Ngày 11/2 (14 tháng Giêng), tại khuôn viên Di tích đền - chùa Hòa Liễu ở xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, chính quyền địa phương long trọng tổ chức hội Minh Thề - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tại hội Minh Thề, sau nghi lễ "chỉ trời, vạch đất", đọc Hịch văn Minh Thề, người dân làng Hòa Liễu lấy huyết kim kê (gà trống) hòa với rượu. Bắt đầu từ Trưởng làng Hòa Liễu đến các bậc chức sắc, cao niên, đại diện người dân trong làng, cùng nhau uống rượu với lời thề không tham nhũng, không trộm cắp.
Nghi lễ "chỉ trời, vạch đất" tại hội Minh Thề ở xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng (Ảnh: Thái Phan).
Liên quan đến hội Minh Thề và Di tích đền - chùa Hòa Liễu, theo sử sách và truyền ngôn trong vùng, làng Hòa Liễu xưa kia là vùng đất hoang đầy lau sậy, chỉ có chim trời trú ngụ. Khi người dân đến khai hoang lập ấp, vùng đất này đặt tên là Lan Điều (cách đọc khác là Lan Niều).
Từ cuối thế kỷ XIII, chùa Hòa Liễu được xây dựng với tên Thiên Phúc Tự, là một trong những chùa tháp tráng lệ của phủ Dương Kinh xưa. Đến triều Mạc giữa thế kỷ XVI, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn - vợ của Thái tổ Mạc Đăng Dung, đến thăm ấp Lan Niều (làng Hòa Liễu ngày nay).
Thấy đồng đất chua mặn, đời sống người dân nghèo khó, nhất vùng, bà đã bỏ tiền của, làm chủ hưng công và vận động 35 vị hoàng thân quốc thích, quan lại cấp cao của triều đình nhà Mạc đóng góp tu tạo ngôi chùa cổ.
Nghi lễ đọc Hịch văn Minh Thề với lời thề không tham nhũng, không trộm cắp "độc nhất vô nhị" (Ảnh: Thái Phan).
Sau đó, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn xuất tiền mua 25 mẫu 8 sào 2 thước ruộng cúng Tam Bảo. Sau này, nhiều người noi gương tậu ruộng cúng chùa lên tới 47 mẫu 3 sào 8 thước. Trong đó, một phần diện tích để nhà chùa cấy, một phần để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc và cấp cho những gia đình binh lính giải quyết khó khăn. Số còn dư cho cấy đấu thầu thu hoa lợi làm của công làng, lập quỹ nghĩa thương.
Đặc biệt, năm 1561, Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toàn cùng các bậc chức sắc, cao niên trong làng lập ra Hịch văn hội Minh Thề (còn gọi là hội Minh Thệ) quy định đạo đức, lối sống, phép tắc ứng xử trong cộng đồng từ Hương chức đến dân thôn.
Trưởng làng Hòa Liễu uống bát rượu pha huyết kim kê thề không tham nhũng, không trộm cắp tại hội Minh Thề đầu Xuân Ất Tỵ (Ảnh: Thái Phan).
Hội Minh Thề được tổ chức ngày 14 tháng Giêng hằng năm trong khuôn viên Di tích đền - chùa Hòa Liễu. Hịch văn hội Minh Thề nêu rõ: "Nếu lấy của công làm việc công được thần linh ủng hộ. Nhược bằng có lòng tham, lấy của công về làm của tư, nguyện cầu thần linh đả tử.
Trên từ cụ già, dưới đến 18 tuổi ở dân thôn, trong làng vườn tược buồng cau, trái chuối, ngoài đồng lúa mạ, hoa màu, mọi người đều chính trực, không tham lam vơ vét. Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử".
Với nghi lễ thề không tham nhũng, không trộm cắp, hội Minh Thề trở thành lễ hội độc đáo thu hút sự quan tâm, tham dự của đông đảo người dân địa phương, du khách dịp đầu Xuân.
Trải qua nhiều biến cố và thăng trầm của lịch sử, hội Minh Thề dần bị mai một. Năm 1993, sau khi đền - chùa Hòa Liễu được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia, hội Minh Thề được khôi phục và duy trì đều đặn đến nay. Năm 2017, hội Minh Thề chính thức được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tháng 1/2025, đền - chùa Hòa Liễu cùng 4 di tích trên địa bàn huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng, gồm: Khu tưởng niệm Vương triều Mạc, chùa Nhân Trai, chùa Trà Phương, Từ đường họ Mạc, được công nhận là Cụm di tích quốc gia đặc biệt liên quan đến nhà Mạc.
