Tháng mười hai. Hà Nội đang là mùa khô. Buổi sáng sớm và chiều tối, trời thường se se lạnh. Nhưng tháng chạp này cũng có những ngày tạnh ráo, đầy nắng. Những ngày đó, buổi sáng sương mù mờ mịt, dấu hiệu của một ngày đẹp trời. Nửa buổi sương mới tan, nắng ấm tràn lan nhuộm vàng bãi giữa sông Hồng.
Tháng củ mật. Tất cả cứ rối kênh. Tha thẩn lạc vào bãi giữa sông Hồng, nhìn lên thấy cầu Long Biên cứ như một tấm băng rôn lớn căng ngang mà trên đó nhịp sống cứ rộn rã.
Dưới bến sông này là một cuộc sống khác hẳn. Trong cái nền xanh thẫm của muôn loại rau là cả một vùng cải mênh mông vàng điểm vô vàn cánh hoa nhỏ xíu, mềm mại quấn quýt quanh hàng cọc mắt cáo đều tăm tắp.
Những vạt cải vàng rực kiêu hãnh mà khi ta len lén chậm lại, những chùm hoa nhỏ tí tẹo cứ lao xao gật gù thân thiện.
Khó có thể nói hết vẻ đẹp thật thà của hoa cải. Nhìn từ xa chỉ thấy rợn ngợp một sắc vàng dịu dàng. Từng cánh hoa li ti mơn mởn, từng bẹ lá xanh non vân vi sắc trắng hồ hởi trong gió…
Cứ khoảng gần cuối đông, các mẹ nông thôn mới nhẹ nhàng lấy những hạt giống li ti gói trong mớ lá chuối giắt trên nhà xuống. Đất được cuốc thật tơi. Mấy luống cải gieo “để dành tết ăn” cũng được phân chia khá rõ ràng.
Cải bẹ được gieo trên mấy luống đầu trên, đúng dịp tết vừa vặn trổ ngồng. Cải tần ô gieo tiếp theo và khoảng rằm tháng chạp cải cay mới được rải hạt. Cải bẹ xào thịt có vị ngon ngọt, cải tần ô nấu canh xương vị thơm như thuốc Bắc, đặc biệt cải cay ăn sống.
Và hầu hết cải được nhổ làm thức ăn khi chưa kịp ra hoa. Chỉ còn những cây cải vạm vỡ, lá to, thân cao, hoa khỏe sẽ được dành lại cho nở hoa, kết trái để lấy hạt làm giống để tiếp tục chờ một vòng quay mới.
Ấy là lúc tưởng chừng cải đã hoàn thành thiên chức của mình, thế mãn nguyện rồi nên khi cải ra hoa cũng là lúc nó nghỉ ngơi. Cải cũng như con người. Mấy ai tất tả trong đêm 30 làm gì? Vì đơn giản tự bao đời nay 364 ngày quần quật với công việc thì chiều ba mươi, người ta cũng phải nghỉ đợi niềm vui vui sáng mùng một Tết. Cải cũng vậy.
Chiều ba mươi, bãi giữa vắng, buồn. Chỉ còn ruộm vàng hoa cải.
Trọng Hiếu
