Cuối giờ sáng một ngày đầu tháng 9/2023, trong ánh nắng vàng hanh hao của mùa thu, chúng tôi xuống ca nô rời bến Bèo đi xuyên vịnh Lan Hạ để đến với xã Việt Hải - địa phương xa nhất của huyện đảo Cát Hải, Tp.Hải Phòng.
Du khách nước ngoài thăm quan, trải nghiệm tại xã Việt Hải, huyện Cát Hải, Tp.Hải Phòng bằng xe đạp.
Trong câu chuyện với anh Nguyễn Văn Hùng, nguyên cán bộ văn hóa xã Việt Hải mới xin nghỉ hưu sớm ở tuổi ngoài 50 để kinh doanh homestay, kiêm chạy ca nô dịch vụ đưa đón khách du lịch đến và rời đi xã Việt Hải, đã thấy sự đổi thay to lớn ở địa phương vì xa cách, khó khăn nên được gắn cho biệt danh “đảo trong đảo”.
Theo anh Hùng, đổi thay ở Việt Hải bắt đầu từ năm 2009 với sự kiện điện lưới được đưa ra xã đảo. Điện lưới được ví như “chìa khóa” tạo động lực cho sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế xã Việt Hải cũng như cải thiện đời sống người dân, kéo đảo xa gần hơn với đất liền.
Tiếp đó, là những chuyến đò máy giúp giảm thời gian di chuyển từ bến Bèo ở thị trấn Cát Bà (cùng huyện Cát Hải) ra Việt Hải còn chưa đầy một tiếng đồng hồ thay vì 4-5 giờ chèo thuyền nan hoặc băng qua quãng đường rừng núi hiểm trở gần 10 km tính từ trung tâm Vườn quốc gia Cát Bà.
“Nếu túi tiền rủng rỉnh và muốn “sang chảnh”, du khách có thể thuê ca nô. Quãng thời gian từ bến Bèo ra Việt Hải sẽ chỉ còn khoảng 15 phút”, anh Hùng nắm chặt tay từng người chúng tôi chia sẻ khi chia tay ở bến cảng xã Việt Hải.
Xã đảo Việt Hải, huyện Cát Hải, Tp.Hải Phòng thay đổi nhờ quá trình xây dựng nông thôn mới và phát triển du lịch.
Đón chúng tôi tại bến cảng, ông Hoàng Văn Khải - Phó chủ tịch UBND xã Việt Hải dẫn mọi người thăm quan, giới thiệu về những đổi thay của xã nhà, từ bến tàu quanh năm ì oạp tiếng sóng vỗ bờ đến khu vực có tên Dọc Dài dẫn vào trung tâm Vườn quốc gia Cát Bà.
Theo lời ông Khải, từ khi được thành lập năm 1959 đến nay, nhân khẩu của xã Việt Hải không có sự biến động lớn, luôn dao động ở quanh mốc 300 dân với chừng 90 nóc nhà. Biệt danh “đảo trong đảo” đã nói lên sự khó khăn, vất vả của người dân cũng như chính quyền địa phương.
Sau khi có điện lưới và đò máy, năm 2015, xã Việt Hải bắt tay vào xây dựng nông thôn mới. Đến năm 2020, khi địa phương “về đích” nông thôn mới, gần 100 tỷ đồng được Tp.Hải Phòng cấp để xây dựng các công trình điện chiếu sáng, đường giao thông, trường học, trạm y tế… Nếu tính trung bình thông qua các công trình này, số tiền đầu tư cho mỗi nhân khẩu ở xã đảo lên tới khoảng 300 triệu đồng.
Không dừng lại ở đó, năm 2021, xã Việt Hải tiếp tục được Tp.Hải Phòng, huyện Cát Hải tạo điều kiện xây dựng nông thôn mới nâng cao. Đến năm 2023, địa phương cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí theo quy định, hiện đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị Tp.Hải Phòng công nhận xã nông thôn mới nâng cao.
Giao thông thuận lợi, có điện lưới, cơ sở hạ tầng được hoàn thiện nhờ xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, ngày càng nhiều du khách, nhất là du khách nước ngoài biết đến và lựa chọn xã Việt Hải làm điểm đến cho những chuyến du lịch trải nghiệm, khám phá.
Từ chỗ chỉ quanh quẩn với ruộng vườn, nuôi dê, đánh cá với mức thu nhập chỉ đủ ăn, người người, nhà nhà ở xã Việt Hải chuyển sang làm du lịch. Gia đình có điều kiện kinh tế thì mở homestay. Hiện cả xã Việt Hải có 4 homestay lớn có thể phục vụ cùng lúc hàng trăm du khách.
Nhà nào ít có điều kiện kinh tế thì tham gia mô hình “Du lịch cộng đồng thân thiện môi trường và phát triển kinh tế bền vững”. Hiện trong số 87 hộ dân ở xã Việt Hải, có tới hơn 90% số hộ tham gia mô hình này.
Du lịch phát triển giúp thu nhập của người dân xã Việt Hải tăng theo cấp số nhân. Nếu như năm 2012, thu nhập trung bình chỉ hơn 10 triệu đồng/người/năm, thì tới năm 2022, tăng lên tới gần 70 triệu đồng/người/năm.
Bên cạnh đó, cơ cấu kinh tế của xã Việt Hải có sự “đảo chiều” rõ rệt. Trước đây, hơn 70% số thu nhập từ sản xuất nông nghiệp, đến nay, nguồn thu từ sản xuất nông nghiệp giảm xuống còn chưa tới 30%, các ngành dịch vụ, chủ yếu dịch vụ du lịch, tăng lên hơn 70%.
Một trong bốn homestay phục vụ khách du lịch tại xã Việt Hải, huyện Cát Hải, Tp.Hải Phòng.
Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Phi Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Việt Hải, huyện đảo Cát Hải, Tp.Hải Phòng, phấn khởi chia sẻ, năm 2023, dự kiến địa phương đón 60.000 lượt du khách trong nước và quốc tế, gấp khoảng 200 lần dân số toàn xã. Mức thu nhập dự kiến lên tới hơn 75 triệu đồng/người/năm 2023.
Sau khi hoàn thành xây dựng nông thôn mới nâng cao, thời gian tới, xã Việt Hải sẽ tiếp tục xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Qua đó, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương, nhất là ngành du lịch, để nâng cao hơn nữa đời sống và thu nhập của người dân.
