Ngày 22/4, TAND Cấp cao tại TP.HXM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm đại án gây thiệt hại trên 3.600 tỷ đồng tại ngân hàng TMCP Đông Á (DongABank).
Các bị cáo Trần Phương Bình (nguyên Tổng Giám đốc DongABank); Nguyễn Thị Kim Xuyến (nguyên Phó Tổng Giám đốc DongABank), Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “nhôm”, Chủ tịch HĐQT công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 – công ty Bắc Nam 79), cùng hàng chục bị cáo khác bị đưa ra xét xử về các tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Trần Phương Bình (ngồi giữa, hàng đầu) cùng các đồng phạm tại tòa.
Trước đó, sau nhiều ngày xét xử, ngày 20/12/2018, TAND TP.HCM đã tuyên bản án sơ thẩm đối với nhóm bị cáo trên. HĐXX cấp sơ thẩm tuyên phạt bị cáo Trần Phương Bình mức án tù chung thân về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, 20 năm tù tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng mức hình phạt là chung thân. Cấm bị cáo Bình đảm nhiệm các chức vụ trong các hoạt động ngân hàng là 5 năm.
Tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến 18 năm tù về tội Cố ý làm trái, 20 năm tù về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Tổng hợp 2 mức án, bị cáo Xuyến phải chấp hành tổng cộng 30 năm.
Bị cáo Vũ “nhôm” bị tuyên phạt 17 năm tù về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Tổng hợp với bản án mà bị cáo Vũ đã bị tuyên trước đó (8 năm tù), bị cáo Vũ phải chấp hành tổng cộng mức án là 25 năm tù giam. Các bị cáo còn lại bị tuyên phạt các mức án từ 2 năm tù treo đến 16 năm tù giam.
Về trách nhiệm dân sự, các bị cáo phải có trách nhiệm bồi thường các khoản thiệt hại tương ứng đối với từng bị cáo, cộng với lãi phát sinh theo quy định của ngân hàng Nhà nước và DongABank theo từng thời kỳ. Tiếp tục kê biên toàn bộ cổ phần DongABank, các bất động sản… có liên quan trong vụ này để đảm bảo thi hành án.
Sau bản án, 18/26 bị cáo kháng cáo kêu oan hoặc xin giảm nhẹ hình phạt. Trong đó, bị cáo Vũ “nhôm” kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm, kêu oan vì cho rằng mình không phạm tội, không chiếm đoạt 203 tỷ đồng của DongABank.
Bị cáo Vũ "nhôm".
Để phục vụ việc xét xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã triệu tập 350 đơn vị, cá nhân tham gia phiên toà với tư cách người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến vụ án.
Tại phiên toà hôm nay, một số luật sư bào chữa cho bị cáo và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan vắng mặt.
Đại diện Viện KSND cấp cao tại TP.HCM cho rằng luật sư bào chữa cho Nguyễn Thị Lan, Nguyên Hồng Ánh, Nguyễn Thị Kim Loan, Phạm Văn Phước… có đơn xin hoãn. Để đảm bảo quyền lợi cho các bị cáo và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đại diện VKS đề nghị HĐXX thận trọng xem xét.
Luật sư bào chữa cho Vũ “nhôm” đề nghị hoãn phiên tòa nhằm đảm bảo quyền lợi cho các bị cáo. Ngoài ra, luật sư của Vũ cho rằng, ngày 21/4 ông mới nhận được giấy triệu tập của tòa nên không có đủ thời gian xem xét hồ sơ vụ án.
Sau khi hội ý, HĐXX nhận thấy việc vắng mặt của rất nhiều bị cáo kháng cáo, luật sư và người có quyền lợi liên quan ảnh hưởng đến việc xét xử và không đảm bảo quyền lợi cho các bị cáo, nên tuyên bố hoãn phiên tòa. Thời gian xét xử lại sẽ được thông báo sau.
Theo án sơ thẩm, với vai trò là Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT và Chủ tịch hội đồng Tín dụng DongABank, Trần Phương Bình đã tổ chức, chỉ đạo các hoạt động ngân quỹ và đầu tư của nhà băng này, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại cho DongABank hơn 3.600 tỷ đồng.
Cụ thể, bị cáo Bình mua hơn 74.000 cổ phần DongABank với số tiền 1.160 tỷ đồng; Chi lãi ngoài 437 tỷ đồng và 650 lượng vàng; hơn 24 triệu USD và hơn 15.000 lượng vàng trong việc kinh doanh ngoại hối và kinh doanh vàng tài khoản trái phép... Đặc biệt, bị cáo Bình dùng gần 65 tỷ đồng để tất toán cho khoản vay của Nguyễn Hồng Ánh, nguyên cán bộ điều tra Công an TP.HCM (Nguyễn Hồng Ánh cũng bị đề nghị truy tố trong vụ án này).
Hành vi nêu trên của bị cáo Bình đã vi phạm pháp luật nghiêm trọng và là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng DongABank tại thời điểm 31/12/2015 lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.
Đồng phạm của bị cáo Bình là bị cáo Xuyến cũng được xác định là có hàng loạt sai phạm, dẫn đến thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng của DongABank. Bị cáo Xuyến đã sử dụng công ty TNHH Ninh Thịnh, công ty TNHH TMTP Sao VN và 5 cá nhân lập hồ sơ rút 467 tỷ đồng của DongABank, chuyển cho Trần Phương Bình mua cổ phần của DongABank. Khoản tiền này sau đó được bị cáo Bình chỉ đạo thuộc cấp xuất quỹ chi hơn 475 tỷ đồng, xuất quỹ chi sai nguyên tắc hơn 10 tỷ đồng để tất toán cho DongABank.
Ngoài hành vi vừa nêu, bị cáo Xuyến còn chiếm đoạt của DongABank 40 tỷ đồng, đây là số tiền nằm trong khoản vay 270 tỷ đồng tại DongABank của Cao Ngọc Huy. Cơ quan điều tra xác định bị cáo Xuyến là đồng phạm với Trần Phương Bình chiếm đoạt 467 tỷ đồng của DongABank.
Bị cáo Xuyến cũng xuất khẩu và kinh doanh vàng tài khoản trái phép, chi lãi suất ngoài sai nguyên tắc gây thiệt hại cho DongABank hơn 1.000 tỷ đồng. Do đó, bị cáo Xuyến phải chịu trách nhiệm về số tiền 40 tỷ đồng đã chiếm đoạt và 1.574 tỷ đồng thiệt hại tại DongABank.
Các bị cáo khác trong nhóm cán bộ DongABank được xác định có vai trò giúp sức cho bị cáo Bình và Xuyến nên phải chịu trách nhiệm liên đới, trách nhiệm hình sự cùng với 2 bị cáo Bình và Xuyến.
Liên quan đến Vũ “nhôm”, án sơ thẩm xác định, năm 2013 DongABank thua lỗ kéo dài, thiếu hụt tiền mặt, vàng số lượng lớn trong kho quỹ. Để bù đắp lượng tiền thiếu, bị can Bình có chủ trương tăng vốn điều lệ từ 5.000 lên 6.000 tỷ đồng để thu hút vốn đầu tư. Do quen nhau từ trước, Bình bàn bạc, thống nhất để Vũ “nhôm” mua 60 triệu cổ phần DongABank với giá 600 tỷ đồng khi DongABank tăng vốn điều lệ lên 6.000 tỷ đồng vào năm 2014.
Nguồn tiền mua cổ phần DongABank do Vũ “nhôm” thế chấp 220 lô đất tại TP.Đà Nẵng để vay 400 tỷ đồng của DongABank. Đối với 200 tỷ đồng còn lại, bị cáo Bình chỉ đạo nhân viên DongABank xuất quỹ khống cho Vũ “nhôm”. Để hợp thức hóa khoản tiền 200 tỷ đồng này, Vũ “nhôm” được sự thống nhất của bị cáo Bình, đã ký khống chứng từ nộp 200 tỷ vào lại DongABank để mua cổ phần. Mục đích để Vũ “nhôm” trở thành cổ đông lớn, có quyền chi phối tại DongABank.
Tuy nhiên, DongABank không thể tăng vốn điều lệ lên 6.000 tỷ đồng, nên ngày 8/4/2014, bị cáo Bình chỉ đạo DongABank chuyển trả 600 tỷ đồng và hơn 9,5 tỷ đồng tiền lãi vào tài khoản của công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 do Vũ “nhôm” làm chủ tịch HĐQT.
Nhận 600 tỷ đồng và hơn 9,5 tỷ đồng tiền lãi từ DongABank, nhưng Vũ “nhôm” chỉ nộp 400 tỷ đồng trở lại cho nhà băng này. Còn số tiền 200 tỷ đồng còn lại, Vũ “nhôm” trước đó đã ký khống chứng từ, nay lợi dụng điều này để chiếm đoạt số tiền 200 tỷ tiền gốc và gần 3,2 tỷ tiền lãi.
