Nhưng món "thần dược" này đôi khi cũng trở thành con dao hai lưỡi, đe dọa tính mạng của người sử dụng chúng.
Triều Minh là một trong những triều đại mà các phương thuốc xuân dược phát triển cực thịnh. Đào Trọng Văn vốn chỉ là một tên quan coi kho chẳng mấy ai biết tới nhưng nhờ hiến phương thuốc bào chế xuân dược mà được vua Thế Tông nhà Minh sủng ái, trở thành nhân vật hiển quý bậc nhất trong triều đình.
Theo người xưa kể lại, loại xuân dược mà họ Đào hiến cho Thế Tông có tên là "Hồng diên hoàn”, với phương pháp bào chế vô cùng quái dị. Nguyên liệu số 1 của Hồng diên hoàn là phần “đến tháng” đầu tiên của một cô gái đựng trong những vật dụng bằng kim loại rồi cho thêm sương đêm, ô mai vào, sau đó đem sắc bảy lần. Tiếp đó, lại cho thêm trầm hương, chu sa, nhựa thông, rồi luyện bằng lửa, cuối cùng mới cô đặc lại chế thành thuốc viên để dùng.
Do vậy, để bào chế được loại xuân dược này, Thế Tông đã tổ chức rất nhiều đợt tuyển mỹ nữ khác nhau với độ tuổi chỉ từ 11-16 để lấy nguyên liệu. Và "Hồng diên hoàn" cũng là nguyên nhân dẫn đến những vụ án mạng nổi tiếng trong hậu cung Triều Minh trong đó có vụ án thái tử Chu Thường Lạc (con vua Thần Tông, cháu của Mục Tông) chưa kịp lên ngôi thì đã chết một cách oan uổng vì xuân dược.
Thần Tông đời Minh rất sủng ái Trịnh Quý phi nên muốn lập con trai bà là Chu Thường Tuần làm Thái tử. Nhưng vì phải tuân theo luật định lập trưởng không lập thứ của xã hội phong kiến, Thần Tông đành miễn cưỡng lập con lớn là Chu Thường Lạc làm Thái tử. Không cam lòng, Trịnh Quý phi đã sai người vào cung hành thích thái tử nhưng không thành. Việc bị lộ, sợ tội chết, Trịnh Quý phi liền đi gặp Chu Thường Lạc để cầu xin. Chu Thường Lạc vốn hiền lành nên cũng không truy cứu nữa. Để cảm ơn, Trịnh Quý phi đã tự mình tuyển chọn 8 mỹ nữ dâng tặng cho Thường Lạc.
Minh Quang Tông (Chu Thường Lạc) nạn nhân của nghi án "Hồng diên hoàn" nổi tiếng lịch sử Trung Hoa.
Thái tử Thường Lạc thể chất vốn đã yếu, giờ một lúc lại được tới 8 mỹ nữ vây quanh nên khó tránh được sự thay đổi trong nếp sống thường nhật. Đêm hôm đó, Ngô Tán, một trong số 8 mỹ nữ do Trịnh Quý phi dâng tặng tới hầu hạ Hoàng đế. Chu Thường Lạc uống một viên Hồng diên hoàn vào, bỗng nhiên trở nên hưng phấn lạ thường, giống như phát cuồng. Thấy dáng vẻ không bình thường của Hoàng đế, sáng hôm sau, Ngô Tán đã phải đi tìm ngự y. Thôi Văn Thăng cho rằng, Hoàng đế bị nóng trong nên đã kê cho Ngô Tán một loạt các thuốc giải nhiệt, nhuận tràng. Hoàng đế uống xong, lập tức bị tả, một ngày tới mấy chục lần.
Trong lúc bệnh của Thường Lạc ngày càng nặng thì Lý Khả Chước ở Hồng Lư tự nói mình có thuốc tiên chữa được bách bệnh, muốn dâng lên Hoàng đế. Thuốc mà Lý Khả Chước dâng lên là một loại thuốc viên màu đỏ được cho là Hồng diên hoàn. Sau khi uống thuốc, nhịp thở của Hoàng đế bắt đầu đều trở lại. Mọi người ai cũng thở ra một hơi nhẹ nhõm. Đến Hoàng đế cũng liên miệng khen Lý Khả Chước là trung thần và truyền lệnh ban thưởng thật hậu hĩnh.
Đêm hôm đó, khi các quan đại thần đang túc trực ở bên ngoài tịch cung của Hoàng đế thì bỗng nhiên một thái giám vội vàng chạy tới, truyền chỉ Lý Khả Chước dâng thêm một viên thuốc nữa. Sau khi uống viên thuốc thứ hai, hơi thở của Hoàng đế có vẻ bình phục. Phương Dĩ Triết theo ý chỉ của Hoàng đế truyền lệnh thưởng cho Lý Khả Chước 50 lạng bạc. Chỉ dụ vừa truyền đi thì đột nhiên Hoàng đế hét lớn, hai tay ôm ngực, hai mắt trợn ngược, giãy đạp liên hồi, một lát sau thì tắt thở. Chu Thường Lạc mới lên ngôi được 30 ngày thì đã chết, trở thành một trong những ông vua có thời gian ngồi trên ngai vàng ngắn nhất lịch sử Trung Quốc.
Nhiều người cho rằng, hai viên thuốc màu hồng đó là Hồng diên hoàn. Thường Lạc từ lâu vốn đã lạm dụng xuân dược để thỏa mãn sắc dục, cơ thể bị tổn hại đến mức suy kiệt, nếu lại uống thêm loại thuốc tráng dương, kích thích này thì khác nào tự sát? Lý Khả Chước rất có thể đã dùng Hồng diên hoàn để mưu sát Hoàng đế.
Một cuộc điều tra quy mô được tiến hành để làm rõ nguyên nhân của vụ án mạng. Vì Thôi Văn Thăng, người kê đơn thuốc khiến bệnh tả của Hoàng đế bị nặng hơn chính là thuộc hạ của Trịnh Quý phi, còn Lý Khả Chước lại là do Phương Dĩ Triết tiến cử với Hoàng đế cho nên phần lớn quần thần đều cho rằng, Thôi và Lý đã âm mưu giết Hoàng đế, và Trịnh Quý phi chính là người đứng sau toàn bộ âm mưu này. Cuối cùng, Lý Khả Chước bị lưu đày, còn Thôi Văn Thăng bị an trí ở Nam Kinh.
Luật nay: Ông vua truỵ lạc và nghi án giết người có tổ chức
Từ xưa đến nay, những phương thuốc xuân dược hay còn gọi là "thần dược phòng the" không đời nào là không có, nếu không nói là vô cùng phong phú và đa dạng. Nó luôn có sự hấp dẫn đặc biệt đối với các quý ông, nhất là những người cảm thấy không được "khỏe", hoặc cần phải "khỏe" hơn trong chuyện ấy.
Với những vị vua chúa thời phong kiến, việc "bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lực" lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết khi mà quanh họ lúc nào cũng có hàng trăm, hàng nghìn mỹ nữ vây quanh như những cánh đồng khô hạn cần được mưa móc. Nhưng nó cũng là cái chết được báo trước đối với những kẻ tham lam, sử dụng quá liều hoặc lạm dụng thuốc trong một thời gian dài.
Xung quanh những cái chết có liên quan đến các loại thuốc xuân dược trong lịch sử Trung Hoa, ngoài Thường Lạc ra còn khá nhiều các bậc vua chúa, đế vương khác cũng cùng chung số phận. Theo một số tài liệu lịch sử ghi chép lại, vua Hán Thành Đế Lưu Ngạo vì muốn có một đêm vui vẻ trọn vẹn với mỹ nhân, đã uống một lúc 7 viên "Thận tuất giao" (tên một loại xuân dược thời Hán) thay vì chỉ được uống 1 viên như chỉ định. Kết quả là toàn thân nóng như lửa đốt rồi chết ngay trên giường mỹ nhân.
Sau một thời gian dài sử dụng Hồng diên hoàn, Minh Thế Tông cũng chết vì ngộ độc loại xuân dược này. Người nối ngôi của Thế Tông là Mục Tông vì học theo người cha của mình nên cuối cùng cũng phải bỏ mạng vì loại thần dược này. Tuy vậy, các bài thuốc xuân dược với những tên gọi khác nhau vẫn không ngừng được tìm kiếm và sử dụng như một sở thích không bao giờ có thể lỗi thời của các đấng mày râu trên khắp thế giới.
Về nguyên nhân dẫn đến cái chết của vị Hoàng đế triều Minh trong nghi án "Hồng diên hoàn" nổi tiếng lịch sử Trung Hoa, có nhiều ý kiến khác nhau dựa trên các tài liệu lịch sử khác nhau. Nhưng nếu Chu Thường Lạc bị Thôi Văn Thăng, Lý Khả Chước sát hại bằng cách cố tình kê sai thuốc và Trịnh Quý phi là người đứng sau toàn bộ âm mưu này thì chắc chắn họ sẽ phải trả giá cho tội ác của mình.
Điểm o, khoản 1, Điều 93, Bộ luật Hình sự của nước CHXHCN Việt Nam quy định rõ người nào giết người có tổ chức thì bị phạt tù từ mười hai đến hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình. Xét trường hợp Chu Thường Lạc, tư chất yếu đuối, thể lực kém cỏi đã không "biết tự lượng sức mình" lại thường xuyên sử dụng Hồng diên hoàn để vui vẻ với các cung tần mỹ nữ đến mức kiệt quệ mà lâm trọng bệnh thật là việc đáng trách. Biết sức khỏe của Hoàng đế như vậy nhưng lại cố tình tuyển tặng mỹ nữ, Trịnh Quý phi, kẻ đã từng mưu sát hụt Chu Thường Lạc hẳn cũng không có ý đồ tốt đẹp.
Lại thêm những kẻ tay chân của Trịnh Quý phi, không ra mặt chống đối mà âm thầm hủy hoại Hoàng đế bằng những thang thuốc bổ được dùng sai liều lượng, sai đối tượng dẫn đến nghi án “Hồng diên hoàn" đình đám triều Minh. Nếu như đây thật sự là kết quả của một kế hoạch giết người, thì kế hoạch này quá hoàn hảo, được tính toán một cách kỹ lưỡng và khoa học. Nhưng nguyên nhân một phần cũng là do Hoàng đế, sự hèn yếu, nhu nhược và lối sống có phần trụy lạc của ông đã giúp kẻ thù dễ dàng thực hiện âm mưu của mình. Dù sao, Trịnh Quý phi, Thôi Văn Thăng, Lý Khả Chước chắc chắn khó thoát khỏi tội giết người.
Dương Dung