Khoảng 10h ngày 5/6, cụ bà khoảng 70 tuổi đi xe máy theo hướng Xã Đàn ra ngã tư Ô Chợ Dừa, đến khu vực giữa phố Xã Đàn (Đống Đa, Hà Nội) bỗng dưng ngất xỉu. Ít phút sau, cụ bà này tử vong.
Theo một số người dân có mặt tại hiện trường vào thời điểm trên, cụ bà này đến khu vực đoạn giữa phố Xã Đàn thì bỗng dưng có biểu hiện chóng mặt, ghé vào bên đường rồi gục xuống. Thấy vậy, người dân khu vực đã nhanh chóng sơ cứu và gọi cấp cứu. Ít phút sau, lực lượng 115 có mặt nhưng xác định nạn nhân đã tắt thở.
Có mặt tại hiện trường, theo ghi nhận của phóng viên, trên chiếc giỏ xe máy của cụ bà vẫn còn nguyên một túi đá lạnh vừa được mua về. Khu vực xảy ra sự việc trên được xác định gần nhà nạn nhân.
Xe cấp cứu có mặt tại hiện trường nhưng nạn nhân đã tử vong.
TS. Lương Quốc Chính cho hay: Sốc nhiệt rất dễ ảnh hưởng tới người cao tuổi sống trong các căn hộ, nhà thiếu điều hòa không khí hoặc nhà không được thông khí tốt. Các nhóm nguy cơ cao khác bao gồm người ở bất cứ lứa tuổi nào không uống đủ nước, có bệnh mạn tính, hoặc những người uống quá nhiều bia rượu.
Sốc nhiệt có liên quan chặt chẽ với chỉ số nhiệt (heat index). Đây là một đại lượng đo lường xem bạn cảm thấy nóng như thế nào dưới những ảnh hưởng của độ ẩm tương đối kết hợp với nhiệt độ không khí. Độ ẩm không khí trên 60% làm cản trở việc đổ/bài tiết mồ hôi, do đó cản trở khả năng tự làm mát của cơ thể.
Nguy cơ rơi vào các tình trạng rối loạn liên quan tới nhiệt tăng đáng kể khi chỉ số nhiệt leo lên tới trên 90 độ. Vì vậy, điều quan trọng (đặc biệt là trong đợt nóng) là chú ý tới chỉ số nhiệt được báo cáo, và cũng cần nhớ rằng tiếp xúc hoàn toàn với ánh nắng mặt trời có thể làm tăng chỉ số nhiệt được báo cáo lên 15 độ.
Nếu bạn sinh sống ở khu vực đô thị, bạn có thể đặc biệt dễ bị sốc nhiệt trong đợt nóng kéo dài, đặc biệt nếu điều kiện khí quyển trì trệ (không có gió) và chất lượng không khí kém. Hiện tượng được gọi là “hiệu ứng đảo nhiệt” (nhựa đường và nhà kho bằng bê tông bị đốt nóng vào ban ngày và chỉ tỏa dần nhiệt vào ban đêm) làm cho nhiệt độ ban đêm cao hơn.
Các yếu tố nguy cơ khác kết hợp với các tình trạng rối loạn liên quan tới nhiệt bao gồm:
+ Tuổi: Trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 4 tuổi và người lớn trên 65 tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương do nhiệt bởi vì họ thích nghi với nhiệt chậm hơn so với những người khác.
+ Tình trạng sức khỏe: Các bệnh lý tim, phổi hoặc thận, béo phì hoặc thiếu cân, cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tâm thần, bệnh hồng cầu hình liềm, nghiện rượu, bỏng nắng, và bất cứ tình trạng nào gây sốt... đều rất dễ bị tổn thương do nhiệt.
+ Thuốc: Khi sử dụng các thuốc kháng histamin, thuốc giảm cân, thuốc lợi tiểu, thuốc an thần, các thuốc kích thích, thuốc chống động kinh, thuốc tim mạch và huyết áp (thuốc chẹn beta, thuốc co mạch), và các thuốc điều trị bệnh tâm thần (thuốc chống trầm cảm và thuốc chống loạn thần)... làm tăng nguy cơ tổn thương do nhiệt. Ma túy (cocain, methamphetamin) cũng liên quan tới việc tăng nguy cơ bị sốc nhiệt.
Những người bị bệnh đái tháo đường - có nguy cơ cao phải vào cấp cứu, nhập viện, và tử vong do các tình trạng rối loạn liên quan tới nhiệt - thường đánh giá thấp nguy cơ của họ trong đợt nóng.
TS. Lương Quốc Chính khuyến cáo bạn hãy đi khám bác sĩ nếu thấy tình trạng sức khỏe và thuốc men có thể ảnh hưởng tới khả năng đối phó với nhiệt độ và độ ẩm cao (đặc biệt trong các đợt nóng).
Cách sơ cứu ban đầu khi sốc nhiệt:
Nếu bạn nghi ngờ ai đó bị sốc nhiệt, hãy gọi số điện thoại cấp cứu 115 ngay lập tức hoặc đưa bệnh nhân tới bệnh viện. Bất cứ sự trì hoãn việc tìm kiếm hỗ trợ y tế nào đều có thể khiến bệnh nhân tử vong.
Trong khi đợi y tế đến, cần phải tiến hành sơ cứu, đưa bệnh nhân tới môi trường có điều hòa nhiệt độ, hoặc ít nhất là một khu vực râm mát, và cởi bỏ bất cứ quần áo nào không cần thiết.
Nếu có thể, đo nhiệt độ trung tâm cơ thể của bệnh nhân và bắt đầu tiến hành sơ cứu bằng cách làm mát để hạ nhiệt độ trung tâm cơ thể xuống 38,33 – 38,88oC (101 - 102oF).
Nếu không có nhiệt kế, không do dự tiến hành sơ cứu. Bạn có thể thực hiện các phương pháp làm mát sau:
+ Quạt và làm ướt da bệnh nhân bằng khăn ướt hoặc vòi nước.
+ Áp túi nước đá vào nách, bẹn, cổ và lưng bệnh nhân. Do các khu vực này có nhiều mạch máu gần với da cho nên việc làm lạnh chúng có thể làm giảm được nhiệt độ cơ thể.
+ Nhúng bệnh nhân vào vòi hoa sen hoặc bồn tắm có nước mát, hoặc bồn tắm nước đá.
Nếu hỗ trợ y tế tới muộn, bạn có thể gọi điện tới các phòng cấp cứu trong bệnh viện để được hướng dẫn thêm.
Người mới hồi phục sau sốc nhiệt có thể nhạy cảm hơn với nhiệt độ cao trong các tuần tiếp theo. Vì vậy, tốt nhất là nên tránh thời tiết nóng và tập luyện nặng cho tới khi bác sĩ nói rằng bạn đã an toàn để quay lại các hoạt động bình thường.
Nguyễn Huệ
