dãy nhà ngang của gia đình anh Quế, tại TP.Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Trong quá trình sống nhờ nhà anh vợ, Tiềm nảy sinh mâu thuẫn với chị Quỳnh cũng chỉ vì những va chạm hàng ngày. Hắn cho rằng, chị Quỳnh cố tình quét sân gây bụi mù khi vợ chồng hắn đang ăn cơm; lần khác, chị dâu lại rồ ga, quay pô xe máy vào giường con mình đang ngủ... Từ những suy diễn đó, Tiềm cảm thấy ấm ức trong lòng và tìm cách để trả thù. Giữa tháng 11/2011, Tiềm về quê ở xã Duy Tân, huyện Kinh Môn, Hải Dương lấy thuốc nổ.

Đêm ngày 30/11/2011, phát hiện chìa khóa xe máy Dream của chị Quỳnh vẫn cắm ở ổ điện, Tiềm mở khóa yên, tháo bình xăng, gắn kíp điện vào khối thuốc nổ và trở về phòng ngủ như không có chuyện gì xảy ra. Sáng hôm sau, chị Quỳnh chở con đi học, vừa ra khỏi nhà được 1 - 2 phút thì chiếc Dream phát nổ. Hậu quả, người phụ nữ đang mang thai và con gái 4 tuổi thiệt mạng.

Giọt nước mắt muộn màng của kẻ sát nhân Nguyễn Đức Tiềm khi ra trước vành móng ngựa.

Để đưa được vụ án trên ra trước ánh sáng, cơ quan điều tra đã phải mất rất nhiều công sức. Việc định hướng ban đầu gặp rất nhiều khó khăn. Đầu mối của vụ án bắt đầu hé mở khi ngày 21/12/2011, Viện KHHS bộ Công an qua giám định chính thức có kết luận tìm thấy dấu vết thuốc nổ TNT và 2 mảnh kíp nổ vỏ nhôm.

Cơ quan CSĐT công an tỉnh Bắc Ninh đã quyết định khởi tố vụ án hình sự "Giết người" và thành lập Ban chuyên án do đại tá Nguyễn Văn Vinh, Trưởng PC45 - công an tỉnh Bắc Ninh làm Trưởng ban, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo công an tỉnh và lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự - bộ Công an. Sau một thời gian tích cực làm việc và với những chứng cứ thu thập được, cơ quan điều tra xác định Nguyễn Đức Tiềm chính là nghi can số 1 trong vụ án.

Nhớ lại cuộc đấu trí căng thẳng này, thiếu tá Thi kể: "Tiềm vốn tốt nghiệp đại học ngoại ngữ, ăn nói rất lý lẽ. Đi vào một chuyên án truy xét, mà đối thủ lại là người có học, có đủ khôn khéo để che dấu tội lỗi, quả thực không hề đơn giản. Khi được mời lên cơ quan điều tra để làm việc, Tiềm tỏ ra khá bình tĩnh. Lúc đầu, anh ta nhất định không chịu khai ra điều gì bất lợi cho mình. Điều đó không lạ, vì rằng tâm lý tội phạm nói chung là không làm gì để chống lại chính mình. Vì vậy, trong suốt quá trình đấu trí, tổ làm án đã phải căng đầu ra để có những lập luận sắc sảo, thuyết phục, sử dụng thật tốt chứng cứ. Đặc biệt, chúng tôi sử dụng liệu pháp tâm lý khơi gợi, động viên... để phần người, phần vốn có trong Tiềm trỗi dậy, vì như thế mới bảo đảm được thành quả điều tra.

Để làm tốt điều này, tôi và các anh em trong Ban chuyên án, trước đó đã phải nhiều lần về Hải Dương, quê của Tiềm để tìm hiểu những thông tin liên quan đến y và hoàn cảnh gia đình y. Từ đó, chúng tôi biết được, đứa con lớn của vợ chồng Tiềm bị mắc chứng bệnh về thần kinh, còn bố mẹ y đều là những người nông dân chân chất, hiền lành và đã già yếu. Bản thân Tiềm thì sức khoẻ cũng không được tốt.

Hơn nữa, Tiềm lại là người theo đạo Thiên Chúa nên chúng tôi muốn khơi gợi những điều hướng thiện trong tôn giáo để thuyết phục y thành khẩn. Theo lệnh của đại tá Nguyễn Văn Vinh, trong suốt ngày 12/1/2012, các trinh sát trẻ, tầm ngang tuổi được lựa chọn để làm việc với Tiềm, khơi gợi những câu chuyện về gia đình y, khiến y dần bộc lộ bản chất.

Sáng ngày 13/1, biết Tiềm là người theo đạo Thiên Chúa, đại tá Vinh yêu cầu anh em tạo khoảng lặng cho Tiềm cầu nguyện trước khi ăn sáng. Trong suốt buổi làm việc ngày hôm đó, chúng tôi đã tỏ ra rất gần gũi, dùng lời lẽ chân tình để nói chuyện với Tiềm. Những nỗ lực của tổ làm án cuối cùng đã được trả công. Đến khoảng 20h cùng ngày thì Tiềm bật khóc. Y thừa nhận tất cả hành vi tội lỗi của mình đã gây ra. Ngay trong đêm hôm đó, việc thực nghiệm điều tra được tiến hành. Trước khi lên xe về nhà tạm giam, Tiềm chỉ có một nguyện vọng là xin được gặp mẹ để nói lời xin lỗi và mong mẹ tha thứ cho đứa con tội đồ. Tiềm nói rằng, anh ta vô cùng ân hận về hành động nhẫn tâm của mình đã gây ra với chị dâu và cháu".

Đã có nhiều tội phạm được cảm hoá. (Ảnh minh họa)

Lấy cái tâm để khơi dậy phần... người

Chia sẻ với chúng tôi, thiếu tá Thi bảo rằng: "Nhiều người cứ nghĩ, cảnh sát hình sự là phải đao to, búa lớn nhưng không hẳn là như vậy. Theo quan niệm của tôi, tôi không đồng ý cách mô tả những người phạm tội đều giống như quỷ giữ ở mọi thời điểm. Đành rằng, lúc phạm tội, họ hành động rất tàn ác, dã man.

Song, sau phút làm quỷ, phần người vốn có trong bất kỳ ai sẽ khiến họ phải dằn vặt, day dứt, không nhiều thì ít. Bởi vậy, cán bộ điều tra phải biết khơi dậy được phần người đang tồn tại trong những kẻ phạm tội, để cảm hoá họ quy hàng trước pháp luật. Cái tâm chính là vũ khí quan trọng để chúng tôi đấu trí với nhiều loại tội phạm. Và, kết thúc chuyên án nào, tôi cũng làm đề xuất về tình tiết giảm nhẹ cho những bị can thành khẩn khai báo, hợp tác tốt với cơ quan điều tra".

Trong vụ phá chuyên án trộm máy biến áp xảy ra trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh và nhiều tỉnh, thành phía Bắc, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng, thiếu tá Thi và đồng đội đã phải lăn lộn từ hết địa phương này đến địa phương khác để thu thập chứng cứ. Khi xác định được 2 trong số 3 đối tượng chính của vụ án có quê ở huyện Nghi Xuân, tỉnh Thanh Hoá, ngay trong đêm, anh Thi và các trinh sát dày dặn kinh nghiệm của PC45 lập tức lên đường vào Thanh Hoá.

Sau khi tìm hiểu những thông tin quan trọng về nhân thân của 2 đối tượng, thiếu tá Thi nắm được, cả 2 đều sinh ra và lớn lên tại miền quê nghèo heo hút này, bố mẹ và các anh chị em của đối tượng đều là những người thật thà, chân chất. Vì vậy, anh Thi quyết định, dùng "đòn tâm lý" để đấu trí với 2 đối tượng trên.

Bằng sự nhiệt tâm, chân thành của người cán bộ điều tra, anh đã phân tích lý lẽ đúng sai, thuyết phục gia đình tìm mọi cách liên hệ và động viên con em ra đầu thú để hưởng khoan hồng của pháp luật. Đúng như dự đoán của anh, sau khi được bố mẹ già và người vợ mới sinh con khuyên bảo, đối tượng đã ra đầu thú, khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.

Còn có rất nhiều chuyên án khác mà thiếu tá Nguyễn Văn Thi đã tham gia.  Với lòng yêu nghề, sự nỗ lực của bản thân, nhiều năm liền, anh luôn là gương mặt tiêu biểu của công an tỉnh Bắc Ninh. Nhắc về những chiến công xuất sắc đó, anh bảo rằng, sức mạnh tập thể rất quan trọng, nếu không có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo các cấp và sự ủng hộ, đồng cam cộng khổ của đồng đội thì anh không thể trưởng thành như ngày hôm nay. Hơn nữa, đứng đằng sau thành công của mỗi chuyên án là một hậu phương vững chắc với người vợ hiền và 2 thiên thần bé nhỏ.                                         

Chí Công