Ngày 1/10, đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có buổi làm việc tỉnh Khánh Hòa về kiểm tra tình hình thực hiện các quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), chuẩn bị nội dung tiếp và làm việc với đoàn thanh tra của EC.
Khánh Hòa tích cực thực hiện chống khai thác IUU
Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết dự kiến từ ngày 17-28/10, đoàn thanh tra của EC sẽ sang Việt Nam và rất nhiều khả năng sẽ đến tỉnh Khánh Hòa kiểm tra thực hiện các khuyến nghị về IUU.
Vì vậy, từ ngày 30/9 – 1/10, đoàn công tác bao gồm Bộ NN&PTNT, Bộ Quốc phòng, Công an làm việc với tỉnh Khánh Hòa để và đề nghị các đơn vị, doanh nghiệp rà soát, kiểm tra tình hình triển khai chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh.
Báo cáo tại buổi làm việc, ông Lê Tấn Bản, Giám đốc Sở NN&PTNN tỉnh Khánh Hòa cho biết tỉnh này có 3.199 tàu cá đang hoạt động khai thác thủy sản. Tỉnh có 4 cảng cá và một khu neo đậu tránh trú bão. Toàn tỉnh có 57 cơ sở sản xuất, chế biến thủy sản xuất khẩu được Bộ NN&PTNT cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn ngành.
Sản lượng khai thác thủy sản bình quân hàng năm đạt 96.000 tấn. Các sản phẩm thủy sản xuất khẩu của tỉnh có mặt trên 64 thị trường trên thế giới.
Kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2021 đạt 753 triệu USD, chiếm 8,3% giá trị xuất khẩu thủy sản cả nước. Trong 9 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu đạt 519,7 triệu USD, tăng 34,78% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Lê Tấn Bản, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa báo cáo công tác thực hiện chống khai thác IUU tại buổi làm việc.
Nhằm khắc phục cảnh báo của EC trong thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Khánh Hòa; các sở, ban, ngành và địa phương đã triển khai nhiều giải pháp chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh và đạt được một số kết quả tích cực.
Từ năm 2018 đến nay, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành trên 245 văn bản chỉ đạo các đơn vị triển khai thực hiện các nhiệm vụ giải pháp về công tác chống khai thác IUU. Các Sở, ngành, địa phương liên quan thường xuyên phối hợp tuyên truyền đến từng chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân các quy định về hoạt động chống khai thác IUU bằng nhiều hình thức.
Số liệu tàu cá được cập nhật đầy đủ trên phần mềm VN FishBase với tổng số tàu cá đăng ký là 3.199 chiếc, đã cấp phép khai thác thủy sản cho 3.184 chiếc (đạt 99,5%). Cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật cho 1.399 chiếc (đạt 100%); trong đó, tàu khai thác vùng lộng là 709 chiếc, tàu khai thác vùng khơi là 690 chiếc.
100% tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên trên địa bàn tỉnh đã được đánh dấu theo quy định. Đến nay, toàn tỉnh đã triển khai lắp đặt được 675/690 (đạt 97,8%) thiết bị giám sát hành trình đối với các tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên.
Công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho tàu cá đến nay đã cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm cho 662/690 tàu cá, đạt 95,94%.
Kể từ tháng 10/2018 đến nay, không có tàu cá của tỉnh Khánh Hòa vi phạm khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài.
Công tác kiểm tra, giám sát tàu cá và sản lượng thủy sản bốc dỡ tại cảng cá được Ban quản lý các cảng cá xây dựng và tổ chức thực hiện các quy trình kiểm tra giám sát tàu cá xuất nhập cảng theo quy định. Các Ban quản lý cảng cá đã xây dựng quy trình kiểm tra tàu cá xuất, nhập cảng niêm yết tại cảng; 100% tàu cá cập, rời cảng thực hiện thông báo trước 1 giờ cho Ban quản lý cảng cá theo đúng quy định…
Tại Khánh Hòa, 9 tháng năm 2022 đã kiểm tra, xác nhận nguyên liệu thủy sản cho 99 lô hàng với 2.724 tấn hải sản; cấp chứng nhận thủy sản khai thác 96 lô hàng với hơn 1.176 tấn hải sản, trong đó có 85 lô hàng xuất EC. Đồng thời, đã tổ chức 336 đợt tuần tra, kiểm tra trên biển; xử phạt 592 triệu đồng đối với 54 trường hợp vi phạm...
Đoàn công tác của Bộ NN&PTNN làm việc với tỉnh Khánh Hòa.
Về công tác đón và làm việc với đoàn thanh tra của EC, cũng theo ông Bản, tỉnh đã ban hành kế hoạch 7511. Căn cứ kế hoạch, các địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch đón và làm việc đoàn EC.
Phía Sở NN&PTNT cũng đã yêu cầu các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản trên địa bàn chủ động rà soát hồ sơ để làm việc với đoàn thanh tra EC. Đồng thời, chỉ đạo Chi cục phối hợp Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và thủy sản, Trung tâm Chất lượng Nông lâm sản Vùng 3 tổ chức kiểm tra rà soát, hướng dẫn xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản tại các doanh nghiệp và các đơn vị liên quan.
Những vấn đề tồn tại và giải pháp
Bên cạnh những kết quả bước đầu, thực tế tại Khánh Hòa vẫn còn một số tồn tại như còn 14 tàu có chiều dài 15m trở lên chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; 28 tàu chưa gia hạn, cấp giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm; nhiều tàu cá tạm ngừng kế nối dịch vụ VMS gây khó khăn trong công tác quản lý. Qua kiểm tra, rà soát hồ sơ truy xuất nguồn gốc tại các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản trên địa bàn tỉnh lưu trữ chưa đồng bộ, chưa theo chuỗi hồ sơ…
Đoàn công tác kiểm tra kho hàng cá ngừ của doanh nghiệp tại tỉnh Khánh Hòa.
Trước đó, ngày 30/9, Đoàn công tác Bộ NN&PTNT đã đi kiểm tra Cảng quốc tế Cam Ranh, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản, Chi cục Thủy sản và cảng cá Hòn Rớ trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Sau chuyến kiểm tra thực tế, trong buổi làm việc ngày 1/10, đại diện các bộ, ngành đã đưa ra nhiều nhận xét cũng như những tồn tại cần khắc phục.
Bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Phó Vụ trưởng Vụ khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế, Tổng cục thủy sản, nhận xét Khánh Hòa là một “bức tranh thu nhỏ” của Việt Nam về thực hiện chống khai thác IUU.
Theo bà Nhung, việc truy xuất theo chuỗi từ doanh nghiệp xuất khẩu đến công tác xác nhận, công tác kiểm soát tại cảng còn nhiều vấn đề tồn tại. Vì vậy, phải rà soát lại toàn bộ hồ sơ xuất khẩu đi châu Âu của các doanh nghiệp từ năm 2021, 2022 với toàn bộ dữ liệu đầu vào của các cảng cá.
Bên cạnh đó, tỉnh phải làm tốt khâu kiểm soát nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam qua các cảng được cấp phép trên địa bàn. Công tác thanh kiểm tra phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan với nhau.
Ngoài ra, công tác kiểm soát sản lượng qua cảng sẽ là một trong những nội dung sẽ được đoàn kiểm tra EC đề cập đến. Do đó, cơ quan chuyên mô phải nắm rõ cụ thể chi tiết về sản lượng qua cảng và không qua cảng, để thể hiện rõ vai trò giám sát cơ quan quản lý của cảng.
Đoàn công tác đề nghị tỉnh Khánh Hòa tiếp tục chống khai thác IUU, quản chặt đội tàu khai thác thủy sản.
Còn ông Vũ Duyên Hải, Phó Vụ trưởng Vụ khai thác cũng đánh giá Khánh Hòa là một trong những tỉnh có nhiều tiến bộ trong chống khai thác IUU. Tuy nhiên, tỉnh cần khắc phục những bất cập trong hoạt động quản lý khai thác, giám sát sản lượng, tổ chức theo chuỗi.
Vì vậy, tỉnh cần thực hiện giám sát thật chặt các tàu thuyền của địa phương; rà soát lại hồ sơ về tàu cá; tăng cường thanh tra, kiên quyết tàu nào không đủ điều kiện (chưa lắp giám sát hành trình, chưa có giấy phép khai thác…) thì không được tham gia đánh bắt. Đồng thời, tỉnh Khánh Hòa cần tăng cường nhân lực để thực hiện công tác trong lĩnh vực thủy sản, trong đó có thêm nguồn lực để giám sát sản lượng cá.
Tại buổi làm việc, đại diện các bộ, ngành cũng hướng dẫn, đưa ra những việc cần phải làm để tiếp đoàn kiểm tra của EC. Trong đó, phải nắm thật kỹ thông tin tàu cá của tỉnh, rà soát tỉ lệ tàu cá được cấp phép, danh sách tàu ra vào cảng; chuẩn bị thật kỹ các tài liệu kiểm chứng; thống nhất các số liệu liên quan giữa các đơn vị với nhau; các hoạt động diễn ra bình thường trong thời gian đoàn đến kiểm tra EC (nếu có)…
Ông Vũ Duyên Hải, Phó vụ trưởng Vụ khai thác thủy sản, Tổng cục Thủy sản đánh giá Khánh Hòa đã có tiến bộ vượt bậc trong chống khai thác IUU.
Kết luận buổi làm việc, ông Nguyễn Quang Hùng cho biết, từ nay đến khi EC đến Việt Nam, tỉnh Khánh Hòa vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, hoàn thiện. Ông yêu cầu tỉnh Khánh Hòa chuẩn bị kế hoạch, kịch bản chi tiết để làm việc với đoàn kiểm tra EC. Các phương án phải chuẩn bị kỹ lưỡng, các số liệu phải thống nhất giữa các đơn vị liên quan, hồ sơ phải logic, có trình tự. Đồng thời, rà soát lại nhân lực của các cảng cá.
Đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải tự rà soát, nếu doanh nghiệp nào vi phạm trước EC thì doanh nghiệp đó phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch tỉnh và pháp luật.
Ngoài ra, đề nghị tỉnh chỉ đạo chính quyền cấp huyện, cấp xã phải kiểm soát được tàu đánh bắt cá do địa phương quản lý. Đối với lực lượng Biên phòng phải kiểm soát được số lượng tàu ra vào cảng…
Ông Đinh Văn Thiệu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho rằng, qua thực tế và giám sát của đoàn công tác cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần phải khắc phục nếu muốn được gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU và phát triển nghề cá bền vững. Đây không phải việc riêng của tỉnh Khánh Hòa mà là hình ảnh, uy tín của Việt Nam nói chung và ngành thủy sản nói riêng trên trường quốc tế.
Phó Chủ tịch tỉnh này cũng cho biết trong tuần tới, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh sẽ có cuộc họp về việc triển khai các công tác để chuẩn bị đón đoàn kiểm tra EC, khắc phục những vấn đề cần tồn tại mà đoàn công tác Bộ NN&PTNT nêu ra trong buổi làm việc.
Châu Tường
