Hiện nay, có rất nhiều phương pháp làm đẹp để điều trị nám, điển hình có phương pháp peel da mặt (hay còn gọi: lột da mặt bằng hoá chất, thay da sinh học). Có nhiều sản phẩm peel có công dụng như trị được mụn ẩn, nám da, sẹo… Nhưng nếu thực hiện thủ thuật này không đúng cách sẽ dẫn đến biến chứng nặng nề.
Điển hình như trường hợp của bà T.P.H (41 tuổi) đến thăm khám trong tâm trạng hoảng hốt. Theo lời của bà H. từ năm 28 tuổi (sau sinh con) gò má hai bên của bà xuất hiện những mảng tối màu, lúc đầu nhỏ sau liên kết thành mảng lớn… gần đây có xu hướng lan rộng hai má và thái dương. Điều này khiến bà thiếu tự tin khi giao tiếp.
Qua tìm hiểu trên mạng xã hội, bà H. đã đến một spa trên địa bàn quận Hoàng Mai (Hà Nội) để điều trị bằng phương pháp peel da với mong muốn loại bỏ những tổn thương này lấy lại làn da tự nhiên.
Khi đến làm đẹp, bà H. được nhân viên "thăm khám" và cho biết bà mắc phải tình trạng nám đinh (hay còn gọi là nám chân sâu). Muốn điều trị dứt điểm phải dùng phương pháp peel da sâu và ủ thuốc lâu hơn bình thường.
Trong quá trình thực hiện peel da, bà H. thấy da căng đau rát, khó chịu ở mặt, nhưng nhân viên spa nói đó là hiện tượng sau khi peel da, động viên bà cố gắng chịu đau để có làn da đẹp.
Sau khi peel da liên tục khoảng 3 lần, bà H. nhận thấy các tổn thương ở mặt trở nên sưng nề, đau rát, căng tức, xuất hiện thêm một số mụn nước trở nên trợt loét, chảy dịch nhiều ở vùng mép và hai bên má.
Đem thắc mắc đến hỏi spa, nhưng câu trả lời bà nhận được vẫn là "hiện tượng vô cùng bình thường", tiếp tục điều trị theo liệu trình chắc chắn sẽ khỏi. Nghe theo lời, bà H. tiếp tục làm đẹp sau 2 tuần những tổn thương trợt loét, mụn nước dần hình thành sẹo đỏ ở mép, má đặc biệt có hiện tượng co kéo nhẹ.
Lo lắng tổn thương sẹo sẽ lan rộng hết trên mặt, bà H. dừng hẳn liệu trình peel da và tiếp tục tìm đến một số spa khác với phương pháp điều trị như lăn kim, đắp lá thuốc nam để điều trị nhưng đều không cải thiện tình trạng sẹo và nám da.
Thăm khám cho bà H. Ths.BSCKII Nguyễn Tiến Thành- Thành viên Hội Da liễu Việt Nam cho biết, bà H.đang gặp tổn thương do peel da sai cách với các biểu hiện cụ thể như: Da mặt có sẹo xấu do bỏng hoạt chất, hiện tượng tăng sắc tố sau viêm vô cùng nặng, ngoài da mặt bị giãn mao mạch, da mỏng. Tất cả những biểu hiện này khiến bệnh nhân cảm giác da căng tức, nóng rát, ngứa khó chịu vô cùng.
Theo chuyên gia da liễu, hiện nay peel da có ba mức độ khác nhau: nông, sâu, trung bình. Các hóa chất thường dùng là salicylic, acid glycolic, retinol, lactic acid… với nhiều nồng độ khác nhau. Khi được peel da, tùy vào loại hóa chất và nồng độ được sử dụng, người dùng sẽ có cảm giác nóng rát, châm chích.
Sau khi peel da có thể bị căng, đỏ nhẹ trong vòng 1 - 2 ngày đầu, sau đó da sẽ khô, hơi xỉn màu và bong tróc nhẹ trong vòng 5 - 7 ngày. Thời gian hồi phục sau mỗi lần peel da cũng khá nhanh, thường từ 7 - 10 ngày tùy theo cơ địa từng người. Đặc biệt, việc thực hiện peel da vô cùng nghiêm ngặt, phải thực hiện trực tiếp các bác sĩ có kinh nghiệm về da, thẩm mỹ da.
Cũng theo chuyên gia này, để điều trị hồi phục làn da của bà H. cần có phác đồ điều trị chuẩn y khoa và bài bản. Với liệu trình điều trị phục hồi sẹo, tăng tố và giãn mao mạch cùng các sản phẩm thuốc uống, thuốc tại chỗ, kết hợp các công nghệ cao để cải thiện từng phần tổn thương.
“Đặc biệt, bệnh nhân phải tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ kê đơn để kiểm soát được những biến chứng xảy ra. Với trường hợp này việc điều trị sẽ tốn thời gian và công sức của người điều trị bởi tổn thương quá nặng, thời gian phục hồi sẽ từ 7-9 tháng”, BS. Thành nhấn mạnh.
Thời điểm cuối năm, các dịp lễ Tết đang đến gần nên nhu cầu làm đẹp tăng cao, kèm theo việc tràn lan các sản phẩm được quảng cáo rầm rộ với công dụng lột da mặt, tái tạo da "thần thánh". Tuy nhiên, thực hư độ an toàn của chúng đều chưa được kiểm chứng. Việc sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, thành phần có thể khiến da bị kích ứng, mẩn đỏ hoặc gây biến chứng vô cùng nặng nề.
Bên cạnh đó, vì là phương pháp làm đẹp hiệu quả nên nhiều người dễ lạm dụng peel da sẽ khiến da dễ bị nám sạm, giãn mạch. Ngoài ra, thực hiện peel da sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro như khiến da bị tổn thương, bỏng, bùng phát mụn trứng cá, viêm nhiễm, thậm chí để lại sẹo. Sau khi lột, da nhạy cảm cần được chăm sóc đúng cách để tối ưu hiệu quả điều trị, đẩy nhanh hồi phục và hạn chế biến chứng như viêm, nhiễm trùng.
BS. Thành khuyến cáo, peel da cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa da liễu, các cơ sở phải được sở y tế cấp phép danh mục kỹ thuật trong khám và chữa bệnh để ngăn ngừa các biến chứng khi thực hiện phương pháp này. Đặc biệt, cần đảm bảo tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu trước, trong và sau khi peel.
Điều trị các trường hợp tai biến sạm, nám rất khó khăn
Hồi tháng 11/2023, thông tin trên báo chí, tại Bệnh viện Da liễu Tp.HCM số lượng bệnh nhân bị tai biến da do tự mua các loại thuốc bôi để điều trị nám, đồi mồi ngày càng tăng, trung bình 1-2 ngày sẽ có bệnh nhân bị sạm da nặng sau bôi/thoa thuốc đến khám.
BS. Phan Ngọc Huy, khoa thẩm mỹ da, Bệnh viện Da liễu Tp.HCM, cho hay, biểu hiện chung của các bệnh nhân này là da viêm đỏ, tróc vảy, sưng nề, thậm chí rỉ dịch và nhiễm trùng da. Sau một thời gian, toàn bộ vùng da dần sạm, có thể kèm theo biểu hiện các vết giảm sắc tố, mất sắc tố loang lổ. Da sạm nám ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bệnh nhân. Cá biệt có những trường hợp bệnh nhân rất tự ti với vẻ bề ngoài, hạn chế hoạt động giao tiếp xã hội và công việc.
Theo BS.Huy, điều trị các trường hợp tai biến sạm, nám sau khi tự mua các loại thuốc thoa có nhiều khó khăn. Các trường hợp tăng sắc tố sau viêm có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng. Bệnh nhân lỡ dùng thuốc chứa các hoạt chất ức chế sắc tố mạnh trước đó như phenol, catechol, thủy ngân... thì tình trạng rối loạn sắc tố có thể diễn tiến dai dẳng, đáp ứng điều trị kém.