Ngày 15/4, Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật Hình sự về án treo.
Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP có hiệu lực từ ngày 10/5.
Thêm điều kiện người bị phạt tù được xem xét cho hưởng án treo
Hiện nay, tại Điều 2 Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP, người bị phạt tù có thể được xem xét cho hưởng án treo khi có đủ 5 điều kiện: Bị phạt tù không quá 3 năm; Có nhân thân tốt; Có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trở lên nhưng trong đó phải có ít nhất 1 tình tiết nêu tại Điều 51 Bộ luật Hình sự, không có tình tiết tăng nặng; Có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để được giảm sát, giáo dục; Người phạm tội có khả năng tự cải tạo, việc cho hưởng án treo không gây nguy hiểm cho xã hội, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Trong đó, về việc có nhân thân tốt, Hội đồng Thẩm phán đã sửa đổi, bổ sung một số điều kiện được xem xét hưởng án treo như sau: Người bị kết án nhưng được coi là không có án tích, bị kết án nhưng đã được xoá án tích, bị xử phạt hành chính, kỷ luật mà thời gian chưa bị xử phạt/xử lý tính đến ngày phạm tội này đã quá thời hạn được coi là chưa bị xử phạt hành chính, xử lý kỷ luật (quy định cũ nêu rõ 6 tháng).
Ngoài ra, Nghị quyết mới cũng bổ sung thêm điều kiện để được hưởng án treo: Người bị kết án mà khi định tội đã sử dụng tình tiết đã bị xử lý kỷ luật hoặc đã bị xử phạt hành chính hoặc đã bị kết án và có đủ các điều kiện khác; Người bị kết án trong vụ án được tách ra để giải quyết trong các giai đoạn khác nhau và có đủ điều kiện khác.
6 trường hợp không cho hưởng án treo
Cụ thể, 6 trường hợp không cho hưởng án treo bao gồm:
Thứ nhất, người phạm tội là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tính chất chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Thứ hai, người thực hiện hành vi phạm tội bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng truy nã hoặc yêu cầu truy nã, trừ trường hợp đã ra đầu thú trước khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Trước đây quy định, người thực hiện hành vi phạm tội bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng đề nghị truy nã.
Thứ ba, người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách; người đang được hưởng án treo bị xét xử về một tội phạm khác thực hiện trước khi được hưởng án treo.
Thứ tư, người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội, trừ một trong các trường hợp sau đây: Người phạm tội là người dưới 18 tuổi; Người phạm tội bị xét xử và kết án về 2 tội đều là tội phạm ít nghiêm trọng hoặc người phạm tội là người giúp sức trong vụ án đồng phạm với vai trò không đáng kể.
Trước đây quy định, người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi.
Thứ năm, người phạm tội 2 lần trở lên, trừ một trong các trường hợp sau: Người phạm tội là người dưới 18 tuổi; Các lần phạm tội đều là tội phạm ít nghiêm trọng; Các lần phạm tội, người phạm tội là người giúp sức trong vụ án đồng phạm với vai trò không đáng kể; Các lần phạm tội do người phạm tội tự thú.
Trước đây quy định, người phạm tội nhiều lần, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi.
Thứ sáu, người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm.
Bên cạnh đó, thời gian đã tạm giữ, tạm giam đối với người bị kết án nhưng cho hưởng án treo không được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù để ấn định thời gian thử thách. Trường hợp trong thời gian thử thách nếu họ phạm tội mới hoặc vi phạm nghĩa vụ buộc phải chấp hành hình phạt từ của bản án đã cho hưởng án treo thì khi giải quyết Tòa án trừ thời gian họ đã bị tạm giữ, tạm giam này vào thời gian chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo hoặc bản án mới.
Ngoài ra, trường hợp Tòa án cấp sơ thẩm cho hưởng án treo nhưng Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra hoặc xét xử lại và sau khi xét xử sơ thẩm lại, Tòa án cấp sơ thẩm vẫn cho hưởng án treo thì thời gian thử thách tính từ ngày tuyên án sơ thẩm lần sau.
Tuệ Minh
