Chú khủng long thuộc họ thằn lằn hộ pháp dài 1,8m vẫn "nằm yên" cho đến khi nhà cổ sinh vật học Tito Aureliano kiểm tra chiếc xương đùi của chúng.
Những vết lồi xốp ở bề mặt xương đã khiến cặp vợ chồng say mê hóa thạch cổ chú ý. Là chuyên gia về mô khủng long hóa thạch, 2 nhà cổ sinh vật học phát hiện con khủng long sống cách đây hơn 80 triệu năm ở kỷ Phấn Trắng bị nhiễm trùng xương nặng gọi là viêm tủy xương mà không phải là ung thư xương như phán đoán trước đó.
Thằn lằn hộ pháp với nhiều vết thương hở phủ khắp cơ thể.
Giáo sư Aureliano chuẩn bị những lát cắt mỏng của chiếc xương hóa thạch, khi nhìn qua kính hiển vi, ông nhận thấy nhiều tổ chức vi mô hóa thạch dài chưa tới một milimet. Aureliano xác định chúng là ký sinh trùng.
Đây là một phát hiện mang tầm quan trọng lớn đối với giới khảo cổ học sinh vật tiền sử bởi đây là lần đầu tiên ký sinh trùng hóa thạch được tìm thấy ở xương khủng long. Có tới 70 ký sinh trùng trong mạch máu của con khủng long đều là loài mới chưa từng biết đến trên Trái đất.
Thông thường, những căn bệnh tiền sử được chẩn đoán trên hóa thạch bằng mắt thường hoặc chụp X-ray. Với trường hợp này, các nhà khoa học đã chụp cắt lớp chiếc xương. Đây là lần đầu tiên giới nghiên cứu tạo mô hình 3D cho hóa thạch mang mầm bệnh như vậy.
Với ảnh chụp, nhóm nghiên cứu quan sát tình trạng nhiễm trùng trải rộng từ sâu bên trong chiếc xương tới bề mặt, chắc chắn khiến con khủng long vô cùng đau đớn, gây viêm ở xương và vết thương hở trên da. Do tình trạng vết thương, nhóm nghiên cứu đặt biệt danh cho con vật là "khủng long zombie".
Viêm tủy xương chủ yếu gây ra bởi va đập mạnh khiến xương vỡ và da bị rách, cho phép vi khuẩn xâm nhập vào xương dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu vẫn chưa thể xác định ký sinh trùng gây viêm tủy xương hay việc mắc bệnh tạo ra môi trường lý tưởng cho phép ký sinh trùng xâm nhập vào xương khủng long và phát triển.
Trước đó, trang tin New Scientist cho hay một nghiên cứu mới cho thấy khủng long có thể là "nạn nhân" cổ xưa nhất của bệnh viêm xương khớp mãn tính.
Ông Bruce Rothschild thuộc Đại học Kansas (Mỹ) và các cộng sự đã tiết lộ rằng Caudipteryx, một loài khủng long có lông vũ từng tồn tại cách nay 130 triệu năm, có thể đã bị viêm xương khớp.
Ảnh phục dựng Caudipteryx
Với mong muốn tìm hiểu thời điểm bệnh viêm xương khớp xuất hiện lần đầu tiên. Lý do tại sao Caudipteryx - vốn có kích cỡ bằng một con chim công - dễ bị viêm xương khớp vẫn là một bí ẩn đối với giới nghiên cứu.
Nguyên Anh (Nguồn Acient Origins)
