Hy vọng của ông Zelensky bị thu hẹp, giọng điệu của ông Biden thay đổi

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cầu xin các nhà lập pháp Mỹ phê duyệt khoản viện trợ 60 tỷ USD cực kỳ cần thiết cho nỗ lực chiến tranh của nước mình, nhưng nhà lãnh đạo Ukraine đã rời thủ đô Washington DC mà không nhận được cam kết rõ ràng nào trong bối cảnh viện trợ quốc tế dành cho quốc gia Đông Âu ngày càng cạn kiệt và cuộc xung đột với Nga sắp bước sang năm thứ 3.

Hỗ trợ trong khả năng có thể

Chuyến thăm Mỹ của ông Zelensky đã kết thúc hôm 12/12 sau cuộc gặp của ông với Tổng thống Joe Biden và sau đó là các nhà lập pháp trên Đồi Capitol. Tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, ông Zelensky đã được nghe ông Biden phát biểu với sự thay đổi rõ ràng trong giọng điệu.

Tổng thống Mỹ lâu nay vẫn cam kết hỗ trợ Ukraine “miễn là cần thiết”. Nhưng hôm 12/12, ông Biden tuyên bố chính quyền của ông sẽ hỗ trợ Ukraine “miễn là chúng tôi có thể” khi nguồn tài trợ được phân bổ trước đó sẽ thực sự cạn kiệt vào cuối năm nay – một thời điểm nay chỉ còn được tính bằng ngày.

Bình luận này thể hiện một sự thay đổi tinh tế, đáng chú ý trong thông điệp công khai của Tổng thống Mỹ, đồng thời có thể thể hiện quan điểm thực tế hơn của ông Biden về tương lai viện trợ cho Ukraine.

Trước đó, đầu ngày 12/12, ông chủ Nhà Trắng đã công bố gói viện trợ trị giá 200 triệu USD cho Ukraine bằng cách chuyển giao từ kho vũ khí hiện có của Mỹ.

Theo các nhà lập pháp và nhà phân tích, Lầu Năm Góc có thẩm quyền huy động tới 4,6 tỷ USD để chuyển giao vũ khí từ kho dự trữ của mình, nhưng chỉ có 1 tỷ USD để thay thế chúng, và số tiền đó không đủ để duy trì nỗ lực chiến tranh lâu dài. Tính đến nay, Mỹ đã chi 111 tỷ USD hỗ trợ Kiev trong cuộc chiến với Moscow.

Những cam kết của ông Biden, như “Tôi sẽ không bỏ rơi Ukraine và người dân Mỹ cũng vậy”, dường như trở nên vô nghĩa khi đề xuất hỗ trợ tài chính vào năm tới của ông vẫn bị đình trệ tại Quốc hội Mỹ trong tháng thứ 4 liên tiếp trong bối cảnh Đảng Cộng hòa yêu cầu Nhà Trắng phải thỏa hiệp về vấn đề gai góc là an ninh biên giới Mỹ-Mexico như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào.

Ông Biden hôm 12/12 cũng nói rõ rằng nếu không có thêm nguồn tài trợ được Quốc hội phê duyệt, “chúng tôi sẽ phải nhanh chóng chấm dứt khả năng giúp Ukraine đáp ứng các yêu cầu hoạt động khẩn cấp”.

Tổng thống Nga Vladimir Putin “đang trông chờ vào việc Mỹ thất hứa với Ukraine”, ông Biden nói. “Quốc hội cần thông qua khoản tài trợ bổ sung cho Ukraine trước khi họ nghỉ lễ, trước khi họ trao cho Tổng thống Nga món quà Giáng sinh tuyệt vời nhất mà họ có thể tặng ông ấy”.

Phản ứng trước cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Biden, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 12/12 cho rằng dù Mỹ viện trợ cho Ukraine nhưng không có thành công đáng kể nào trên chiến trường.

Ông nói: “Điều quan trọng là mọi người phải hiểu rằng hàng chục tỷ USD bơm vào Ukraine không giúp nước này đạt được thành công trên chiến trường”.

Tin vào những kết quả cụ thể

Ông Zelensky, người đã được hoan nghênh nhiệt liệt trong chuyến thăm đầu tiên tới Đồi Capitol một năm trước, đã phải đối mặt với sự chào đón lạnh lùng hơn tại các cuộc họp kín với các nhà lập pháp “xứ cờ hoa” hôm 12/12.

Tháng 12 năm ngoái, ông phát biểu trong phiên họp chung đầy hân hoan của Quốc hội rằng “Ukraine vẫn còn sống và đang hoạt động”. Lần này, ông nói với các nhà lập pháp rằng đất nước ông sẽ tuyển mộ những người đàn ông trên 45 tuổi và có thể phải sử dụng chiến tranh du kích khi viện trợ từ Mỹ và các đồng minh châu Âu ngày càng khan hiếm.

Trong khi những người ủng hộ cho biết họ vẫn hy vọng có thể đạt được một thỏa hiệp về vấn đề biên giới sau kỳ nghỉ lễ để giải phóng viện trợ cho năm tới, thì sự ủng hộ chính trị rộng rãi một thời đang bị rạn nứt ở cả Mỹ và châu Âu.

Sau những thành công ban đầu của Ukraine trong việc đẩy lùi quân Nga, năm thứ hai của cuộc chiến không mang lại nhiều thay đổi ở chiến tuyến. Cuộc phản công của Kiev, được hỗ trợ bởi hàng tỷ USD vũ khí và huấn luyện của phương Tây, đã đạt được tiến bộ hạn chế trước các tuyến phòng thủ sâu của Nga, đặt ra câu hỏi về những cam kết không ngừng chiến đấu để giành chiến thắng của ông Zelensky.

“Những gì chính quyền Biden dường như đang yêu cầu là thêm hàng tỷ USD mà không có sự giám sát phù hợp, không có chiến lược rõ ràng để giành chiến thắng và không có câu trả lời nào mà tôi nghĩ người dân Mỹ đang muốn có”, Chủ tịch Hạ viện Đảng Cộng hòa Mike Johnson cho biết sau khi nghe lời kêu gọi của nhà lãnh đạo Ukraine.

Chỉ còn chưa đầy một năm nữa là tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Các cuộc thăm dò cho thấy cử tri không hài lòng với chi phí hỗ trợ Ukraine ngày càng tăng, đặc biệt là trong số các đảng viên Đảng Cộng hòa. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa, đã nói rõ rằng ông muốn có một thỏa thuận với Tổng thống Nga Vladimir Putin chứ không phải một cuộc chiến.

Cuộc chiến của Israel ở Dải Gaza cũng đã làm mất đi sự nhiệt tình tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine.

“Thực tế là không thể” là cách Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell, một trong những thành viên Đảng Cộng hòa ủng hộ Ukraine nhiệt tình nhất, mô tả cơ hội phê duyệt khoản hỗ trợ trước cuối năm nay.

“Tâm trạng của ông Zelensky và những gì đang diễn ra trong tuần này phản ánh rằng không còn nhiều tiền để hỗ trợ Ukraine”, bà Dara Massicot, thành viên cấp cao tại Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế có trụ sở tại Washington DC, cho biết. “Vì Ukraine quá phụ thuộc vào viện trợ của phương Tây vào thời điểm này nên việc chấm dứt viện trợ sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực nhãn tiền cho chiến trường”.

Khi được hỏi trong buổi họp báo chung với ông Biden về kết quả chuyến đi của mình, Tổng thống Zelensky cố tỏ ra lạc quan.

“Tôi đã nhận được các tín hiệu. Chúng còn hơn cả tích cực”, nhà lãnh đạo Ukraine nói. “Nhưng chúng tôi biết rằng chúng tôi phải tách biệt từ ngữ và kết quả cụ thể. Vì vậy, chúng tôi sẽ tin tưởng vào những kết quả cụ thể”.

Minh Đức (Theo Bloomberg, National News, Anadolu)