Tổng thống đương nhiệm của Litva (Lithuania), ông Gitanas Nausėda, đã giành được nhiều phiếu bầu nhất trong cuộc bầu cử cuối tuần qua, nhưng kết quả cuối cùng chỉ có thể được biết sau vòng nước rút (runoff) dự kiến diễn ra sau 2 tuần nữa, các quan chức nói với AP hôm 13/5.
Theo kết quả sơ bộ do Ủy ban bầu cử trung ương Litva công bố, ông Nausėda đã về nhất trong cuộc bầu cử Tổng thống Litva hôm 12/5 với 44% số phiếu bầu, trong khi đương kim Thủ tướng Ingrida Šimonytė về nhì với gần 20% số phiếu bầu.
Tổng cộng có 8 ứng cử viên tranh cử, khiến bất kỳ ứng cử viên nào khó có thể giành được 50% số phiếu cần thiết để chiến thắng ngay trong vòng 1 của cuộc bầu cử Tổng thống ở quốc gia nhỏ bé vùng Baltic.
Vòng nước rút dự kiến được tổ chức vào ngày 26/5 sẽ chứng kiến cuộc cạnh tranh giữa ông Nausėda và bà Šimonytė.
Cuộc bầu cử Tổng thống Litva được đánh dấu bởi những lo ngại về an ninh trong bối cảnh cuộc xung đột Nga-Ukraine. Tất cả các ứng cử viên chính đều đồng ý rằng quốc gia vùng Baltic nên tăng cường chi tiêu quốc phòng để chống lại mối đe dọa được cho là đang rình rập ở biên giới của mình.
Thủ tướng đương nhiệm Ingrida Šimonytė (trái) và Tổng thống đương nhiệm Gitanas Nausėda của Litva. Ảnh: LRT
Nhiệm vụ chính của Tổng thống trong hệ thống chính trị của Litva, một quốc gia thành viên của EU và NATO, là giám sát chính sách đối ngoại và quốc phòng, đồng thời đóng vai trò là tư lệnh tối cao của các lực lượng vũ trang của đất nước.
Tổng thống Litva cũng có thể phủ quyết luật pháp và có tiếng nói trong việc bổ nhiệm các quan chức chủ chốt như thẩm phán, trưởng công tố, bộ trưởng quốc phòng và người đứng đầu ngân hàng trung ương.
Do Litva có vị trí chiến lược trên sườn phía Đông của NATO, chức vụ Tổng thống của một quốc gia tương đối nhỏ càng trở nên quan trọng hơn khi căng thẳng gia tăng giữa Nga và phương Tây về cuộc chiến ở Ukraine. Cả ông Nausėda và bà Šimonytė đều lên tiếng ủng hộ Ukraine.
Ông Nausėda, 59 tuổi, cho biết ông tự tin vào chiến thắng ở vòng 2 và sẽ “không cần chiến lược” để đấu với bà Šimonytė, 49 tuổi.
Cuộc bầu cử năm 2024 có thể gọi là màn “tái đấu” giữa hai vị chính trị gia. Trong cuộc bầu cử năm 2019, bà Šimonytė đã suýt đánh bại ông Nausėda trong vòng 1, nhưng sau đó đã thua ở vòng nước rút sau khi ông Nausėda giành được 60% số phiếu bầu.
Bên cạnh cuộc bầu cử Tổng thống, một cuộc trưng cầu dân ý cũng đã được tổ chức ở Litva hôm 12/5 nhưng đã không thu thập đủ số phiếu cần thiết để thông qua.
Cuộc trưng cầu dân ý đặt câu hỏi liệu Hiến pháp có nên sửa đổi để cho phép công dân Litva có hai quốc tịch hay không – một quyết định có thể ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn người Litva sống ở nước ngoài.
Công dân Litva nhận quốc tịch khác hiện phải từ bỏ quốc tịch Litva, điều này không tốt cho việc duy trì quy mô dân số. Dân số của quốc gia vùng Baltic này đã giảm từ 3,5 triệu năm 1990 xuống còn 2,8 triệu hiện nay.
Minh Đức (Theo AP, Al Jazeera, DW)
