Theo báo Hà Nội mới, ngày 20/10, tại hội thảo phát triển năng lực hệ thống trong công tác dinh dưỡng học đường tại Việt Nam, PGS.TS Bùi Thị Nhung, Trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết, dù cải thiện được tình trạng suy dinh dưỡng đáng kể song Việt Nam lại đang đối mặt với “gánh nặng kép” thừa cân, béo phì.
Tổng điều tra dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng cho thấy, năm 2010 tới năm 2020, tỉ lệ thừa cân, béo phì ở nhóm trẻ 5 – 19 tuổi tăng từ 8,5% lên 19%, tức vượt hơn 2 lần. Trong khi đó, trẻ vẫn thiếu các vi chất cần thiết.
Một nghiên cứu mới đây của Viện Dinh dưỡng phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai tại nhiều trường mầm non cho thấy, số trẻ thừa cân, béo phì gia tăng. Thậm chí, có những trường có tới gần 30% trẻ béo phì.
Khảo sát ở học sinh lớp 5 tại một số quận, huyện của thành phố Hà Nội được tiến hành năm 2023 cũng chỉ ra, tình trạng báo động khi số trẻ thừa cân, béo phì của nhiều trường trong khu vực nội thành trên mức 45%, cụ thể: Trường Tiểu học Dịch vọng B, quận Cầu Giấy (45,5%); Trường Tiểu học Lê Lợi, quận Hà Đông (49,5%); Trường Tiểu học La Thành, quận Đống Đa (55,7%); Trường Trần Nhật Duật, quận Hoàn Kiếm (51,4%); Trường Quỳnh Lôi, quận Hai Bà Trưng (46,5%)…
Ở các trường thuộc khu vực ngoại thành, con số này cũng trên 20%, cụ thể: Trường Tiểu học Hiền Ninh, huyện Sóc Sơn (20,9%); Trường Tiểu học Tản Lĩnh, huyện Ba Vì (26,8%); Trường Tiểu học Quang Trung, huyện Phú Xuyên (31,1%); Trường Tiểu học Bình Yên, huyện Thạch Thất (24,1%)…
PGS.TS Bùi Thị Nhung nhấn mạnh, thừa cân, béo phì dẫn tới nhiều hệ quả nghiêm trọng. Khi xét nghiệm 500 trẻ béo phì, có từ 35-50% trẻ bị rối loạn mỡ máu. Hiện nay, đái tháo đường cũng không còn là bệnh của người lớn mà đang bị trẻ hóa.
Nguyên nhân của tình trạng này, theo PGS.TS Bùi Thị Nhung, là do chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thừa năng lượng, thiếu vi chất. Tâm lý muốn con bụ bẫm là một trong những nguyên nhân khiến trẻ bị thừa cân, béo phì. Bên cạnh đó, trẻ thiếu hoạt động thể lực, sử dụng thực phẩm nhiều đường cũng dẫn đến thừa cân, béo phì.
“Chúng tôi đã khảo sát trên 600 bà mẹ ở Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng, đa phần có con có tình trạng dinh dưỡng bình thường thì nghĩ rằng con bị thiếu dinh dưỡng. Chỉ 20% bà mẹ có con bị béo phì nhận ra con mình có tình trạng này, phần còn lại chỉ nghĩ là thừa cân”, PGS.TS Bùi Thị Nhung nêu, tâm lý muốn con bụ bẫm là một trong những nguyên nhân của trẻ thừa cân, béo phì.
Thông tin trên báo Phụ nữ Tp.HCM, cũng theo bà Bùi Thị Nhung, nhiều năm qua, việc thực hiện bữa ăn mầm non được chú ý, giáo viên được đào tạo, tổ chức tốt hơn, có các phần mềm xây dựng thực đơn. Tuy nhiên, ở khối tiểu học trở lên còn gặp nhiều khó khăn. Bản chất, các nhà trường trước đây chỉ có chức năng dạy học song do nhu cầu học bán trú của phụ huynh, học sinh nên các trường cung cấp thêm dịch vụ bữa ăn bán trú. Nhiều trường chưa có đầy đủ cơ sở vật chất, tiếp nhận các bữa ăn từ các công ty cung ứng thực phẩm… Đây cũng là nguyên nhân khiến một số vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra. Bên cạnh đó, các cán bộ phụ trách bán trú của nhiều trường chưa đc đào tạo dinh dưỡng, căng tin còn bán thực phẩm chưa lành mạnh.
Đồng quan điểm, PGS.TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cũng nêu, một trong những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về dinh dưỡng tại Việt Nam được xác định đó là yếu tố nguồn nhân lực còn thiếu, còn hạn chế về năng lực chuyên môn, kỹ thuật và kỹ năng, kinh nghiệm; tổ chức hệ thống tuyến quản lý, thực hiện triển khai các hoạt động bảo đảm dinh dưỡng ở các khu vực, vùng miền và trên phạm vi toàn quốc còn chưa đồng bộ, chưa đầy đủ và chưa đồng đều.
Từ kinh nghiệm của Nhật Bản, PGS.TS Bùi Thị Nhung cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng chính sách để hỗ trợ trẻ em nghèo, miền núi, khu vực khó khăn. Cần xây dựng mô hình điểm để xây dựng các bữa ăn học đường đảm bảo chất lượng, phù hợp với điều kiện, kinh tế địa phương, kết hợp với các hoạt động thể chất. Bà cũng mong muốn, trong tương lai, mỗi một trường học, 1 công ty thực phẩm, 1 tỉnh thành… đều có ít nhất 1 cử nhân về dinh dưỡng làm việc.
Minh Hoa (t/h)
